ویروس کرونا از ابتدای شیوع تاکنون اگرچه هزاران مصیبت و گرفتاری برای جامعه ایجاد کرده است، اما در همین جریان پیامدهای مثبتی نیز به همراه داشته که افزایش ازدواج و نرخ تولد از مهم ترین آن به شمار می‌رود.
اهمیت افزایش نیروی انسانی کارآمد به لحاظ تاثیراتی که در حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی و امنیتی به همراه دارد بر هیچ کس پوشیده نیست که سبب شد تا در سال‌های گذشته نرخ منفی رشد جمعیت برای جمعیت شناسان دغدغه‌های عدیده‌ای ایجاد کند.
قانون حمایت از خانواده گرفته تا تسهیلاتی که به منظور فرزندآوری برای مادران در نظر گرفته شد، گواه اهمیت نرخ رشد جمعیت است که خوشبختانه آمارها نشان داده است از ابتدای سال جاری تاکنون با آهنگ مثبت نرخ تولد در استان قزوین روبرو هستیم.
زمانی می‌توان به اهمیت این موضوع پی برد که در کنار نرخ تولد به آمار افراد فوت شده نیز نگاهی بیندازیم، منابع موثق نشان می‌دهد که در کنار نرخ رشد تولد با آهنگ منفی نرخ فوت شدگان روبرو شدیم که تفریق این دو آهنگ رشد جمعیت را مثبت نشان می‌دهد.
کارشناسان و فعالان حوزه اجتماعی معتقدند که ویروس کرونا فقط جان انسان‌ها را نشانه نگرفته بود، بلکه تجمل گرایی و آداب و رسوم زاید در مراسم ازدواج را نیز هدف گرفت که این مهم سبب شد تا با افزایش نرخ ازدواج در استان قزوین اکنون با نرخ مثبت تولد نیز همراه شویم.
برای اطلاع از جزییات بیشتر نرخ تولد در استان قزوین و واکاوی این موضوع با چندتن از مسؤولان و کارشناسان مصاحبه کردیم:
۱۲ هزار و ۸۱۹ واقعه تولد سال جاری در استان قزوین به ثبت رسیده است
مدیرکل ثبت احوال استان قزوین با ارایه آمارهای به ثبت رسیده در رابطه با افزایش نرخ تولد به خبرنگار ایرنا می‌گوید: ۱۲ هزار و ۸۱۹ واقعه تولد از ابتدای سال جاری تاکنون (۱۰ ماهه) در این استان به ثبت رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل با افزایش ۱.۶ درصدی همراه است.
حسن صومی همچنین افزود: در همین مدت آمار افراد فوت شده (وفات) در سال جاری هفت هزار و ۳۵۷ مورد بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱.۸ درصد کاهش داشته است.
صومی: در مقابل ۱۰۰ واقعه ولادت ثبت شده دختر، ۱۱۰ ولادت پسر به ثبت رسیده است.
وی آمار نرخ تولد در شهرستان‌های استان قزوین را تشریح کرد و گفت: شهرستان قزوین با پنج هزار و ۸۱۵ مورد، شهرستان البرز با ۲ هزار و ۴۲۲ مورد، تاکستان با یک هزار و ۹۸۹ مورد، بویین زهرا با یک هزار و ۵۶۹ مورد، آبیک با ۶۸۸ مورد و در نهایت شهرستان آوج با ۳۳۶ مورد تولد را در این مدت زمانی به ثبت رسانده‌اند.
صومی سپس به تفکیک نرخ تولد در جمعیت شهری و روستایی استان قزوین پرداخت و اظهار داشت: ۹ هزار و ۶۵۶ فرزند در جمعیت شهری و سه هزار و ۱۶۳ فرزند در جمعیت روستایی استان قزوین متولد شده‌اند.
این مسؤول در مورد جنسیت افراد متولد شده بیان داشت: ۶ هزار و ۷۲۰ نوزاد پسر و ۶ هزار و ۹۹ نوزاد دختر در این سال جاری متولد شده که نسبت آن‌ها ۱۱۰ است؛ به عبارت دیگر در مقابل ۱۰۰ واقعه ولادت ثبت شده دختر، ۱۱۰ ولادت پسر به ثبت رسیده است.
افزایش ازدواج خواسته یا ناخواسته در یک بازه زمانی به افزایش فرزندآوری منجر می‌شود
مدرس دانشگاه و پژوهشگر حوزه انسان شناسی به خبرنگار ایرنا می‌گوید: همه گیری برخی از مسائل مانند ویروس کرونا در جهان و سپس ایران به پیدا و پنهان ظرفیت‌های اجتماعی و فرهنگی منجر شد و متاثر از آن خیلی از فعالیت‌ها دچار دگرگونی شده و به نوعی از کارکرد اصلی خود خارج شدند.
سید محمدحسن سمیعی افزود: وقتی به طور دقیق به اثرات ویروس کرونا در زندگی مردم نگاه می‌کنیم، می بینیم که این بیماری اگرچه با فوت برخی اعضای خانواده آن‌ها را اندوهگین ساخته است، اما در همین مدت نیز روابط فرهنگی، آداب و سوم و خیلی از سنت‌ها را نیز دچار دگرگونی شده که هنوز ابعاد و زوایای آن به خوبی برای خانواده‌ها آشکار نشده است.
وی اضافه کرد: اگر بخواهیم به طور دقیق تر صحبت کنیم، دید و بازدید و صله رحم اگر چه در اوایل پیدایش این ویروس به کلی منحل شد، اما بعدها همه متوجه شدند که با اتکا به ابزارهای ارتباط مجازی و شبکه‌های اجتماعی می‌توان از حال یکدیگر با خبر شد، در حوزه برگزاری مراسم عزا و عروسی نیز دچار تغییراتی شدیم؛ به عنوان مثال چند سال پیش حضور نیافتن میهمانان در مراسم به نوعی بی احترامی تلقی می‌شد، اما اکنون به دلیل شیوع این ویروس و شرایطی که ایجاد شده، حضور کوتاه میهمانان نه تنها بی‌احترامی نیست، بلکه یک نوع درک اجتماعی و فرهنگ نیز به حساب می‌آید.
سمیعی: بسیاری از دانشجویان از ترس هزینه‌های عروسی ازدواج نمی‌کنند اما کرونا باعث شد تا زنجیرهای تجمل گرایی در ذهنشان شکسته شود.
سمیعی با بیان اینکه بسیاری از دانشجویان از ترس هزینه‌های عروسی ازدواج نمی‌کنند، گفت: موارد بسیاری از دانشجویان را سراغ داشتم که از ترس هزینه‌های سنگین عروسی و تعداد بالای میهمانان حاضر به ازدواج نبودند، اما کرونا شرایطی ایجاد کرد که در نهایت با دعوت از ۳۰ نفر شامل خانواده عروس و داماد یک مجلس کم هزینه برگزار شده و زوج‌ها با یکدیگر ازدواج کردند، شاید این زوج‌ها قبلا حاضر به این کار نمی‌شدند، اما کرونا باعث شد تا زنجیرهای تجمل گرایی در ذهنشان شکسته شود و قطعا اکنون بسیار خرسند خواهند بود.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه افزایش ازدواج خواسته یا ناخواسته به افزایش تولد منجر می‌شود، گفت: اگرچه برخی از زوج‌های تازه ازدواج کرده اوایل زندگی مشرتک به پیشگیری از فرزندآوری اقدام می‌کنند، اما این روند خواسته یا ناخواسته پایدار نخواهد بود و پس از مدتی در بازه زمانی مشخص به تولد نوزاد منجر می‌شود؛ بنابراین افزایش ازدواج خود عاملی دیگر در افزایش نرخ تولد است که باید مورد توجه و حمایت قرار گیرد.
سمیعی خاطرنشان کرد: افزایش نرخ تولد در استان قزوین اگر با همین روند ادامه یابد، برای دهه بعدی مقابل سالخوردگی جمعیت ایستاده و نسلی جوان و کارامد به جامعه تحویل می‌دهد؛ متاسفانه برخی از خانواده‌ها به اشتباه از ازدواج جوانان خودشان جلوگیری می‌کنند و بدون دلیل علمی برای آن‌ها سن و سال تعیین می‌کنند، درحالی که ازدواج به موقع نه تنها باعث پیشرفت مادی و معنوی زوج‌ها می‌شود، بلکه فرزندآوری آن‌ها نیز با ریسک عوامل ژنتیکی پایینی مواجه خواهد شد.
آمارهای نرخ تولد نشان داد که استان قزوین در برنامه‌های جمعیتی موفق عمل کرده است
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری قزوین نیز در رابطه با علل افزایش نرخ تولد در استان قزوین گفت: افزایش نرخ تولد همواره تابع متغیرهای متعددی است، اما به طور کلی بخشی مهم آن مربوط به مولفه‌های فرهنگی است.
مهدی مدرسی افزود: اهمیتی که تقریبا از چندسال گذشته تاکنون در باب جمعیت از سوی مسؤولان ذکر می‌شود، سبب شده تا تعداد فرزندان یک ارزش محسوب شود؛ به طوری که نظام حاکمیت و به طور خاص دولت ایده و تفکرات موکدی داشته که با افزایش جمیعت همراه شویم.
مدرسی: منابعی از محل سازمان امور اجتماعی کشور به دستگاه‌های اجرایی استان قزوین اختصاص داده شده تا در زمینه برگزاری مشاوره و ترغیب جوانان به ازدواج در دانشگاه‌ها اقداماتی انجام دهند.
وی افزایش نرخ ازدواج در استان قزوین را یکی دیگر از عوامل افزایش تولد دانست و گفت: در کنار سیاستگذاری و تدوین برنامه‌های انگیزشی برای فرزندآوری، افزایش نرخ ازدواج نیز عامل موثری در این تغییرات مثبت ارزیابی می‌شود، اگر به صورت دقیق به تغییرات سبک زندگی در شیوع ویروس کرونا نگاهی بیندازید، خواهید دید که تا حدودی کرونا باعث شده است، هزینه‌های میهمانی کاهش یابد و تجمل‌گرایی نیز کمرنگ تر شود.
مدرسی مسئله سالخوردگی جمعیت را یک خطر جدی دانست و گفت: قطعا نیروی جوان و پویا برای آینده جامعه امروز متولد شده و می تواند موتور محرک توسعه باشد؛ چراکه همواره در بحث‌های مبتنی بر توسعه همواره تاکید شده که باید به سمت افزایش جمعیت حرکت کنیم تا بتوانیم پاسخ مثبتی به مولفه‌های امنیتی و اجتماعی بدهیم.
این مسؤول خاطرنشان کرد: بدون تردید استان قزوین در نظام سیاست گذاری افزایش جمعیت کشور به سهم خودش برنامه‌ها و استراتژی‌های به خصوصی دارد و آمارهای افزایش تواد نیز نشان می‌دهد که توانسته بسیار موفق عمل کند.
مدرسی یادآور شد: منابعی از محل سازمان امور اجتماعی کشور به دستگاه‌های اجرایی استان قزوین اختصاص داده شده تا در زمینه برگزاری مشاوره و ترغیب جوانان به ازدواج در دانشگاه‌ها اقداماتی انجام دهند؛ چراکه اعتقاد داریم شود ایجاد انگیزش در نسل جوان برای ازدواج و تشکیل خانواده از مهم ترین ارکان اجتماعی برای رسیدن به توسعه پایدار مسحوب می‌شود.
نیم نگاه: با توجه به اهمیت ازدواج برای جوانان و پیرو آن افزایش نرخ تولد و آهنگ رشد جمعیت، لازم است که سازمان‌های مردم نهاد اجتماعی در این حوزه فعال شده و در تمامی محافل اجتماعی مانند دانشگاه‌ها، مدارس متوسطه و حتی جامعه ورزشکاران در خصوص ترغیب جوانان به ازدواج آسان فعالیت داشته باشند، مسئله دیگر که باید به آن اشاره کرد، ایجاد انگیزه برای پدران و مادرانی است که فرزندآوری می‌کنند و لازم است تا این افراد از تسهیلات اجتماعی و اقتصادی خوبی برخوردار شوند، در نهایت تکریم از مادرانی که فرزند دوم یا سوم به دنیا آورده‌اند باید در دستور مسؤولان متولی استان قرار گیرد.
