اقتصاد آنلاین- فرزانه طهرانی؛ جلسات بین مقامات کشور ادامه دارد. ایران پیگیر گرفتن حقابه اش از هیرمند است. طالبان هم می گوید به معاهده ۱۳۵۱ متعهد است و ۲۶ مترمکعب در ثانیه از آب هیرمند را حق ایران می داند.
اما نتیجه همه این جلسات و توافقات هنوز منجر به رسیدن آب به داخل ایران نشده است. طالبان ۲۰ روز پیش اعلام کرد که دریچه های سد باز شده و حقابه هیرمند به سمت ایران روان شده است. اما بستر رودخانه در بخش ایران همچنان خشک است.
جبار وطن فدا مدیرکل دفتر رودخانه های مرزی و منابع آب مشترک وزارت نیرو در گفت و گو با اقتصاد آنلاین گفت: وزارت نیرو، وزارت امور خارجه و معاونت ریاست جمهوری در حال پیگیری حقابه ایران از هیرمند هستند.
او با اشاره به اینکه وزرای نیروی دو کشور چندین جلسه در این خصوص داشته اند تاکید کرد: آنچه از سوی مقامات طالبان به طور رسمی اعلام شده، رهاسازی آب از ۲۰ روز گذشته است.
وطن فدا خاطرنشان کرد: موضوعی که باعث شده آب در این مدت به ایران نرسد، مسائلی است که در ۸۰ کیلومتر مسیر رودخانه وجود دارد. نخست وجود کانال هایی در مسیر است که این کانال ها مدتی خشک بوده و مردم منطقه با باز شدن سد بخشی از آب رودخانه را به سمت کانال های خود هدایت کرده و مصرف می کنند. مساله دیگر خاکی بودن مسیر است. اگر کل مسیر بتنی بود قاعدتا بعد از گذشت چند روز از رهاسازی باید آب به ایران می رسید اما با توجه به آنکه مسیر خاکی است؛ زمان رسیدن آب به ایران کند می شود.
وطن فدا متذکر شد: اگر این مسیر در خاک ایران بود و امکان بازدید داشتیم می توانستیم زمان تقریبی رسیدن آب را اعلام کنیم اما در حال حاضر با توجه به اینکه اجازه بازدید نداشتیم و تصاویر ماهواره ای نیز جزئیات را نشان نمی دهد؛ نمی دانیم چه میزان خاک و رسوب در منطقه وجود دارد بنابراین تخمین درستی از زمان رسیدن آب به ایران نمی توانیم داشته باشیم.
به گفته او بر اساس اعلام مقامات طالبان از ۲۰ روز گذشته آب رهاسازی شده و نیمی از مسیر را نیز طی کرده است ولی با سرعتی که پیش بینی می کردیم به ایران نرسیده است. یعنی بعد از ۲۰ روز آب به نیمه راه رسیده است.
وطن فدا با اشاره به اینکه امیدوارم همان طور که افغانستان وعده داده کار پیش رود اظهار کرد: این اطمینان را می دهم که پیگیری حقابه ایران در اولویت وزارت امور خارجه و وزارت نیرو است و تا زمانی که حقابه ایران نرسد دست از مذاکره نخواهیم کشید.
مدیرکل دفتر رودخانه های مرزی و منابع آب مشترک وزارت نیرو گفته یکی از فعالان محیط زیست درباره انحراف آب هیرمند از سوی طالبان را نیز تایید کرد و گفت: تصاویر ماهواره ای نیز این موضوع را نشان می دهد و ما هم در این رابطه تذکر داده ایم.
وطن فدا با تاکید بر آنکه نمی دانیم چه میزان از آب را منحرف کرده اند عنوان کرد: در اعتراض ما پاسخ طالبان این بوده که ما دریچه ها را باز کردیم و حقابه شما روان است اینکه بخشی از آب به سمت دیگری هدایت شده موضوع داخلی و مربوط به خود ماست و جدای از حقابه شما خواهد بود.
او یادآور شد: طبق قرارداد طالبان موظف است ۲۶ مترمکعب در ثانیه حقابه به ایران بدهد. آنها نیز می گویند این میزان را متعهد هستیم به شما بدهیم و برای مصرف مابقی آب هیرمند خود ما تصمیم می گیریم. البته ما در جلسات برای زنده ماندن هامون ها به این انحراف اعتراض کردیم که آنها نیز در پاسخ دلایلی ذکر می کنند که بخشی از آنها کارشناسی و بخشی شاید علمی نباشد.
وطن فدا در ادامه به گفته آب در برابر نفت که در زمان اشرف غنی مطرح شده بود اشاره کرد و توضیح داد: این یک کار تبلیغاتی بود که ایران پاسخ دولت وقت افغانستان را نیز داد. یعنی این گفته بیشتر جنبه داخلی داشت چرا که در جلسات رسمی تاکید می کردند که متعهد به قرارداد ۱۳۵۱ هستند و حقابه را طبق توافق ۲۶ مترمکعب در ثانیه خواهند داد.
او ادامه داد: گاهی صحبت هایی از سوی دولت وقت افغانستان گفته می شد که ما هیچ گاه در جلسات رسمی این گفته ها را از آنها نشنیدیم.
مدیرکل دفتر رودخانه های مرزی و منابع آب مشترک وزارت نیرو بیان کرد: طالبان امروز حکومت مستقر است و لازم است با آنها مذاکراتی داشته باشیم. گرچه مباحث سیاسی را وزارت امور خارجه پیگیری می کند اما ما وارد مسائل و فرآیند سیاسی نمی شویم. ما موظف هستیم با دولت مستقر، درباره حقابه ایران مذاکره کنیم و حقابه ایران را بگیریم.
او افزود: دولت افغانستان چه در زمان اشرف غنی و چه در زمان طالبان اذعان کرده و می کنند که به معاهده پایبند هستند و خود را متعهد به رساندن حقابه ایران می دانند. امروز هم طالبان تاکید دارد که دریچه های سد را باز کرده است.
وطن فدا گفت: در ۲ سال گذشته آب به رودخانه وارد نشده و این خشکی رودخانه رساندن آب را با تاخیر روبرو کرده است. این رودخانه یک رودخانه فصلی است و در زمان بارندگی ها جریان آب را در رودخانه داشتیم. در ۲ سال گذشته هم دوره خشکسالی و کم آبی بوده به همین دلیل جریان آب در رودخانه برقرار نبوده است.
او به اخباری در خصوص ایجاد خاکریز از سوی ایران اشاره و تاکید کرد: اخبار متفاوتی با انگیزه های مختلف در روزهای گذشته درباره حقابه هیرمند منتشر شده که پایه و اساس کارشناسی و درستی ندارد. یکی از خبرهایی که در روزهای گذشته منتشر شد؛ بحث ایجاد خاکریز از سوی ایران در مسیر رودخانه بود که گفته شده مانع از دریافت حقابه هیرمند شده است.
به اعتقاد وطن فدا این خبر از اساس اشتباه است چرا که به لحاظ علمی و جغرافیایی امکان ایجاد خاکریز وجود ندارد. رودخانه هیرمند در همان ابتدای ورود به خاک ایران می تواند وارد رودخانه سیستان بشود.
او اظهار کرد: انتشار این دست خبرها منجر به انتشار شایعات بسیاری در خصوص حقابه ایران شد که اغلب آنها نادرست بود.
وطن فدا همچنین در خصوص ورود آب در منطقه ای دیگر نیز گفت: سیلابی در شمال منطقه اتفاق افتاده و به رودخانه دیگری وارد شده است که ارتباطی به حقابه ایران و رودخانه هیرمند ندارد.
