به گزارش ایرنا، با رشد و گسترش روزافزون فضای مجازی و اینترنت و استفاده کاربران از آن، امنیت را در این بخش طی سال های گذشته با چالش هایی روبرو ساخته تا جایی که این فضا روزانه با تهدیدات جدی و مشکلات روزافزون روبرو می شود.
این در حالی است که ارتباطات وسیع به وقوع پیوسته در این فضا، روابط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی را تا جایی به هم پیوسته شده که حتی زندگی خانوارهای این کره خاکی را در بخش های مختلف از جمله کسب و کار به خود وابسته ساخته و امروزه نیز به هیچ عنوان نمی توان ارتباطات انسانی را بدون استفاده از ابزارهای نوین و فناوری های دیجیتالی متصور بود.
با این حال و با توجه به جرایم به وقوع پیوسته در این فضا که هر روز نیز دایره نوآورانه آن گسترش پیدا می کند، به هیچ عنوان نمی توان نقش پلیس را در پیشگیری از چنین جرایم سایبری نادیده گرفت تا جایی که پلیس تخصصی فتا با فراگیری دوره های آموزشی پیشرفته و بهره گیری از آموزش های سایبری و رفتارهای مجرمانه و بزهکارانه مجرمان این حوزه، راهکاری امنیتی را برای محدود کردن سوءاستفاده کنندگان از این فضا هر روز تنگ و تنگ تر می کند.
به همین منظور، خبرگزاری جمهوری اسلامی مرکز قزوین (ایرنا) نشستی را با سرهنگ محمدعلی فرهوی، رییس پلیس فتا استان قزون انجام داده که گزارش آن به شرح زیر است.
ایرنا. پلیس فتا چیست و قانون چه وظیفه ای را برای آن تعریف کرده است؟
فتا به معنای فضای تولید و تبادل اطلاعات است و یکی از وظایف مهم پلیس فتا ایجاد امنیت در بستر فضای مجازی است که به همین منظور اقدامات پیشگیرانه گسترده ای را در این حوزه برقرار می سازد و ضمن کوتاه کردن دست مجرمان، سعی در آگاه سازی شهروندان در این حوزه تبادل اطلاعات نیز دارد.
این در حالی است که متاسفانه این فضا طی سال های گذشته با جرایم گسترده در حوزه های مختلف از جمله دستبردهای بانکی تا ورود به زندگی و حریم خصوصی افراد روبرو بوده که به منظور مقابله با این روند و برقراری امنیت لازم، وظایفی برای پلیس فتا در نظر گرفته شده است.
پلیس فتا با تلاش شبانه روزی خود و جستجو در فضای مجازی و کنترل شبکه ها، بلاگ ها، سایت ها، تلگرام، واتس آپ و اینستاگرام آنها را مورد بررسی و تحلیل قرار داده و در صورت هرگونه خلاف و موارد غیرقانونی، در جهت اجرای موارد قانونی اقدام خواهد کرد.
ایرنا. گزارشی از وقوع انواع جرایم سایبری و میزان درصد کشف آن را در سطح استان ارایه فرمایید.
استفاده از فضای مجازی به واسطه جدید بودن آن و استفاده مردم در بخش هایی نظیر انتقال وجه و دریافت سایر اطلاعات رشد و گسترش روزافزونی به خود گرفته تا جایی که حتی به واسطه شیوع ویروس کرونا برخورداری از این بستر نیز بسیار گسترش یافته است.
در این فضا وقتی تعداد کاربران بیشتر شود به طور معمولی آسیب ها نیز در این زمینه زیاد خواهد شد و برخی مردم نیز بدون آگاهی و شناخت لازم با ورود به این محیط آسیب بیشتری می بینند و در نهایت هم این مساله باعث وقوع حداکثری جرایم در فضای مجازی می شود.
با توجه به افزایش ۳۰ درصدی جرایم در محیط پیرامونی یاد شده، می طلبد مردم برای بالا بردن اطلاعات خود در این عرصه و اینکه به طور عامدانه و آگانه در این فضا وارد شده تا درصدد انجام کارهای خود برآیند، باید تدابیر پیشگیرانه را هم انجام دهند.
بیشتر جرایم فضای مجازی در حال حاضر مربوط به کلاهبرداری های رایانه ای از طرق مختلف و توسط شرکت های گوناگون، هتک حیثیت و نشر اطلاعات خصوصی افراد که شامل انتشار تصاویر و برداشت از حساب های بانکی صورت گرفته به صورت چشمگیری افزایش یافته و بیشترین جرایم را نیز در این بستر به خود اختصاص داده است.
با توجه به اینکه کارشناسان پلیس فتا به صورت شبانه روزی مجرمان سایبری را رصد می کنند، خوشبختانه حدود ۷۳ درصد این جرایم کشف و مجرمان شناسایی، دستگیر و تحویل مراجع قضایی می شوند.
توصیه پلیس در این رابطه آن است که افراد باید سطح اطلاعات و داشته های خود را از فضای مجازی و اقدامات الکترونیکی بالا برده، هنگام خرید مرجع کالاهای مورد نظر خود را شناخته و به نماد الکترونیکی سایت مورد نظر خود توجه داشته باشند.
این در حالی است که شهروندان باید به ایمیل و پیامک های ارسالی از سوی اشخاص توجهی نکرده و آن را باز نکنند چرا که بیشتر آنها دارای لینک جعلی بوده که با ورود ناآگاهانه خود به یک درگاه بانکی هدایت و پس از واریز مبلغی بسیار ناچیز، حسابشان توسط مجرمان سایبری خالی می شود.
ایرنا. در خصوص چگونگی پیگیری مالباختگان فضای مجازی و مدت زمان شناسایی و دستگیری متهمان احتمالی توضیح دهید.
نوع رسیدگی به پرونده های ارسالی متفاوت از هم بوده به طوری که در موضوع پرونده های مربوط به برداشت های غیرقانونی از حساب، افراد باید مساله را در اسرع وقت به پلیس فتا گزارش دهند و در این مرحله نخستین اقدام ما با توجه به فراهم شدن بسترهای مناسب و لازم، تعلیق فوری و محدودیت حساب مقصد بوده و غالبا نیز با این کار مبالغ واریزی دوباره در حساب افراد کارسازی خواهد شد و به طور طبیعی نیز زمان رسیدگی به آن نیز ۲۴ تا ۷۲ ساعت است.
حدود ۴۳ درصد مجرمان اینترنتی قزوین، افرادی خارج از استان هستند
فضای مجازی به علت نامحدود بودنش، مکان مشخصی را نمی توان برایش متصور بود و به همین لحاظ مجرم فضای مجازی با برنامه ریزی و تله گذاری، خواسته و اهداف خود را در این فضا بسط و گسترش می دهد و کاربرانی که مورد اغفال قرار می گیرند نیز متعدد و در اقصی نقاط هستند.
با این وجود و در بررسی های به عمل آمده، ۴۳ درصد از مجرمان فعال در این فضا که مورد پیگرد قانونی قرار گرفته و دستگیر شده اند، افرادی خارج از این استان بوده اند.
ایرنا. هتک حیثیت و انتشار تصاویر و اطلاعات از جمله جرایم عمده به شمار می رود، در این رابطه توضیحاتی ارایه دهید
متاسفانه علی رغم اطلاع رسانی های صورت گرفته از سوی پلیس در حوزه جرایم فضای مجازی، برخی افراد اطلاعات، تصاویر و فیلم های خصوصی خود را در گوشی همراهشان نگهداری و برخی نیز در پروفایل گوشی های شان تصویر شخصی، خانواده و یا اطلاعات خصوصی شان را بارگذاری می کنند.
بدون شک مجرمان فضای مجازی به دنبال چنین مواردی هستند تا جایی که عکس فرد را از پروفایلش برداشته و در پروفایل خود قرار داده و یا اینکه با دستیابی به اطلاعات خصوصی افراد، با ترفندهای مختلف اقدام به اخاذی و کلاهبرداری می کنند.
تنها راه جلوگیری از چنین مواردی این است که افراد در گوشی همراهشان اطلاعات و تصاویر خصوصی خود را بارگذاری نکنند چرا که هیچ امنیتی برای حفاظت از موارد یا شده در گوشی وجود ندارد.
وقتی پرونده ای در این خصوص تشکیل شود، فرد باید در ابتدا منابع تصویری و اطلاعاتی خود را از گوشی همراه خارج و تمامی چت هایی که با فرد مورد نظر انجام داده را ثبت و ضبط کرده تا به عنوان مدرک در مراجع قضایی مورد استفاده قرار دهد و در نهایت نیز با مستندات جمع آوری شده به دفاتر خدمات قضایی مراجعه و شکایت خود را مطرح کند.
متاسفانه از حدود ۲۰ درصد جرایم فضای مجازی به وقوع پیوسته در این رابطه، حدود ۱۵ درصد آن به ارتباطات خانوادگی و یا شناختی که طرفین نسبت به هم دارند مربوط بوده است.
فضای مجازی علی رغم بستر وقوع بسیاری از جرایم، می تواند محیط مناسبی برای هم اندیشی و کار باشد
در حوزه اقدام پلیس فتا با مجرمان سایبری، به محض اطلاع از وقوع جرم همکاران ما در پلیس فتا مراحل رسیدگی به پرونده و برخورد با مجرمان، دستگیری و در نهایت معرفی آنان به مراجع قضایی اقدام به عمل خواهند آورد.
با توجه به حوزه وظایف پلیس فتا در راستای ایجاد امنیت و کاهش مخاطرات در این بخش و همچنین حفظ و صیانت از هویت اسلامی، مراقبت از فضای تولید و تبادل اطلاعات و جلوگیری از هرگونه تعرض به ارزش ها و هنجارهای محیط پیرامونی، تلاش داریم تا ضمن برقراری آرامش محیط امنی را برای کاربران آن مهیا سازیم.
ایرنا. شیوع ویروس کرونا طی ۲ سال گذشته و ادامه تحصیل کودکان و نوجوانان از طریق فضای مجازی، چه تدابیری را باید برای مصونیت این قشر در نظر گرفت؟
سند راهبردی صیانت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی که همواره نیز مورد تاکید فرماندهی معزز کل قوا بوده، با توجه به آسیب پذیری این قشر از جامعه بخش عظیمی از این بستر کودکان را در معرض خطر قرار می دهد که با ایمن سازی و برقراری امنیت باید آنان را از این مساله مصون نگاه داشت.
این در حالی است که متاسفانه آسیب هایی که کودکان در فضای مجازی می بینند با توجه به اینکه فراگیری دروس مدارس نیز از این طریق صورت می گیرد، بسیار چشمگیر و آسیب زا بوده تا جایی که امروزه برخی ها به واسطه این حضور مورد تهدید، اخاذی و سایر موارد نیز قرار می گیرند.
در همین راستا نیز پلیس همواره به والدین دانش آموزان توصیه کرده تا نقششان را در این بخش پررنگ تر کرده تا جایی که طوری برنامه ریزی کنند تا زمانی که کودکشان از این فضا استفاده می کند تدبیری بیاندیشند تا در یک ساعت به خصوص و با نظارت مستمر آنها انجام شود تا کودک آسیبی نبیند.
اخیرا گوشی هایی خاص و با قابلیت محدودیت وارد بازار شده که خانواده ها می توانند از آن در زمینه آموزش تحصیلی فرزندان خود استفاده کنند.
پلیس فتا نیز در این زمینه طی سال های گذشته ورود جدی داشته تا جایی که به عنوان مثال در بستر شاد، ویژه درس مدارس برنامه ای را نصب کرده تا کودکان با ورود به آن بتوانند از اطلاعات و موارد امنیتی که به صورت روزانه بارگذاری می شود، آگاهی یافته و والدین نیز در این رابطه باید کودکانشان را تشویق به استفاده از این موضوع کنند.
پلیس همچنین امسال ۲ پویش مربوط به کودکان سایبری در سراسر کشور انجام داده و با استفاده از بنرهای تبلیغاتی نیز تمامی مواردی که احتمال دارد کودکان در زمان استفاده از فضای مجازی با آن روبرو شوند را اطلاع رسانی و نوع برخورد با آنها را هم ارایه داده است.
ایرنا. برداشت از حساب های بانکی، از بارزترین نوع جرایم سایبری محسوب می شود، در این باره توضیحاتی ارایه فرمایید.
در این رابطه و طی ماه های اخیر سه چالش اساسی شهروندان را با مشکلاتی روبرو کرده که نخستین مورد آن، ارسال برخی پیامک ها مبنی بر صدور جلب و یا توقیف اموال به شهروندان قزوینی بوده که حاوی لینک های جعلی نیز بوده است.
با توجه به تنظیماتی که مجرمان سایبری برروی این نوع لینک های جعلی انجام داده اند، اگر فرد هوشیاری لازم را به خرج دهد و متوجه شخصی بودن سرشماره پیامک شود، می تواند به راحتی آن را پاک و آسیبی نبیند اما در غیر این صورت و با ورود به لینک مورد نظر، در گام نخست وارد برنامه بدافزاری شده که به محض ورود، گام دوم یعنی اینکه بدافزار در گوشی فرد قربانی نصب و از آن لحظه به بعد و به واسطه رباتی که در برنامه نصب شده، شروع به ارسال پیامک به شمار های دیگر می کند که اگر خط تلفن مربوط به همراه اول باشد تا سه هزار شماره و اگر ایرانسل و اعتباری باشد تا زمان پایان اعتبار، ارسال پیامک به سایر خطوط ادامه پیدا می کند.
در مرحله سوم نیز از فرد درخواست می شود که برای مشاهده شکوایه خود مبلغ ناچیزی، مثلا ۲ هزار تومان به حسابی که برای آن برنامه ریزی شده، واریز شود و وقتی واریز به انجام برسد، مجرم با مشاهده رمز دوم، اقدام به تخلیه حساب فرد قربانی می کند.
به افرادی که هر سه مرحله را به انجام رسانده باشند توصیه می شود در درجه نخست سریعا گوشی خود را به تنظیم کارخانه برگردانند تا بدافزار از گوشی حذف و پیامکی را نیز تهیه کرده و به همه مخاطبانی که پیامک به آنان ارسال شده مبنی بر اینکه پیامک ارسال شده از سوی اینجاب نبوده و مساله کلاهبرداری است و در مرحله سوم که حساب فرد خالی شده، باید با مراجعه به پلیس فتا و ارایه گزارش، پلیس اقدام به تعلیق حساب کرده و در صورت بودن موجودی، به حساب فرد کارسازی شود.
مورد دیگر، موضوع آگهی های درج شده در سایت شیپور و دیوار است که برخی افراد اجناسی را برای فروش بارگذاری کرده و به محض آن بلافاصله پیامی صادر می شود که اگر فرد می خواهد آگهی خود را در سطح وسیعی انتشار دهد بایستی ۲ هزار تومان به لینکی که برایش ارسال می شود، واریز کنید، متاسفانه فرد به همان طریق قبلی اقدام به واریز کرده و در نهایت با همان شیوه، حساب بانکی اش خالی می شود که بایستی همان مراحل قبلی را انجام دهد
البته برخی سودجویان هم هستند که اجناس خود را با قیمت ناچیزی بارگذاری کرده و قربانی با توجه به تصاویر ارایه شده، با آگهی دهنده تماس پیدا می کند و خواستار دریافت کالای مورد نظرش می شود که فرد با سوءاستفاده از این موضوع از متقاضی می خواهد که حداقل مبلغی را به شماره کارت بابت بیعانه ارسال کند که با انجام این کار، مجرم اقدام به خالی کردن حساب فرد می کند.
افراد در سایت های یاد شده به هیچ عنوان نباید مبلغی را واریز کنند و در صورت نیاز باید با سرشماره آنها تماس گرفته و با پستچی دیوار، چت ها انجام شود.
در خصوص مورد سوم نیز باید اذعان داشت که پیامک هایی ارسال و از فرد درخواست می شود که برای جلوگیری از قطع یارانه و یا سایر موارد، لینک جعلی را به فرد برای ارایه اطلاعات خود معرفی می کنند که مالباخته با ارسال اطلاعات خود، سوءاستفاده به عمل آمده و یا اینکه با تماس تلفنی مبنی بر اینکه شما برنده جایزه فلان برنامه و یا مسابقه شده اید و یا اینکه به حساب شما مبلغی اشتباهی واریز شده و باید آن را برگردانید، از فرد تقاضا می شود که یا با رمز پویا و یا با حضور در عابر بانک، اطلاعات فرد مورد نظر را جهت جا به جایی مبلغ گرفته و در نهایت نیز اقدام به خالی کردن حساب فرد می کنند.
شهروندان با کمی دقت و هوشیاری و عمل کردن به توصیه های پلیس می توانند تا میزان ۸۰ درصد از آسیب های اجتماعی یاد شده جلوگیری کنند.
نیم نگاه:
پلیس همواره از شهروندان درخواست داشته تا در حوزه استفاده از فضای مجازی، سطح اطلاعات و آگاهی خود را بالا برده و راه های زیادی نیز برای افزایش آگاهی از فضای مجازی و در بسترهای مختلف وجود دارد، اینکه با کسب آگاهی وارد شوید و اگر ندارید در این بستر فعالیتی نداشته باشید چرا که مجرمان سایبری با وب گردی به دنبال افرادی هستند تا با آگاهی از عدم اطلاعات آنان اقدامات مجرمانه خود را انجام دهند.
