در پی انتشار یادداشتی در عصر ایران با عنوان "این قدر منت نگذارید؛ پول بنزین را پیش پیش از مردم گرفته اید! "، مرکز اطلاع‌رسانی، روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان برنامه و بودجه توضیحات زیر را ارسال کرده که عینا منتشر می شود و پاسخ عصر ایران هم در زیر آن می آید:

جوابیه سازمان برنامه و بودجه

گزارشی با عنوان " اﯾﻦ ﻗﺪر ﻣﻨﺖ ﻧﮕﺬارﯾﺪ؛ ﭘﻮل ﺑﻨﺰﯾﻦ را ﭘﯿﺶ ﭘﯿﺶ از ﻣﺮدم ﮔﺮﻓﺘه اﯾﺪ" مورخ 1400/10/19 در آن سایت تحلیلی، خبری منتشرشده؛ مقتضی است بر اساس ماده 23 قانون مطبوعات و به منظور رفع ابهام و روشن شدن افکار عمومی، دستور فرمایید این پاسخ با همان فونت و اندازه و با تیتر ذیل در اسرع وقت در آن سایت تحلیلی، خبری منتشر شود.

تحلیل اقتصادی بر مبنای اطلاعات غلط /چرا عملکرد هشت‌ساله پرداخت یارانه وضع اقشار کم‌درآمد را بهبود نداد؟

اینکه یک رسانه بدون تحقیق در مورد صحت یک خبر آن را مبنا قرار دهد و بر اساس همین اطلاعات غلط تحلیل‌های غلط‌تری به مخاطب ارائه کند با اصول حرفه‌ای قرابتی ندارد. همان‌طور که سازمان برنامه‌وبودجه در اطلاعیه‌ای رسمی سخنان منتسب به معاون این سازمان در مورد بنزین 20 هزارتومانی را تکذیب کرد، انتظار این بود که حداقل در گزارش به این موضوع اشاره می‌شد.

اما عملکرد غلط هشت‌سال گذشته به‌خصوص در بحث یارانه‌ها باعث شده علاوه بر ایجاد پرونده قطور فساد به‌خصوص در ارز 4200 تومانی اثربخشی آن‌هم کاهنده باشد؛ دولت سالانه رقم بالایی در قالب یارانه پنهان انرژی پرداخت می‌کند که نه‌تنها باعث بهبود اوضاع اقشار متوسط و کم‌درآمد نشده بلکه عبور ضریب جینی از مرز 40 واحد نشان‌دهنده افزایش فاصله طبقاتی در کشور و هدر رفت منابع یارانه‌ای است.

نگارنده مطلبی با عنوان *این‌قدر منت نگذارید؛ پول بنزین را پیش‌پیش از مردم گرفته‌اید* با مبناهای متفاوت، گناه آهنگر را به گردن مسگر انداخته و سعی در گل‌آلود کردن آب نموده است؛ هرچند معلوم نیست که چه ماهی‌ای قرار است صید کند، با این‌حال نکاتی را در خصوص این مغالطه بی مبنا ذکر می‌کنیم

۱- بذل و بخشش بنزین و هر چیز ارزان اگر از کیسه بیت‌المال باشد به‌مراتب نکوهیده‌تر از بخشش از کیسه یک شخص یا گروه خاص است.

۲- با فرض گرانی خودروهای خارجی و لوکس که برای اقشار برخوردار وارد کشور می‌شود ، آیا باید اشتباه دوم را هم مرتکب شویم و بنزین را به‌صورت تقریباً رایگان و بدون ضابطه به تمام دهک‌های درآمدی پرداخت کنیم؟ نتیجه این سیاست باعث شده که مصرف روزانه بنزین در ایران حدوداً هشتاد میلیون لیتر یعنی هشت برابر کشور ترکیه با جمعیت و تعداد خودرو تقریباً برابر با ایران، باشد.

۳- برخلاف نظر نگارنده مطلب، قیمت پایین بنزین و گازوئیل و همچنین پرداخت یارانه به اشکال مختلف، در چند دهه گذشته منجر به تعدیل و کاهش قیمت تمام‌شده کالاها و خدمات نشده است، بلکه منجر به ناکارآمدی و کاهش کارایی در بسیاری از بخش‌ها گردیده و از آن بدتر منجر به ایجاد رانت و ثروت‌های آن‌چنانی برای یک قشر خاص، ازجمله واردکنندگان خودروهای لوکس شده است.

در ضمن با توجه اینکه بنزین کالای مکمل خودرو می‌باشد، می‌توان استدلال نمود که مصرف‌کنندگان خودرو لوکس این پیش‌فرض را در زمان خرید خودرو لحاظ می‌نمایند که هرچند خودرو را گران‌تر می‌خرند در عوض برای ۱۵ تا ۲۰ سال تقریباً از سوخت مجانی (به‌عنوان کالای مکمل) استفاده می‌کنند.

این در حالی است که در کشورهای اروپایی به علت گرانی سوخت و سایر هزینه‌های بالای آن، میزان استفاده از خودروی شخصی به‌مراتب پایین‌تر از ایران است.

حال سؤال اینجاست که این روند ناکارآمد و این چرخه معیوب تا کجا باید ادامه یابد؟

اکنون‌که اصلاحات ساختاری بودجه برای نخستین بار در کشور در حال نهايي شدن می‌باشد، مناسب است با همدلی و ارائه پیشنهادات مناسب، مشکلات اساسی که سال‌ها گریبان گیر اقتصاد ایران است را رفع و در جهت بهبود فضای کسب‌وکار حرکت نماییم.

در خصوص موارد چهارگانه هم باید گفت دقیقاً به علت بنزین رایگان این ناکارآمدی به وجود آمده است و نه اینکه چون سیستم ناکارآمد است بنزین زیاد مصرف می‌شود، به عبارت ساده اگر هر شخصی بجای بنزین رایگان و حمل‌ونقل ارزان پول یارانه و بنزین را نقداً دريافت کند، آن‌وقت رفتار بهینه و با کارایی بالا از خود بروز می‌دهد.

در خاتمه گفتنی است طبق آموزه‌های دینی شاید بتوان از مال شخصی بدون تدبیر بخشش کرد، اما از بیت‌المال نمی‌شود و قطعاً بنزین و سایر حامل‌های انرژی جزو بیت‌المال هستند.

مرکز اطلاع‌رسانی، روابط عمومی و امور بین‌الملل

پاسخ عصر ایران

1 - بر عصر ایران خرده گرفته اید که چرا در مطلب خود به تکذیبیه شما اشاره نکرده است.
دقت نکرده اید که یادداشت عصر ایران در تاریخ 19 دی 1400 نوشته شده و تکذیبیه شما در تاریخ 22 دی 1400 در خروجی سایت دولت قرار گرفته است. چگونه باید به تکذیبیه سه روز بعد شما استناد می کردیم؟

وانگهی تکذیبیه تان که تاییدیه بود. تایید کرده اید که گفته است ولی نوشته اید که معاون سازمان تان، قیمت 20 هزار تومان برای هر لیتر بنزین را از باب مثال گفته است و لابد ما هم باید علم غیب می داشتیم و می فهمیدیم ارقام اعلامی مقام رسمی کشور، مثالی و تخیلی است نه واقعی!

این که معاون اقتصادی سازمان برنامه و بودجه که هر عددی که بر زبان می راند، آثار روانی و اقتصادی دارد، به جای قیمت واقعی بنزین، قیمت تخیلی را بگوید و بعد بر اساس همان قیمت تخیلی، تحلیل کند، عذر بدتر از گناه است.

نمی شود که مقام رسمی سازمانی مانند برنامه و بودجه در مصاحبه با یک خبرگزاری، عددی را برای بنزین اعلام و بر همان اساس محاسبه و تحلیل دهد و سپس، وقتی با واکنش های منفی مواجه شود، روابط عمومی اش بگوید نه، مَثَلَنی این جوری گفت!

وانگهی، اظهارات معاون سازمان برنامه و بودجه در خبرگزاری رسمی دولت منتشر شده بود و در آن اصلاً نکفته بود یا اگر قیمت بنزین را 20 هزار تومان در نظر بگیرم بلکه صراحتا به به فارسی سلیس در خبرگزاری ایرنا آمده است: ۲۰ هزار تومان قیمت بنزین است. (تصویر خبر ایرنا و پایگاه اطلاع رسانی دولت را با هم مقایسه کنید)؛ واقعاً چه چیزی را دارید تکذیب می کنید؟!

اما فارغ از همه بحث ها، حالا بفرمایید قیمت واقعی و غیر تخیلی چقدر است تا بر اساس آن با همدیگر صحبت کنیم.

2 - در تکذیبیه تان آورده اید: اخيراً برخي رسانه‌هاي بيگانه با اهداف خاصي مدعي شده‌اند معاون اقتصادي سازمان گفته قيمت واقعي بنزين ۲۰ هزار تومان است. براساس همين گزاره نادرست تحليل‌هاي مختلفي نوشته‌اند.

چشم تان را باز کنید: نه ایرنا بیگاه است و نه دهها و صدها رسانه ای که حرف های معاون سازمان شما را منتشر کردند؛ ما هموطن شماییم.

3 - نوشته اید : نگارنده مطلبی با عنوان "این‌قدر منت نگذارید؛ پول بنزین را پیش‌پیش از مردم گرفته‌اید" با مبناهای متفاوت، گناه آهنگر را به گردن مسگر انداخته و سعی در گل‌آلود کردن آب نموده است؛ هرچند معلوم نیست که چه ماهی‌ای قرار است صید کند."
باید تاسف خورد که روابط عمومی یک سازمان تخصصی که کارش عدد و رقم های حیاتی است، به جای پاسخ مستدل و محترم، با ادبیاتی کیهانی، منتقد خود را متهم به گل آلود کردن آب و صید ماهی کرده است. 

نویسنده یادداشت مذکور، در تمام عمر کاری خود، صرفاً یک روزنامه نگار بوده و هست و تا کنون حتی یک پست و منصب حکومتی نگرفته و به ماهیانی که برای برخی ها، حکم حیات دارد، چشم ندوخته است.. ماهیان آب های گل آلود را آنهایی صید کرده اند که در جایی نشسته اند که صلاحیت اش را ندارند.

4 - نوشته اید: "بذل و بخشش بنزین و هر چیز ارزان اگر از کیسه بیت‌المال باشد به‌مراتب نکوهیده‌تر از بخشش از کیسه یک شخص یا گروه خاص است."
دقیقاً ما با همین نگاه متوهمانه ای که دادن حق مردم را به ایشان، بذل و بخشش می داند، مشکل داریم.
مگر شما دارید بذل و بخشش می کنید؟ اگر بودجه ای دست تان است، پول همین مردم است و اگر به مردم می دهید، دارید امانت را به صاحبش بر می گردانید! اسم این بذل و بخشش نیست و منت هم ندارد.

5 - نوشته  اید: با فرض گرانی خودروهای خارجی و لوکس که برای اقشار برخوردار وارد کشور می‌شود ، آیا باید اشتباه دوم را هم مرتکب شویم و بنزین را به‌صورت تقریباً رایگان و بدون ضابطه به تمام دهک‌های درآمدی پرداخت کنیم؟ نتیجه این سیاست باعث شده که مصرف روزانه بنزین در ایران حدوداً هشتاد میلیون لیتر یعنی هشت برابر کشور ترکیه با جمعیت و تعداد خودرو تقریباً برابر با ایران، باشد.

الف) با فرض گرانی خودروهای خارجی؟ یعنی شما هنوز نمی توانید گران بودن خودرو را بپذیرید و می گویید با فرض گرانی؟
ب) خودروی خارحی، مترادف خودروی لوکس نیست. دولت ها (فارغ از این که نام رئیس شان احمدی نژاد و روحانی باشد یا رئیسی) با سیاست های نابخردانه خود، باعث شده اند خودروهای معمولی دنیا که مرکب طبقه متوسط در جهان امروز است، چنان در ایران گران شود که نامش را بگذارند "لوکس" ( و بعد هم با این برچسب مالیات بگیرند!).

به همین ترکیه که مثال زدید نگاه کنید. مردم عادی اش فیات و فورد و اوپل و فولکس واگن و رنوهای جدید سوار می شوند؛ همان ماشین هایی که در ایران نامش را می گذارید لوکس!
در ضمن معلوم است که مصرف بنزین در ترکیه باید کمتر از ایران باشد چرا که اولاً خودروهای روز دنیا، بسیار کمتر از خودروهای ایرانی و چینی بنزین می خورند و ثانیاً سیستم حمل و نقل عمومی شان به مراتب بهتر و کارآمدتر از ایران است. به عنوان مثال، خط متروی مارمارای استانبول را ببنید که هر 10 دقیقه یک بار، قطارها، آسیا را به اروپا و برعکس متصل می کنند. 

هر وقت در ایران هم گذاشتید مردم خودروی استاندارد و روز دنیا سوار شوند و حمل و نقل عمومی را هم تامین کردید، آن وقت ما را با ترکیه و اروپا (بند 3 جوابیه تان) مقایسه کنید.

6 - نوشته اید: "برخلاف نظر نگارنده مطلب، قیمت پایین بنزین و گازوئیل و همچنین پرداخت یارانه به اشکال مختلف، در چند دهه گذشته منجر به تعدیل و کاهش قیمت تمام‌شده کالاها و خدمات نشده است..."

معلوم است که حتی یک بار هم یادداشت عصر ایران را به دقت نخوانده اید و الا نمی نوشتید "بر خلاف نظر نگارنده..." ؛ چه آن که در مطلب عصر ایران بر اصل واقعی شدن قیمت ها صحه گذاشته شده و آمده است:
"اگر می خواهید قیمت بنزین را واقعی کنید، لازمه اش واقعی سازی قیمت خودرو است. ابتدا باید اجازه دهید خودروهای روز دنیا به قیمت واقعی وارد شود و مردم از بین محصولات مختلف ژاپنی و کره ای و اروپایی و ... حق انتخاب داشته باشند؛ دندان طمع تعرفه های نجومی گمرکی را هم بکشید و بیندازید دور. چه اشکالی دارد ما هم مانند اغلب مردم دنیا، مثلا تویوتا کرولای صفر را با همین قیمت دلار 29 هزار تومانی، 500 میلیون بخریم (نه بالای یک میلیارد و 200 هزار تومان؛ آن هم نه صفر که کارکرده اش را!) و بنزین را هم با قیمت تمام شده تهیه کنیم؟"

و نیز آمده است:"من هم البته به بازار آزاد و رقابتی در اقتصاد باور دارم و آن را با تعدیلاتی بهترین نسخه برای اقتصاد می دانم ولی بازار آزاد وقتی جواب می دهد که همه بخش های بازار، آزاد و رقابتی باشد."

 7 - نوشته اید: "با توجه اینکه بنزین کالای مکمل خودرو می‌باشد، می‌توان استدلال نمود که مصرف‌کنندگان خودرو لوکس این پیش‌فرض را در زمان خرید خودرو لحاظ می‌نمایند که هرچند خودرو را گران‌تر می‌خرند در عوض برای ۱۵ تا ۲۰ سال تقریباً از سوخت مجانی (به‌عنوان کالای مکمل) استفاده می‌کنند."
 
اولاً همه خودروها در ایران گران تر ار حد متعارف است نه فقط آنهایی که شما لوکس می نامید، مگر این که پراید 180 میلیون تومانی را هم لوکس بدانید؛ این قدر پشت کلمه لوکس، پنهان نشوید!
ثانیاً کسی که پولی معادل مصرف 20 سال آینده بنزین اش را یکجا می دهد (در قالب قیمت گران تر خودرو)، چگونه به زعم شما از بنزین تقریباً مجانی استفاده می کند؟!
مثل این می ماند که صاحبخانه ای پول اجاره یک سال را ابتدای قرارداد و یکجا بگیرد و سر هر ماه بر سر مستاجرش منت بگذارد که این ماه هم از تو اجاره نگرفتم و رایگان نشستی!

8 - در بند پایانی از یارانه نقدی دفاع کرده اید. شگفتا که نمی دانید یا تجاهل می کنید که حتی در مطالعات جهانی هم ثابت شده که یارانه نقدی، در نهایت عامل تعمیق فقر است کما این که حال و روز مردم ایران قبل از افزایش قیمت ها و دادن یارانه نقدی، به مراتب بهتر از دوران یارانه نقدی بود.
ضمن این که تجربه مشترک بیش از 80 میلیون ایرانی نشان می دهد که معنای یارانه نقدی، دادن پولی اندک به مردم و گرفتن پول بیشتری از آنها در قالب افزایش قیمت هاست. اسم اش را هم مسوولان، مانند آنچه در این جوابیه نوشته اید می گذارند: "اصلاحات ساختاری بودجه" و صد البته از "آموزه های دینی" هم خرج اش می کنند!