سرمایهگذاری مستقیم خارجی که در 2020 سطح بسیار پایینی را به ثبت رساند، به مدد رونق ادغامها و خرید شرکتها و رشد سریع تامینمالی بینالمللی پروژهها که مرهون بستههای محرک زیرساختها و سیاستهای مالی تسهیلی بود، در 2021 رشد کرد.
گرچه این احیای سرمایهگذاری در همه مناطق قابلمشاهده بود اما حدود سهچهارم این رشد در اقتصادهای توسعهیافته شکل گرفت، جاییکه جریان سرمایهگذاری مستقیم خارجی رشدی 134درصدی را به ثبت رساند.
بر این اساس، جریان سرمایهگذاری در اقتصادهای درحال توسعه افزایشی 30درصدی داشت و به 837میلیارد دلار بالغ شد، رقمی که بالاترین رکورد در این زمینه بوده است. علت عمده این رکوردزنی رشد قدرتمند این سرمایهگذاریها در آسیا، احیای نسبی در آمریکایلاتین و حوزه کارائیب و خیز آفریقا در این زمینه بوده است. سهم کشورهای درحالتوسعه در جریان جهانی سرمایهگذاری در سطح بالای 50درصد باقی ماند.
بر این اساس، فهرست 10 اقتصاد برتر در جذب سرمایه طی سال2021 به این شرح است: آمریکا، چین، هنگکنگ، سنگاپور، کانادا، برزیل، هندوستان، آفریقایجنوبی، روسیه و مکزیک.
در سالجاری فضای کسبوکار و سرمایهگذاری تغییرات زیادی را تجربه کرده است چون جنگ در اوکراین سه بحران جهانی را ایجاد کرده است: افزایش قیمت مواد غذایی، افزایش قیمت سوخت و سیاست انقباضی تامینمالی. از دیگر عواملی که فضای سرمایهگذاری مستقیم خارجی را تیره و تار میکند میتوان به این موارد اشاره کرد: اثرگذاری مجدد پاندمی، احتمال افزایش بیشتر نرخ بهره در اقتصادهای بزرگ نرخ منفی رشد سرمایهگذاری در بازارهای مالی و رکود بالقوه.
سرمایهگذاری شرکتهای چندملیتی در پروژههای جدید فرامرزی با وجود منافع زیادی که در پی دارد، طی سالگذشته هنوز تا یکپنجم کمتر از سطح پیش از پاندمی بوده است. در کشورهای درحالتوسعه، ارزش سرمایهگذاری در پروژههای بکر، بدون تغییر نسبت به سالقبل از آن باقی ماند. نشانههایی از ضعف در سرمایهگذاری از هماکنون قابلمشاهده است. دادههای اولیه از فصل نخست نشان میدهد که سرمایهگذاری در پروژهها در سطح جهان 21درصد افت داشته است. ادغام و خرید شرکتها 13درصد و تعداد قراردادهای بینالمللی تامینمالی 4درصد کاهش را نشان میدهند. در این گزارش آمده است: «آنکتاد پیشبینی میکند که روند رشد 2021 نمیتواند ادامه یابد و جریان جهانی سرمایه در 2022 احتمالا روندی کاهشی به خود خواهد گرفت و در خوشبینانهترین حالت ثابت خواهد ماند.» آنکتاد افزود: «حتی اگر جریان سرمایه به لحاظ ارزش بدون تغییر بماند، فعالیت در پروژههای جدید احتمالا به دلیل نااطمینانی سرمایهگذاران آسیب خواهد دید.»
سرمایهگذاری مستقیم خارجی در آفریقا رکورد زد و به رقم 83میلیارد دلار در سالگذشته رسید. جریان سرمایه در آفریقایجنوبی، شرق آفریقا و غرب این قاره افزایش یافت در حالیکه در آفریقایمرکزی بدون تغییر و در شمال آفریقا شاهد سقوط بوده است.
آسیای درحالتوسعه که 40درصد از سرمایهگذاری مستقیم خارجی جهان را به خود جذب کرد، برای سومین سالمتوالی شاهد افزایش جریان سرمایه بوده و به رکورد تاریخی 619میلیارد دلار دست یافته است. سرمایهگذاری مستقیم خارجی در چین رشد 21درصدی داشته و آسیای جنوبشرقی تا 44درصد رشد را شاهد بوده است اما جنوب آسیا مسیری متفاوت را درپیش گرفت و شاهد افت 26درصدی بودهاست چون جریان سرمایه به سمت هندوستان به 45میلیارد دلار کاهش یافت. در آمریکایلاتین و حوزه کارائیب، طی سال2021 شاهد افزایش سرمایهگذاری مستقیم خارجی تا 56درصد بودهایم.
در این گزارش همچنین آمده است: اعمال حداقل مالیات بر سرمایهگذاری مستقیم خارجی جهان، اثرات مهمی بر جو بینالمللی سرمایهگذاری دارد اما انتظار میرود هم کشورهای توسعهیافته و هم کشورهای درحالتوسعه از افزایش درآمدهای جمعشده منتفع شوند.
