کتاب «اسناد گیلان در عصر پهلوی اول» نوشته عباس پناهی، استادیار و عضو هیات علمی پژوهشکده گیلان‌‌‌شناسی، شامل اسناد و مکاتبات مردمی به مجلس شورای ملی از سال ۱۳۰۳ تا ۱۳۰۹ خورشیدی یکی از حساس‌‌‌ترین دوره‌‌‌های حیات تاریخی گیلان همراه با آغاز عصر مدرنیته است و از بین بیش از 5هزار عریضه مردم به مجلس شورای ملی مورد پژوهش قرار گرفته است.اسناد یاد شده عریضه‌‌‌های لایه‌‌‌های زیرین جامعه است که تحت فشارهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی خوانین، ماموران دولتی و دیگر گروه‌‌‌های سیاسی و اجتماعی بودند و از آنجایی که هیچ‌‌‌گونه نهاد قانونی در ایالت گیلان فریادرس آنان نبوده است، لذا شکوائیه‌‌‌های خود را با مشکلات فراوان به مجلس شورای ملی می‌‌‌نگاشتند تا شاید از این طریق بتوانند حق خود را به دست آورند.