وداع با پژوهشگر فرهنگ عامه

دنیای اقتصاد دوشنبه 20 تیر 1401 - 00:02
حسن ذوالفقاری، استاد زبان و ادبیات فارسی شامگاه جمعه در ۵۶سالگی بر اثر سکته قلبی از دنیا رفت. همسر او گفته حدود یک ماه پیش چکاپ کامل داده بود و هیچ مشکل خاصی نداشت، اما یک دفعه قلبش را گرفت و گفت که دیگر نمی‌تواند نفس بکشد. حسن ذوالفقاری، استاد زبان و ادبیات فارسی، نویسنده و پژوهشگر ادبی متولد ۱۳۴۵ در دامغان بود. او در آخرین سال‌های عمر خود از استادان اعزامی وزارت علوم به کرسی‌های زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شانگهای چین بود. از آثار او می‌توان به «منظومه‌های عاشقانه ادب فارسی»، «فرهنگ بزرگ ضرب‌المثل‌های فارسی»، «داستان‌های امثال»، «سر دلبران»، «باورهای عامیانه مردم ایران»، «ادبیات داستانی عامه»، «فرهنگنامه داستان‌های متون فارسی» و... اشاره کرد.

این پژوهشگر فرهنگ عامه پیش از این در پاسخ به نگرانی‌های عمومی درباره زبان فارسی گفته بود: فارسی زبانی است که روزگاری بخشی از جهان را زیر سیطره داشته است. اکنون نیز با بیش از ۱۰۰میلیون گویش‌ور و قرار گرفتن در رده هفتم زبان دنیا می‌تواند زبانی کارآمد باشد. دلیل این‌که بعضی احساس می‌کنند این زبان نمی‌تواند زبان جامعی باشد این است که ما آن‌قدر که باید، روی این زبان و ارتباط آن با دنیای رایانه، فضای مجازی و... کار نکرده‌ایم. ما در استفاده از موبایل، اینترنت، صفحه کیبورد، تایپ و بسیاری از مسائل هنوز دچار مشکلیم، چون کم‌تر به مسائل زبان‌شناسی رایانشی پرداخته‌ایم.

او همچنین گفته بود: یکی از مشکلات کاربران زبان ما تنبلی زبانی است. این کاربران سعی می‌کنند افعال را کم و کمتر کنند. ما در گذشته، فعل‌های پویا و کارآیی داشتیم که به عنوان نمونه، سعدی با استفاده از آن‌ها جمله‌های خوب و زیبایی نوشته‌ است. امروزه افعال ما از ۶۰ - ۵۰ فعل تجاوز نمی‌کند. تعداد فعل‌ها کاهش پیدا کرده است و فعل‌ها از بسیط به مرکب تبدیل شده‌اند. در گذشته، فعل‌سازی را به طنز یا به صورت جدی انجام می‌دادند، اما امروز در این زمینه تلاشی نمی‌شود. بیشتر سعی می‌شود فعل‌های مرکب ساخته شود و هر روز فعل‌های ما مرکب‌تر می‌شوند. اقتصاد زبانی چیزی است که سعدی آن را رعایت می‌کرد. ایجاز همان اقتصاد زبانی است که با کمترین کلمات بیشترین معانی را منتقل کنیم. زبان‌شناسان درباره گفتار و بیان تعبیر «اقتصاد زبانی» را به‌ کار می‌برند؛ به این معنا که معمولا مردم سعی می‌کنند از سر‌و‌ته جمله‌ها بزنند و جمله‌ها را کوتاه و شکسته کنند. اما «تنبلی زبانی» که من از آن صحبت می‌کنم، به زبان نوشتار مربوط است. طبق تحقیقی که من انجام داده‌ام ما ۴۰ - ۳۰ درصد اضافه‌نویسی داریم؛ یعنی نویسنده‌ها می‌توانند مطالبشان را کوتاه‌تر و موجزتر از آنچه هست بیان کنند. مراسم خاکسپاری این استاد زبان و ادبیات فارسی، فردا سه‌شنبه ۲۱ تیرماه ساعت ۱۸ در زادگاهش دامغان برگزار خواهد شد.

منبع خبر "دنیای اقتصاد" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.