یاد گیری روش های درمان عفونت ادراری در خانه از اهمیت بالایی برخوردار است. بسیاری از افراد برای درمان این عفونت بدون مراجعه به پزشک از آنتی بیوتیک ها استفاده میکنند اما غافل از اینکه چه عوارض وحشتناکی دامن گیرشان خواهد کرد. در این مقابه 16 روش موثر خانگی و فوری برای درمان عفونت ادراری را یادتان می دهیم.
به نوعی از عفونت باکتریایی که بر قسمتی از دستگاه ادراری تاثیر می‌گذارد، عفونت ادراری (UIT) گفته می‌شود. باکتری هایی که در مجاری ادرار و یا مثانه رشد می کنند، می‌توانند علت عفونت ادراری باشند. هر فردی ممکن است به عفونت ادراری مبتلا شود اما این بیماری در زنان شایع تر از کودکان و مردان است.
تحریک یا سوزش ادرار
احساس فشار در ناحیه لگن
نیاز فوری به دستشویی و دفع ادرار
وجود خون در ادرار
کلیه‌ها بعد از انجام وظیفه اصلی‌شان یعنی پاکسازی خون، سموم را وارد مثانه میکنند تا از این طریق دفع شوند. به همین دلیل نیز مهم است که تمام کانال‌های ارتباطی بین کلیه با مجاری در شرایط خوب و بدون انسداد و در فضایی اسیدی باشند تا از بروز باکتری‌ها پیشگیری شود.
با این حال در برخی مواقع، عواملی مانند افزایش سن، بارداری، یائسگی، مصرف برخی داروهای ضدبارداری، التهاب پروستات، بیماری‌هایی نظیر دیابت یا بیماری‌های دستگاه ادراری باعث بروز انسداد و التهاب مثانه شده و مشکلی به نام عفونت مثانه نیز بروز می‌کند.
مطالعات نشان داده است افرادی که میزان مصرف آب را از کمتر از 1.5 لیتر به 2.2 لیتر در روز افزایش دهند نسبت به قبل دوره های عفونت مجاری ادراری کمتری خواهند داشت.
با توجه به دستورالعمل های فعلی نوشیدن بیشتر آب در افرادی که مایعات کمتری مصرف می کنند مفید است.
کارشناسان توصیه می کنند روزانه شش تا هشت لیوان 8 اونسی آب بنوشید اما افراد می توانند برای اطلاع از میزان آب مورد نیاز به پزشک مراجعه کنند چراکه مصرف زیاد آب فایده ای نخواهد داشت.
یکی از علائم عفونت ادراری درد و سوزش ادرار است. بر همین اساس فرد تمایلی به دفع ادرار ندارد.
با این حال توصیه می شود که در هر زمان و هر مکان هر ۲-۳ ساعت یکبار ادرار کنید. نگه داشتن ادرار ممکن است باعث تکثیر باکتری ها شود. فرد مبتلا به عفونت ادراری نیز احتمال دارد از رفتن به دستشویی خودداری کند. در این بیماری فرد مبتلا دچار احساس دفع فوری ادرار می شود یعنی با وجود اینکه اغلب ادراری برای ترشح وجود ندارد، احساس می کند که باید دفع انجام دهد. نوشیدن مایعات فراوان ممکن است باعث کاهش سوزش ادرار شود.
عفونت مجاری ادراری می تواند باعث درد در ناحیه لگن شود. قرار دادن پد حرارتی بر روی مثانه یا ناحیه شرمگاهی می تواند به تسکین موقت درد و ناراحتی کمک کند.
نکات ایمنی:
لباس گشاد و مناسب می تواند از تجمع رطوبت در ناحیه لگن و بدتر شدن عفونت جلوگیری کند.
برای به حداکثر رساندن راحتی و کاهش تعریق:
این اقدامات می توانند به جلوگیری از رشد باکتری ها و بازگشت عفونت مجاری ادراری کمک کنند.
به گفته انجمن ارولوژی آمریکا عوامل مربوط به رژیم غذایی می توانند به مدیریت بیماری و جلوگیری از ابتلا به عفونت ها کمک کنند.
غذاهایی که می توانند مثانه را تحریک کنند عبارتند از:
این غذاها بر خلاف موارد بالا باعث تحریک مثانه نشده و مواد مغذی برای بدن را نیز تأمین می کنند:
بر اساس یک مطالعه در سال 2020 پیروی از رژیم غذایی گیاهی می تواند خطر ابتلا به عفونت مجاری ادراری را کاهش دهد.
این امر به دلیل اثر ضد باکتریایی آنتی اکسیدان ها است که در رژیم غذایی گیاهی فراوان یافت می شود.
غذاهای فرآوری شده نسبت به غذاهای تازه آنتی اکسیدان و مواد مغذی کمتری دارند.
همچنین این غذاها سطح رادیکال های آزاد که مواد سمی هستند که می توانند منجر به التهاب و آسیب سلول ها شوند را افزایش خواهند داد.
یک رژیم غذایی سالم و متعادل متشکل از مواد تازه و گیاهی می تواند به بهبود سریع و جلوگیری از بروز یک دوره عفونت دیگر کمک کند.
مصرف زغال اخته یک روش درمان خانگی با اثربخشی طولانی برای عفونت مجاری ادراری است. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد این ماده خطر ابتلا به عفونت را کاهش می دهد.
زغال اخته حاوی پروانتوسیانیدین ها است که به نظر می رسد به جلوگیری از چسبیدن باکتری به پوشش مجاری ادراری کمک می کند.
بر خلاف نگرانی ها درباره لزوم کاهش مصرف آنتی بیوتیک ها دستورالعمل های اخیر مصرف زغال اخته چه بصورت مایع، کپسول و یا قرص را به عنوان عاملی برای پیشگیری از عفونت توصیه می کنند.
این نگرانی نیز وجود دارد که محتوای پروانتوسیانیدین ها در محصولات مختلف متفاوت است و بدین معناست که شخص نمی تواند بفهمد دقیقاً چه چیزی در محصول زغال اخته وجود دارد و یا میزان اثربخشی آن چقدر است.
برای جلوگیری از مصرف شکر اضافه بهتر است آب زغال اخته شیرین نشده را انتخاب کنید.
دم‌کرده گیاه دم‌اسبی یک نوشیدنی فوق‌العاده با خواص ادرارآوری بالا است که به افزایش تولید و دفع ادرار کمک می‌کند. این کار نیز باعث تمیز شدن مجاری ادراری و کاهش باکتری‌ها می‌شود. ترکیبات ضدالتهابی گیاه دم‌اسبی به تسکین درد و کاهش احساس سنگینی کمک کرده و باعث بهبودی سریع فرد می‌شود.
کافی است یک قاشق معادل 10 گرم گیاه دم‌اسبی را به یک لیوان معادل 100 میلی‌لیتر آب جوش اضافه کنید و اجازه دهید به مدت چند دقیقه با حرارت ملایم بجوشد و سپس شعله را خاموش کنید. زمانی که دم‌نوش خنک و به دمای قابل نوشیدن رسید آن را جرعه‌جرعه میل کنید. می‌توانید روزانه دو تا سه لیوان از این دم‌نوش میل کنید.
داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن (پاراستامول) می توانند باعث تسکین درد شوند.
عفونت مجاری ادراری گاهی می تواند بر کلیه ها تأثیر بگذارد و در صورت بروز چنین اتفاقی فرد نباید داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مصرف کند چراکه این کار منجر به آسیب بیشتر خواهد شد.
بهتر است قبل از مصرف داروهای کاهش فشارخون با یک پزشک متخصص صحبت کنید.
برخی افراد برای پیشگیری یا درمان عفونت ادراری از ویتامین C استفاده می کنند. ویتامین C از سیستم ایمنی بدن پشتیبانی می کند اما تحقیقات در این زمینه محدود است و اثربخشی این مورد مشخص نیست.
برای کسانی که می خواهند ویتامین C را امتحان کنند بهترین راه مصرف آن از طریق منابع غذایی مانند موارد زیر است:
در صورتی که پزشک مکمل های ویتامین C را توصیه کند برای خرید آنلاین در دسترس هستند.
مدرها به دفع عوامل خارجی از مجاری ادراری کمک کرده و باعث کاهش احتباس آب بدن می‌شوند. بنابراین بهتر است این مواد غذایی که شامل خیار، کرفس، مارچوبه و بخصوص آناناس است را به برنامه غذایی‌تان اضافه کنید. این مواد غذایی به دلیل دارا بودن آنزیم‌های ضدالتهابی به بهبود عفونت ادراری کمک زیادی میکنند.
آناناس حاوی آنزیم مهمی به نام «بروملین» است. نتایج پژوهشی که روی افراد مبتلا به عفونت ادراری انجام شده نشان می‌دهد آن دسته از افرادی که بیشتر از آنتی‌بیوتیک‌های معمولی، بروملین مصرف کرده‌اند زودتر از شر عفونت ادراری خلاص شده‌اند.
D-mannose قندی است که به طور طبیعی در میوه ها و سبزیجات مانند سیب، زغال اخته و جلبک دریایی وجود دارد.
طبق تحقیقات انجام شده احتمال دارد این ماده از چسبیدن باکتری ها به سلول های موجود در مجاری ادراری جلوگیری کند.
بر اساس یک مطالعه در سال 2016 این ماده می تواند به درمان عفونت مجاری ادراری کمک کند اما تأیید این موضوع همچنان نیازمند تحقیقات بیشتر است.
D-mannose به عنوان یک مکمل به شکل پودر موجود است اما افراد باید قبل از استفاده این ماده در خانه با پزشک صحبت کنند.
تحقیقات انجام شده در گذشته نشان داده است که لاکتوباسیلوس پروبیوتیک می تواند به درمان یا جلوگیری از عفونت مجاری ادراری کمک کند.
کارآزمایی های بالینی کنونی در حال بررسی اثربخشی استفاده از ترکیب پزشکی لاکتوباسیلوس در داخل واژن برای جلوگیری از ابتلا به عفونت های مجاری ادراری هستند.
با این حال بر اساس گفته برخی دانشمندان مصرف این ماده به شکل اشتباه برای نوع اشتباه باکتری ها می تواند خطرناک باشد.
همچنان دستورالعمل هایی در ارتباط با اثربخشی پروبیوتیک ها برای پیشگیری یا درمان عفونت های مجاری ادراری وجود ندارد اما تحقیقات امیدوار کننده است.
برخی گزینه های احتمالی دیگر نیز به درمان عفونت مجاری ادراری کمک می کنند اما تحقیقات از آن ها پشتیبانی نمی کند.
بهتر است افراد قبل از استفاده از این روش های درمانی با پزشک صحبت کنند چراکه این روش ها می توانند عوارض جانبی به همراه داشته باشند.
برخی افراد برای درمان عفونت مجاری ادراری از روغن های اساسی استفاده می کنند. به عنوان مثال روغن اکالیپتوس می تواند خاصیت ضد باکتریایی داشته باشد.
بر اساس تجربیات مشخص شده است که عطر روغن های اساسی خواص درمانی دارد. افراد همچنین می توانند روغن های اساسی را رقیق کرده و محلول های رقیق شده را بر روی پوست ماساژ دهند.
همیشه قبل از استفاده از روغن اساسی باید آن را با روغن حامل رقیق کرد. همچنین هرگز روغن اساسی را به صورک خوراکی مصرف نکرده و آن را مستقیماً بر روی پوست قرار ندهید.
لازم است قبل از استفاده از روغن های اساسی به خصوص در دوران بارداری با پزشک مشورت کنید. روغن های اساسی برای کودکان مناسب نیستند.
مصرف یک قاشق چایخوری جوش شیرین حل شده در آب یک روش سنتی برای درمان عفونت مجاری ادراری است.
این ماده باعث خنثی شدن اسید موجود در ادرار و بهبود مشکلات مثانه می شود.
با این حال تحقیقات پزشکی از این روش پشتیبانی نکرده و احتمال بروز عوارض جانبی خطرناک نیز وجود دارد.
سرکه سیب خاصیت ضد باکتریایی دارد. برخی از افراد برای تسریع بهبود زخم و کمک به مبارزه با عفونت های باکتریایی و قارچی از حمام سرکه سیب استفاده می کنند.
محققان پیش بینی کرده اند که سرکه سیب بر روی پاتوژن های ایجاد کننده عفونت مجاری ادراری تأثیر می گذارند.
بر اساس یک مطالعه قدیمی مصرف روزانه 100 میلی لیتر سرکه سیب رقیق شده به مدت 4 هفته باعث کاهش سطح باکتری های ادرار می شود.
با این حال علم همچنان تأثیر استفاده از سرکه سیب به شکل های مختلف در پیشگیری یا درمان عفونت مجاری ادراری را تأیید نکرده است.
هرگز نباید سرکه را مستقیماً و بدون اینکه آن را رقیق کنید بر روی پوست بمالید.
پیشگیری از عفونت مجاری ادراری همیشه امکان پذیر نیست اما برخی اقدامات این احتمال را به حداقل می رسانند:
بسیاری از عفونت های مجاری ادراری علائم خفیف ایجاد می کنند و طی 2 تا 3 روز با استفاده از درمان های خانگی برطرف می شوند.
با این حال لازم است فرد در شرایط زیر به پزشک مراجعه کند:
گاهی برای جلوگیری از عوارض درمان آنتی بیوتیک لازم است.
روش های درمان خانگی علائم عفونت مجاری ادراری را کاهش داده، به بهبودی کمک کرده و از بروز دوره های بعدی جلوگیری می کنند.
با این حال این روش های درمانی به اندازه یک نسخه پزشکی مؤثر نخواهند بود. در صورت ادامه داشتن علائم لازم است به پزشک مراجعه کنید و احتمال دارد به شما یک درمان پزشکی توصیه شود.
برخی داروهای خانگی عوارض جانبی به همراه دارند به همین دلیل همیشه قبل از امتحان هرگونه روش درمانی جدید باید با پزشک مشورت کنید.
علائم عفونت ادراری در زنان با علائم و نشانه های زیر همراه است:
• تب
• ادرار کدر یا خونی
• ادرار با بوی زننده
• تکرر ادرار در زنان یا افزایش تعداد دفعات ادرار
• سوزش هنگام ادرار کردن
• درد شکم و لگن در زنان
با اینکه خیلی از خانمها در طول زندگی خود به عفونت ادراری مبتلا می شوند، اما رعایت روشهای پیشگیری از عفونت ادراری باعث می‌شود کمتر در معرض خطر ابتلا به عفونت باشند:
• در زمان رابطه جنسی از قرص های ضد بارداری یا کاندوم استفاده کنید.
• بعد از ادرار کردن ناحیه واژن را از جلو به عقب پاک کنید.
• به اندازه کافی در طول روز آب و مایعات مصرف کنید.
• از شستشو دهنده ها، صابون یا دئودورانت ها برای شستشوی ناحیه تناسلی استفاده نکنید.
• روزانه دوش بگیرید و بعد از حمام با یک حوله نرم واژن و مقعد را خشک کنید.
• به جای تامپون قاعدگی از پدهای بهداشتی استفاده کنید و چند بار در طول روز پدها را تعویض کنید.
• غذاهای سرشار از ویتامین بخورید.
• مثانه را برای مدت طولانی پر نگه ندارید، زیرا به تاخیر انداختن ادرار باعث عفونت ادراری می شود.
• لباس زیر نخی بپوشید و هر روز آن را عوض کنید.
بهترین دارو برای درمان عفونت ادراری در زنان، آنتی بیوتیک ها هستند. در اغلب موارد عفونت های دستگاه ادراری به راحتی با مصرف آنتی بیوتیک در یک دوره کوتاه قابل درمان هستند. در بعضی موارد شاید دوره های درمان طولانی تر شود و یا اینکه نیاز به تزریق آنتی بیوتیک وریدی باشد. در صورتی که علائم شخص بعد از چند روز مصرف آنتی بیوتیک ها بهبود پیدا نکرد، لازم است آزمایش های تشخیصی بیشتری انجام شود.
مردان مبتلا به عفونت ادراری شاید هیچ نشانه یا علائمی از بیماری بروز ندهند. هرچند، در برخی موارد علائم بروز میکنند و عبارتند از:
مردان مبتلا به عفونت پیچیده ادراری نیز یک یا چند مورد از علائم زیر را بروز می‌دهند:
این علائم نشانه‌هایی هستند که بیماری به کلیه‌ها یا مجرای فوقانی ادرار رسیده است. عفونتی که در اینجا منتشر شده مشکلی بسیار جدی است که نیازمند درمان فوری است.
پزشک می‌تواند عفونت ادراری را با انجام معاینات فیزیکی، گرفتن سابقه پزشکی و آزمایشات پزشکی تشخیص دهد.
پزشک شاید معاینه فیزیکی بر بیمار انجام دهد که عبارتست از:
پزشک شاید از بیمار درباره وجود عفونت ادراری در گذشته یا سابقه خانوادگی این بیماری سوالاتی بپرسد. همچنین ممکن است درباره علائم بالینی نیز سوالاتی از بیمار پرسیده شود.
برای تشخیص عفونت نیاز به انجام تست‌های آزمایشگاهی است زیرا برخی از علائم عفونت ادراری با علائم بالینی سایر بیماری‌ها مشترک است. معمولاً به یک نمونه ادرار از بیمار نیاز است تا وجود چرک و باکتری عامل بیماری در آن دیده شود. شاید از مردان خواسته شود تا نمونه ادرار دهند.
بهتر است برای تهیه نمونه، ابتدا بگذارید مقداری از ادرار جریان یابد تا مجرای پیشاب تمیز شده و سپس از میانه جریان ادرار، نمونه ادرار را جمع آوری کنید. از آنجایی که باکتری به سرعت در دمای اتاق گسترش می‌یابد، نمونه ادرار یا بلافاصله به آزمایشگاه فرستاده می‌شود یا در یخچال‌های آزمایشگاهی نگهداری شده تا بعداً آزمایشات روی آن انجام گیرد.
شاید پزشک انجام تست نوار کاغذی ادرار را تجویز نماید. این آزمایش بسیار سریع بوده و در آن از یک نوار آزمایش استفاده می‌شود که تکنسین آزمایشگاه آن را در ادرار خیسانده و سپس خارج می‌کند. اگر شخص به عفونت ادراری مبتلا باشد، رنگ نوار به رنگ خاصی تغییر خواهد کرد. برای رسیدن به بهترین نتیجه، پزشک احتمالاً از شخص خواهد خواست تا این آزمایش را در ابتدای صبح بدهد.
برای افرادی که سابقه سنگ کلیه، دیابت، کلیه‌های پلی کیستیک یا سل، پزشک آزمایشات تصویری را نیز تجویز خواهد کرد.
بسیاری از عفونت های ادراری علائم خفیفی ایجاد می کنند و در طی ۲-۳ روز با درمان خانگی برطرف می شوند.
با این حال، اگر شرایط زیر را دارید، بهتر است با پزشک خود یا متخصص نورولوژی مشورت کنید:
برای جلوگیری از عوارض ممکن است درمان آنتی بیوتیکی لازم باشد.
درمان های خانگی ممکن است علائم عفونت ادراری را کاهش دهند، از بهبودی را حاصل کنند و به جلوگیری از انتشار عفونت به سایر قسمت های بدن کمک کنند.
با این وجود بعید به نظر می رسد که به اندازه درمان آنتی بیوتیکی موثر باشند. در صورت ادامه علائم، تماس با پزشک و در صورت لزوم شروع داروی ضد باکتری ضروری است.
