خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: موضوع ساماندهی و دفن پسماندها همواره یکی از دغدغه‌ها در حوزه شهری بوده است. اما این دغدغه زمانی بیشتر می‌شود که سخن از پسماندهای ویژه خانگی به میان می‌آید و دیگر حرف از کاغذ عادی و پوست میوه و … نیست.

در خانه همه ما لامپ و مهتابی سوخته و بلااستفاده، باطری مستعمل و … یافت می‌شود و از طرف دیگر اگر در بین اعضای خانه ما یک نفر بیمار وجود داشته باشد، در لابه لای پسماندهایمان مواردی چون سُرم، سرنگ و باند زخم نیز می‌توان پیدا کرد.

نکته مهمی که باید به آن اشاره کنیم این است که پسماندهای الکترونیکی و یا پسماندهای پزشکی پسماندهای ویژه نام دارد و باید از پسماندهای عادی تفکیک شود چرا که از جنبه‌های مختلف برای سلامت انسان و محیط زیست آسیب‌زا است.

اما نکته اساسی اینجا است که بسیاری از شهروندان بعد از تفکیک پسماندهای ویژه از پسماندهای عادی، نمی‌دانند که باید با پسماندهای ویژه چه کنند چرا که از طرفی شهرداری به صورت مجزا در قبال این پسماندها قبل از بی خطرسازی مسئولیت نمی‌پذیرد و بسیاری از شرکت‌هایی که پسماند برای بازیافت تحویل می‌گیرند، از تحویل این پسماند ویژه خودداری می‌کنند.

برای بی خطر سازی پسماندهای پزشکی که در خانه تولید شده است نیز شهروندان خراسان‌جنوبی نمی‌دانند که باید به کجا مراجعه کنند.

مرضیه خدا بخشی پرستار و از شهروندان بیرجندی در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار کرد: در محل کار که همیشه تفکیک پسماند عادی از پسماند ویژه صورت می‌گیرد و در خانه نیز بر این اعتقاد هستیم که نباید سر سوزنی که با خون بیمار در ارتباط بوده را لابه لای پسماند عادی گذاشت.

مگر می‌توان پسماند پزشکی را در خانه دپو کرد

وی بیان کرد: اما متأسفانه در شهر ما مکانی که شهروندان بتوانند این پسماندهای ویژه را برای بی خطرسازی تحویل بدهند وجود ندارد و این موضوع نکته‌ای است که برای سلامت جسمی مردم یک آسیب جدی محسوب می‌شود.

خدابخشی ادامه‌داد: مگر مردم تا چه اندازه می‌توانند پسماندهایی چون باند خونی، سُرنگ و سرم را در خانه نگه دارند و وقتی می‌بینند که در صورت تفکیک کسی از آنها تحویل نمی‌گیرد در نهایت متأسفانه مجدد همراه سایر پسماندها در سطل زباله می‌ریزند چون نمی‌توانند در خانه دپو کنند.

مراقب سلامت زباله گردهای کودک باشیم

این شهروند بیرجندی گفت: کارگران خدمات شهرداری و زباله گردها که برخی از آنان کودک هستند جزو شهروندان همین جامعه‌اند و نباید با رها کردن پسماندهای پزشکی در سطل‌های زباله سلامت جسمی این عزیزان را به خطر اندازیم.

خدابخشی افزود: شاید برای برخی از این پسماندهای ویژه چون داروهای باقیمانده برنامه دیگری ارائه کرد ولی در صورت تحویل نگرفتن نهادهای مربوط با باند زخمی و سُرنگ استفاده شده چه می‌توان کرد؟

حمیده الهیاری، مدیرعامل سمن فعال در حوزه محیط زیست خراسان‌جنوبی در گفت و گو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: پسماندهایی مثل سرم، سرنگ، باند خونی، سوزن انسولین، تیغ‌های اصلاح و ژیلت، پسماندهای الکترونیکی چون لامپ‌های سوخته و… همه در حوزه پسماندهای ویژه قرار دارند.

وی با اشاره به اینکه بسیاری از این پسماندها چون پسماندهای الکترونیکی آلاینده‌های خطرناکی دارد، بیان کرد: سر سوزن‌ها و سرنگ‌ها نیز علاوه بر برنده و تیز بودن با خون و مخاط بدن بیمار در ارتباط بوده است و از این نظر حساسیت ویژه‌ای نسبت به آن وجود دارد.

شیوه صحیح برخورد با پسماندهای ویژه

مدیر عامل سمن فعال در حوزه محیط زیست خراسان‌جنوبی با بیان اینکه این پسماندها در صورت رها شدن در طبیعت برای محیط زیست، رودها و… و. آلودگی زیادی به همراه خواهد داشت، گفت: این پسماندها باید به بهترین نحو از مردم تحویل گرفته شود و در صورت امکان، بازیافت شود که این امکان در مورد برخی از پسماندهای الکترونیک وجود دارد.

الهیاری ادامه داد: اگر هم قابل بازیافت نیستند به صورت اصولی و سبز بی خطری سازی شده و بعد از آن امحاء شوند.

وی با اشاره به اینکه شهروندان باید دقت کنند که پسماندهای ویژه را همراه با پسماندهای معمولی نداشته باشند، یادآور شد: برخی از این پسماندهای برنده و تیز هستند و برای سلامت زباله گردها، نیروهای خدماتی شهرداری و …خطرناک است.

آگاهی کافی از پسماندهای ویژه در خراسان‌جنوبی وجود ندارد

وی با اشاره به اینکه متأسفانه در خراسان‌جنوبی آشنایی کافی با پسماند ویژه چه در مردم و چه مسئولین وجود ندارد، گفت: شهرداری علی رغم وظایف قانونی نسبت به تحویل و امحاء پسماندهای ویژه خانگی تا الان مسئولتی نپذیرفته است.

الهیاری اظهار کرد: بسیاری از شرکت‌هایی که در استان ما پسماند را تحویل می‌گیرد، از دریافت پسماندهای ویژه خودداری می‌کنند و در این راستا وقتی ما به شهروندان می‌گوئیم که پسماند ویژه را قاطی پسماند عادی نکنید؛ شهروندان با مشکلاتی رو به رو می‌شوند، چون نمی‌توانند در خانه که دپو کنند.

احمد لطایفی، سرپرست مدیریت پسماند شهرداری بیرجند در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار کرد: پسماندهایی چون سرم، سرنگ و … و به عبارت دقیق پسماندهای بیمارستانی تا زمانی که تبدیل به پسماند عادی نشود، ساماندهی آن در حیطه مسئولیت شهرداری قرار نمی‌گیرد.

وی بیان‌کرد: این پسماندها باید در دستگاه اتو کلاو قرار گرفته، بی خطرسازی شوند و بعد حوزه خدمات شهرداری نسبت به دفن آن اقدام می‌کند که این بی خطرسازی در مورد پسماندهای ویژه در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی انجام می‌شود.

شهرداری در قبال پسماند ویژه مسئولیتی ندارد

سرپرست مدیریت پسماند شهرداری بیرجند در پاسخ به این سوال که اگر پسماندهایی پزشکی چون سُرم و سرنگ و … در خانه مورد استفاده قرار گرفته باشد، شهروندان برای بی خطرسازی، ساماندهی و دفن آنچه اقدامی باید انجام دهند، اظهار کرد: همانطور که گفتم شهرداری نسبت به پسماندهای ویژه از منظر قانون مدیریت پسماند قبل از بی خطر سازی مسئولیتی ندارد.

لطایفی ادامه داد: البته شرکت‌هایی زیر مجموعه محیط زیست و دانشگاه علوم پزشکی قرار دارند که این پسماندها را تحویل می‌گیرند و شهروندان در صورت نیاز به راهنمایی می‌توانند با ما تماس بگیرند تا کمکشان کنیم.

وی در زمینه پسماندهای الکترونیکی چون لامپ‌های سوخته لامپ‌های فلورسنت و … نیز گفت: این پسماندها هم در دسته پسماندهای ویژه قرار دارند که باز هم در حیطه مسئولیت شهرداری قرار ندارد ولی یک نفر به ما مراجعه و برای تحویل این قبیل پسماند اعلام آمادگی کرده ولی هنوز مجوزهای لازم را نگرفته است.

بسیاری از ما انسان‌ها بیماری‌های پیدا و پنهانی داریم که برخی از آنان چون ایدز و یا هپاتیت توسط فرآورده‌های خونی و از طریق سُرنگ به دیگران منتقل می‌شود و در صورت جدا نشدن از سایر پسماندها بسیار آسیب‌زا از منظر سلامت جسمی است.

علاوه بر سلامت جسمی، پسماندهای الکترونیکی و پزشکی در صورت رها بودن برای محیط زیست و سلامت آب‌های زیر زمینی خطرناک است و از این جهت بی خطر سازی اصولی پسماندهای ویژه یک ضرورت محسوب می‌شود و دستگاه‌های مرتبط نباید نسبت به این موضوع بی توجه باشند.