مکتب آنال؛ شورش علیه «تاریخ سنتی»

دنیای اقتصاد سه شنبه 21 تیر 1401 - 00:02
آنالی‌‌ها شورش خود را شورشی علیه «تاریخ سنتی» می‌‌دانند؛ تاریخی که آن را تاریخ وقایع‌‌محور یا تاریخ سیاسی نیز می‌‌خوانند. عام‌‌ترین ویژگی این نوع از تاریخ این است که در آن، دوره‌‌ (period) تاریخی مورد بررسی از خود موضوع (object) مورد مطالعه مهم‌تر است. در این نوع از تاریخ‌‌نویسی مطالعه‌‌ «دوره» آن‌چنان اولویتی دارد که وظیفه‌‌ مورخان صرفا بر این قرار می‌‌گیرد که فاکت‌‌های جدیدی به آن دوره بیفزایند یا به تصحیحِ تفسیر صورت‌گرفته از تغییرات تاریخی در آن دوره بپردازند.

حال باید پرسید که چرا در این نوع از تاریخ، دوره از موضوع مورد مطالعه مهم‌تر است؟ به این دلیل که تبیین‌‌های سنتی تاریخی پایبند منطق روایتند. مطابق منطق روایت، تاریخ از پیش معنایی دارد؛ آنچه  در ابتدا می‌‌آید به تبیین بعد از خود می‌‌پردازد. تنها نیاز است که فاکت‌‌های تاریخی را بر اساس یک مقیاس زمانی مرتب کنیم تا در درون روایتی که رو به جلو است، معنادار شوند؛ روایتی که دارای یک آغاز و پایان مشخص است. بنابراین اگر رخداد‌‌ها، رخدادهایی یکتا هستند و قابل مقایسه نیستند یا حتی داده‌ها با هم متجانس نیستند، اهمیت چندانی ندارد؛ چراکه معنای آنها از یک منبع بیرونی می‌‌آید. جدای از این، برای اینکه در این نوع از تاریخ بتوان تغییر‌‌ها را نشان داد، مطابق با پیرنگِ روایت، رخداد‌‌ها برجسته می‌‌شوند. این دو ویژگی ما را به ویژگی سوم این نوع از تاریخ هدایت می‌‌کند: اینکه مدل غالب در این نوع از تاریخ، تاریخ سیاسی است؛ چراکه در آن دولت‌‌ـ‌‌ملت‌ها عامل عمده‌‌ تغییر در نظر گرفته می‌‌شود. این عمده‌‌ترین شیوه‌‌ای است که به زعم آنالی‌‌ها، جوامع مدرن بر اساس آن تغییرات خود را تجربه و تفسیر کرده‌‌اند.

حال اگر بپذیریم که به‌‌تعبیر بندتو کروچه، فیلسوف ایتالیایی هر تاریخی، تاریخ معاصر است ریشه‌های گفتار (discourse) تاریخی جدیدی که آنالی‌‌ها مدون کردند، به فاجعه‌‌ جنگ جهانی اول و پیامدهای آن بازمی‌‌گردد. میلیون‌‌ها انسانی که در این جنگ مردند، برای برخی مورخان به معنای ورشکستگی این نوع از تاریخ بود؛ تاریخی که توجهش را معطوف سیاست و نبرد‌‌ها کرده بود و آدمی را از کشت‌‌و‌‌کشتار بازنمی‌‌داشت. ذهنیت صلح‌‌طلبانه‌‌ بعد از جنگ برخی از این مورخان را بر آن داشت تا از این روایت ناسیونالیستی تاریخ که بعد از شکست ۱۸۷۰ فرانسوی‌‌ها از آلمان، به مرام و عقیده‌‌ آن نسل از فرانسوی‌‌ها تبدیل شده بود، دست بردارند. در واکنش به این امر مورخان می‌‌خواستند دوباره مردم و ملت‌ها را به هم پیوند دهند. تاریخ که زمانی سلاح رزم شده بود، حال می‌‌خواست با فهم حیات بشر، در راه صلح گام بردارد. جدای از جنگ، جریان دیگری که به تاسیس مکتب آنال و مبارزه با این نوع تاریخ‌‌نویسی سنتی کمک کرد، بحران اقتصادی کشورهای غربی بعد از سقوط ۱۹۲۹ بود. ژاک لوگوف، جمله‌‌ معروفی دارد به این مضمون که بی‌‌دلیل نیست مکتب آنال در سال۱۹۲۹ شروع به کار کرد. این بحران، توجه به گذشته‌‌ اقتصادی و اجتماعی این کشور‌‌ها را ضروری می‌‌کرد؛ جنبه‌هایی از گذشته که همواره در تاریخ سنتی از آنها غفلت می‌‌شد.

 

به نقل از گفت‌وگویی با جواد عبداللهی، مترجم از مقاله‌ای به قلم سورن یوسفی

منبع خبر "دنیای اقتصاد" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.