به گزارش خبرگزاری صداوسیما، میراث فرهنگی را نباید تنها به بنا‌ها و اشیای تاریخی قابل لمس خلاصه کرد، آنچه از آداب و رسوم، اصطلاحات، زبان‌ها، گویش‌ها، بازی‌ها، موسیقی، ادبیات شفاهی، هنر‌های اجرایی، مراسم، جشن‌ها و آیین‌های دینی هر ملتی بر جای می‌ماند به عنوان میراث ماندگار آن‌ها تلقی می‌شود. میراثی که اگر چه قابل لمس نیست اما بخش زنده‌ای از تاریخ محسوب شده و با عنوان میراث ناملموس شناخته می‌شود.
ماه رمضان در روزمرگی‌های زندگی ایرانی-اسلامی از سال‌ها قبل در اقصی نقاط کشور آیین‌های مختلفی را به همراه داشته است و حالا تبدیل به میراث ناملموس ایرانی‌ها در شهر‌های مختلف شده است. به مناسبت ماه مبارک رمضان آیین‌های مختلف ماه رمضان در ایران را که حالا با عنوان میراث ناملموس کشور شناخته می‌شوند مرور می‌کنیم:
رسم جالب اردبیلی‌ها
حلوا شیرینی مخصوص عید فطر در استان اردبیل است که بسته به سلایق افراد به شکل‌های مختلف پخته می‌شود، اما حلوای سیاه این شهر که پختن آن هم زحمت فراوان می‌خواهد از مقبولیت بیشتری در بین مردم اردبیل برخوردار است.
مردم استان اردبیل بعد از ظهر آخرین روز ماه رمضان و قبل از اعلام ماه شوال به خانه کسانی می‌روند که پسر و دختر نامزد دارد تا خود را برای پختن حلوای مخصوص آماده کنند و حلوای مخصوص شب عید فطر را به خانه عروس ببرند. این رسم در استان اردبیل "فطیر بایراملیقی" نام دارد.
خوزستانی‌ها در عید سعید فطر آداب و رسوم ویژه‌ای برگزار می‌کنند که نشان از بزرگ شمردن این روز با عظمت است. عید فطر برای عشایر عرب خوزستان دارای آیین‌های زیبایی است که قدمت آن بالای هزار سال است. در بین عشایر عرب خوزستان گرد هم نشستن در محلی به نام مضیف و صرف قهوه تلخ و داغ یا چای در این روز مرسوم است.
نذر آش و شیرینی
یزدی‌ها مراسم روز عید فطر را طبق سنت‌های قدیمی برگزار می‌کنند. مهم‌ترین رسم یزدی‌ها طبخ و توزیع آشی معروف به آش نذری «ابوالفضل العباس (ع)» در صبح روز عید است. این آش در مساجد نیز میان نمازگزاران توزیع می‌شود. رسم جالب دیگرشان توزیع شیرینی نذری میان نمازگزاران است؛ هر کسی حاجتی دارد یا حاجت روا شده است روز عید فرصتی دارد برای توزیع انواع شیرینی‌های معطر و معروف یزد میان مردم.
روز آشتی
در کهگیلویه و بویراحمد روز عید فطر روز آشتی است. بنا به سنت‌های قدیمی در این روز بزرگ تر‌ها ریش سفیدی می‌کنند تا کدورت میان افراد برطرف شود.
پخت آش آیینی در پاوه
کشکک؛ آشی با قدمت ۱۲۰ سال در پاوه است که هرساله در شب عید فطر با مشارکت مردم شهر در تکیه خالصی شهر کرمانشاه پخت و در روز عید توزیع می‌شود. کشکک نوعی آش قدیمی است که هرساله در شب اعیاد قربان و فطر در تکیه خالصی پاوه پخت می‌شود و مواد موردنیاز در این آش عبارتند از گندم، گوشت و قلمه گوسفندی.
قدمت پخت این آش در پاوه به حدود ۱۲۰ سال قبل برمی‌گردد که از تکیه طالبانی کرکوک عراق وارد روستای نجار شد.
این آش از غروب روز قبل از عید بارگذاری می‌شود تا صبح عید پخته و بین تمام مردم شهر توزیع خواهد شد.
مراسم حنابندان
یکی از آداب عید سعید فطر در دیار بلوچستان، برگزاری مراسم حنابندان بانوان است با این توصیف که در شب پایانی ماه مبارک رمضان زنان بلوچ با تهیه و آماده سازی حنا، خود را برای شرکت در مراسم حنابندان آماده می‌کنند. در مراسم حنابندان زنان و دختران بوسیله حنا دستان خود را با نقش‌های مختلف و زیبا می‌آرایند که معمولا این کار توسط فردی که در این زمینه مهارت دارد انجام می‌شود.
هدیه برای نامزد!
ساوه‌ای‌ها رسم دارند که روز عید فطر تازه داماد‌های آینده برای نامزدشان لباس و شیرینی و گل و میوه هدیه می‌برند. شیرازی‌ها هم رسم جالبی دارند و صبح عید صبحانه‌ای شامل نان و پنیر و سبزی میان رهگذران و همسایه‌ها توزیع می‌کنند.
رسم شمالی ها
بیشتر اهالی شهر‌های شمالی و به خصوص استان مازندران و گیلان برای برپایی مناسک عید، لباس محلی می‌پوشند و به روستای محل تولدشان می‌روند، بعد از برپایی نماز عید فطر هم سنت دید و بازدید را برپا می‌کنند و اغلب به صورت دسته جمعی به دیدار بزرگان می‌روند.
مراسم عید فطر در کشورهای مختلف بدین شرح است:
سنت عید فطر در اندونزی، مراسم «حلال به حلال» است که مدت طولانی رواج دارد. مردم به دیدار یکدیگر می‌روند و طلب حلالیت می‌کنند. این مراسم با هدف ترویج صلح و آشتی در جامعه اندونزی برگزار می‌شود.
تونس:
در تونس عید فطر با حلوی آغاز می‌شود. این نام شیرینی‌ای است که مردم از اجداد خود از صد سال پیش یاد گرفته و به یکدیگر یاد داده اند. به مناسبت عید زنان تونسی شیرینی‌هایی با نام‌های «المقروض، الغریبه، الباقلاوه، المحشی و الصمصه» درست می‌کنند. بسیاری تونسی‌ها در این روز، طبق‌های شیرینی خود را با یکدیگر مبادله می‌کنند و هنگام مهمانی رفتن از شیرینی‌های یکدیگر تناول می‌کنند. تونسی‌ها عید فطر را عید صغیر می‌نامند به دلیل اینکه اعتقاد دارند این عید برای کودکان است، زیرا بزرگتر‌ها برایشان لباس‌های عید، کفش و اسباب بازی می‌خرند و به آن‌ها عیدی می‌دهند.
عراق
پخت دسته‌جمعی شیرینی کلیجه در عراق از آداب روز عید فطر است و مردم این کشور با این شیرینی از هم پذیرایی می‌کنند. غذای دیگر در جنوب بصره از گوشت و برنج تهیه می‌شود که المطبک نام دارد. این غذا‌های مخصوص عید فطر و عیدقربان است که در کشورهایی، چون عربستان و کویت نیز رواج دارد.
سوریه
مردم سوریه به ویژه در روستا‌ها طبق آداب و رسوم خود در عید فطر اقوام و خانواده‌ها به دور هم بر سر یک سفره که مملو از غذاها، خوراکی‌ها و شیرینی‌های محلی است، جمع می‌شوند. این شیرینی‌ها شامل «المزالیقات، الملیحی، قطایف و فطایر» می‌شود. در شهر‌ها و استان‌های سوریه، مردم علاوه بر شیرینی‌ها از کیک‌ها و نوشیدنی‌هایی لذت می‌برند که به مدت طولانی آن را تناول نکرده بودند که شامل السندوات، القشه، المحاشی و الکبب می‌شود. دمشقی‌ها مثلی دارند که می‌گویند: «دهه اول ماه مبارک رمضان «للمرق»، دهه دوم «للخرق» و دهه سوم «لصر الورق» است» به این معنی است که دهه اول به آبگوشت خوری، دوم خریدن لباس و دهه سوم به خوردن شیرینی جات اختصاص دارد.
کشور کویت تنها کشوری است که مردم برای عید فطر هفت شبانه روز را به جشن گرفتن می‌پردازند. در این روز‌ها تمامی مغازه‌ها با پرچم‌هایی مخصوص عید زینت داده می‌شوند. تمامی منازل و مغازه‌ها و حتی شرکت‌ها نیز از قبل تمیز شده‌اند و بوی عود از همه جا به مشام می‌رسد. در این روز‌ها مردم به عید دیدنی اقوام و آشنایان می‌روند و همگی لباس‌هایی نو که برای این عید خریداری کرده‌اند، می‌پوشند.
یمن
مردم یمن با جمع آوری هیزم و قراردادن آن به صورت کپه‌های بلند به آتش زدن این کپه‌ها در شب عیدفطر اقدام می‌کنند و از فرارسیدن عید سعید فطر شادی می‌کند و با اندوه خداحافظی می‌کنند. در روستا به قربانی کردن و توزیع گوشت به همسایگان اقدام می‌کنند.
پخت انواع شیرینی‌های محلی، یکی از مراسم ویژه روز عید فطر در کشور یمن است. مردم یمن روز عید فطر را در طیبعت می‌گذرانند و لباس‌های نو می‌پوشند.
