زهرا نژادیان در گفت‌وگو با ایسنا زنجان در مورد خطرسنجی بیماری‌های قلبی عروقی، گفت: پدیده‌های شهرنشینی و صنعتی شدن جوامع که با تغییرات وسیع در سبک زندگی همراه است، در کنار بهبود شاخص‌های بهداشتی که سبب افزایش میزان امید به زندگی شده است، مهم‌ترین عوامل افزایش بار بیماری های غیرواگیر هستند.
وی افزود: بیماری‌های غیرواگیر، مسبب بیش از ۵۳% بار بیماری‌ها در سراسر جهان هستند و بیش از ۷۶% کل بار بیماری‌ها در ایران به بیماری‌های غیرواگیر اختصاص دارد. پایه پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر، شناسایی عوامل خطر اولیه و پیشگیری و کنترل این عوامل است.
این کارشناس با اشاره به اینکه افزایش شیوع بیماری‌های غیرواگیر و ماهیت مزمن، پیش‌رونده و ناتوان‌کننده آنها باعث به‌وجود آمدن مشکلات عدیده‌ای می‌شوند و متأسفانه نیروهای مولد جوامع را به طور مستقیم در معرض خطر مرگ و میر، معلولیت و ناتوانی‌ها قرار می‌دهند، افزود: هزینه‌های درمانی طولانی‌مدت بیماری‌های غیرواگیر می‌تواند مبتلایان را در معرض فقر قرار دهد. لذا بیماری‌های غیرواگیر از مهم‌ترین موانع تولید کشورها هستند و هزینه‌های سرسام‌آور ناشی از این بیماری‌ها هر نظام بهداشتی و درمانی را با چالش‌های عدیده‌ای روبرو میی‌کند.
وی چهار بیماری دیابت، فشار خون بالا، سرطان و بیماری‌های مزمن تنفسی به همراه چهار عامل خطر کم‌تحرکی، تغذیه ناسالم، مصرف الکل و دخانیات را از مهم‌ترین علل مرگ و میر ناشی از بیماری‌های غیرواگیر را نام برد و افزود: به همین دلیل سازمان بهداشت جهانی کنترل این بیماری‌ها و عوامل زمینه‌ساز آنها را به عنوان هدف اصلی برای کاهش ۲۵% مرگ و میر ناشی از بیماری‌های غیرواگیر تا سال ۲۰۲۵ تعیین کرده است.
نژادیان تصریح کرد: بیماری فشار خون بالا حدود یک میلیارد و سیصد میلیون نفر از افراد ۳۰ تا ۷۹ سال در جهان را تحت تاثیر قرار داده است در حالی که قریب به ۴۶ درصد بیماران از بیماری خود مطلع نیستند. براساس پیمایش ملی بیماری‌های غیرواگیر در سال ۱۴۰۰ حدود ۳۲ درصد افراد ۱۸ سال و بالاتر کشورمان، فشارخون بالا داشته‌اندکه از این تعداد ۶۱.۵ درصد بیماران از بیماری خود اطلاع داشته‌اند. همچنین فشارخون بالا عامل ۴۰درصد مرگ‌ها در بیماران دیابتی و عامل ۵۳ درصد مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی و سکته‌های مغزی است.
وی گفت: آموزش مداوم بیماران و خانواده آنها و توصیه به اصلاح سبک زندگی از اقدامات موثر در پیشگیری و کنترل این بیماری است. در این میان، تشویق مردم به پایش و کنترل فشار خون در منزل، بسیار مورد تاکید است.
این کارشناس افزود: طی سال‌های اخیر افزایش شیوع بیماری دیابت در جهان، این بیماری به بزرگ‌ترین اپیدمی تاریخ تبدیل کرده است. بیش از ۵۳۷ میلیون نفر از مردم ۲۰ تا ۷۹ سال جهان مبتلا به دیابت هستند و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ تعداد این بیماران به ۶۴۳ میلیون نفر برسد. سالیانه حدود ۶.۷ میلیون نفر به دلیل دیابت جان خود را از دست می‌دهند. در کشور ما نیز بیش از ۷.۵ میلیون نفر از افراد بالای ۲۵ سال مبتلا به دیابت هستند و حداقل ۲۵ درصد آنها از بیماری خود آگاه نیستند.
کارشناس بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت شهرستان زنجان، با تأکید بر اینکه معاونت بهداشت از سال‌های دور تجارب ارزنده‌ای در اجرای برنامه‌های موفقیت‌آمیز برای پیشگیری و کنترل بیماری‌های دیابت و فشار خون بالا داشته است و بر مبنای این تجارب و دستورالعمل‌های جدید سازمان جهانی بهداشت و «سندملی پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر و عوامل خطر مرتبط در جمهوری اسلامی ایران در بازه زمانی ۱۳۹۴تا ۱۴۰۴ بسته خدمتی پیشگیری و کنترل چهار بیماری و چهار عامل خطر منتسب به آنها را تهیه کرده‌اند، افزود: ارزیابی و مدیریت خطر ۱۰ ساله سکته‌های قلبی و مغزی که با هدف پیشگیری از ابتلای سکته‌های قلبی و مغزی کشنده و غیرکشنده طراحی شده است، از طریق مراقبت ادغام‌یافته دیابت و فشار خون بالا اختلالات چربی خون و چاقی انجام می‌شود.
وی گفت: خطرسنجی در اولین سطح ارایه خدمت بهورز / مراقب سلامت انجام می‌شود. بهورز / مراقب سلامت در تمامی فعالیت‌های نظام بهداشتی به عنوان پیگیر سلامت افراد جامعه تحت پوشش، محور ارائه خدمات سلامتی به جامعه هدف است؛ به این ترتیب که ضمن ارایه خدمات اولیه به تمام جمعیت تحت پوشش، اقدامات و مراقبت‌های مربوط به هر فرد در سایر سطوح در صورت ارجاع را نیز ثبت و پیگیری می‌کند.
این کارشناس با بیان اینکه در ارزیابی خطر سکته‌های قلبی و مغزی، گروه هدف شامل افراد ۳۰ سال و بالاتر هستند که دارای یکی از عوامل خطر ذیل باشند، اظهار کرد: ابتلا به دیابت و فشار خون بالا، دور کمر مساوی یا بیشتر از ۹۰ سانتی‌متر، سن بیش از ۴۰ سال، مصرف دخانیات و الکل، سابقه بیماری دیابت یا کلیوی در افراد درجه یک خانواده و یا سابقه حوادث قلبی عروقی زودرس در خانواده، پیگیری و مراقبت مبتلایان به بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت، فشار خون بالا، اختلالات چربی خون، براساس دستورالعمل‌های مربوطه انجام گرفته و بر حسب میزان خطر سکته‌های قلبی و مغزی که برای فرد محاسبه شده و طبق برنامه زمان‌بندی شده، پیگیری و ارزیابی مجدد میزان خطر سکته‌های قلبی و مغزی برای وی صورت می‌پذیرد.
وی با اعلام اینکه برنامه خطرسنجی بیماری‌های قلبی - عروقی در سطح شهرستان زنجان در کلیه مراکز خدمات جامع سلامت پایگاه‌های بهداشتی در شهر و مراکز خدمات جامع سلامت روستایی و خانه‌های بهداشت روستایی اجرا می‌شود، افزود: براساس نتایج حاصل از انجام آزمایشات و بررسی عوامل خطر درباره سلامت، بیماری و احتمال ابتلا به بیماری در سال‌های آینده تصمیم‌گیری می‌شود. اگر نتایج اندازه‌گیری فشار خون و یا آزمایش قند یا کلسترول خون فردی بالاتر از حد طبیعی بود، به معنی ابتلاء قطعی فرد و یا تأیید بیماری نیست.
کارشناس بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت شهرستان زنجان خاطرنشان کرد: این وضعیت به مفهوم احتمال ابتلاء است و فرد مشکوک به بیماری باید به پزشک ارجاع و تحت بررسی قرار گیرد. پزشک مسئول تعیین تکلیف وضعیت این افراد خواهد بود و نتیجه را به بهورز / مراقب سلامت ابلاغ خواهد کرد.
