به گزارش ایرنا، تئاتر از دیرباز یکی از شاخه‌های هنر نمایشی بوده که داستانی را در برابر تماشاگران به نمایش می‌گذارد.
به گفته کارشناسان، متاسفانه تئاتر در کنار دیگر بخش‌های فرهنگی و هنری قزوین مورد غفلت واقع شده و به رغم جایگاه خاص خود در میان مردم اما با بی‌مهری‌های مسوولان روبه رو بوده است.
با نگاهی به پیشینه تئاتر در قزوین و وجود اساتید بزرگی مانند محمد علی ساربان، رضا فیض نوروزی، علی اکبر میلانی و غلامحسین لطفی که در میان هنرمندان برجسته کشوری حرفی برای گفتن دارند، جای تأسف است که با حضور این همه اهل فن در عرصه نمایش، قزوین از داشتن حداقل مکان تمرین و اجرای نمایش بی‌بهره باشد.
هنرمندان تئاتر معتقدند بزرگ‌ترین دغدغه اهالی تئاتر قزوین نداشتن سالن نمایش است و تا زمانی که مکان و فضایی در استان ایجاد نشود، نمی‌توان به شکل‌گیری تئاتر استانی امیدوار بود.
سالن آمفی تئاتر علامه رفیعی واقع در خیابان طالقانی شهر قزوین در طبقه زیرین کتابخانه علامه رفیعی در سال ۱۳۷۲ خورشیدی تأسیس شده و از آن سال تا به امروز تنها سالن مختص به تئاتر شهر قزوین بوده است که گنجایش ۱۰۰ نفر را دارد.
این سالن در سه دهه اخیر جشنواره‌های بزرگی را در خود دیده که می‌توان به جشنواره تئاتر فجر، جشنواره تئاتر منطقه‌ای، جشنواره تئاتر ماه، ۲۳ دوره جشنواره تئاتر استانی، جشنواره تئاتر تک و جشنواره هنرجویی جوان اشاره کرد.
به گفته مسوولان فرهنگی قزوین، در حال حاضر پروژه خانه تئاتر شهر قزوین با ۸۵ درصد پیشرفت فیزیکی، مهمترین طرح فرهنگی این شهر به حساب می‌آید که در مراحل نهایی قرار دارد و در صورت تأمین اعتبار در آینده‌ای نزدیک به بهره‌برداری خواهد رسید و یکی از نیازهای جدی اهالی فرهنگ و هنر در استان قزوین مرتفع خواهد شد.
کوچ اجباری هنرمندان جوان تئاتر قزوین به تهران
بازیگر تئاتر در قزوین گفت: نبود سالن نمایش و بی‌توجهی به هنر در استان موجب انزوا و مهاجرت هنرمندان شاخص به تهران شده است.
سحر نجفی که از سال ۸۷ فعالیت هنری خود را آغاز کرده با ابراز تأسف از بی‌توجهی مسوولان به هنرمندان جوان، افزود: نباید فراموش کنیم که جوانان این استان از مشکلات ابزاری، کمبود امکانات و سالن مناسب رنج می‌برند؛ اما هنرمندان به صورت مستقل و بدون حمایت در تلاش هستند که در این باره موفقیت‌های مهم و بزرگی را کسب کنند.
وی اظهار داشت: متاسفانه در شهرستان‌ها حمایت از هنر و هنرمند کم است و من و امثال من به صورت خودجوش و مستقل در این راستا قدم برمی‌داریم.
این هنرمند قزوینی با اشاره به برگزاری جشنواره استانی تئاتر در قزوین، تصریح کرد: در طول برگزاری این جشنواره نبود سالن، عمده‌ترین چالش پیش روی گروه‌های نمایشی بود درحالیکه هشت کار برای اجرا انتخاب شده بود ولی سالنی که بتوان در آن تمرین کنیم وجود نداشت.
نجفی ادامه داد: متاسفانه این مشکل تنها به جشنواره ختم نمی‌شود بلکه برای هر اجرا می‌باید چندین ساعت تمرین گروهی داشته باشیم و با نبود سالن تخصصی بسیاری از گروه‌ها تمایلی به ادامه همکاری در این شرایط را ندارند.
این بازیگر جوان افزود: بسیاری از دوستانم که هم دوره من هستند به خاطر اینکه مسافت قزوین به تهران زیاد نیست ترجیح دادند تا ادامه فعالیت هنری خود را در پایتخت داشته باشند و اکثراً نیز موفق‌تر هستند.
وی اضافه کرد: بی‌توجهی مسوولان و بها ندادن به این قشر موجب کوچ اجباری بسیاری از هنرمندان جوان به شهرهای همجوار شده است.
نجفی با انتقاد بر اینکه حمایت مالی از این حرفه نمی‌شود، افزود: کارگردان و تهیه‌کننده باید تمام بار مالی اجرای یک نمایش از لباس و طراحی صحنه را تأمین کند، هرچند بازیگران نیز هزینه چندانی برای اجرا دریافت نمی‌کنند و بودجه‌های حمایتی اداره ارشاد هم بعد از اتمام کار بسیار ناچیز پرداخت می‌شود.
وی یادآور شد: خوشبختانه گروه‌های تئاتر قزوین خیلی خوب هستند فقط مشکلات موجود موجب دلسردی آنها از ادامه فعالیت هنری می‌شود.
خانه تئاتر قزوین در اختیار هنرمندان یا شهرداری؟
کارگردان و هنرمند پیشکسوت تئاتر در قزوین گفت: درحال حاضر تنها یک سالن برای اجرای تئاتر در استان وجود دارد که آن هم متعلق به کتابخانه علامه رفیعی است و استاندارد تئاتر نیست.
حمیدرضا میرآخور افزود: وعده‌های زیادی از مسوولان شنیده و دل‌خوش کرده‌ایم که اتفاقات خوبی خواهد افتاد اما متأسفانه این‌طور نبوده است ولی بازهم به خاطر عشق و علاقه همچنان عاشقانه کار می‌کنیم.
وی اظهار داشت: کمبود سالن و فضای نمایشی در قزوین سالهاست که مهمترین دغدغه اهالی فرهنگ و هنر به شمار می‌رود، در حال حاضر شهرداری قزوین در حال ساخت سالن تئاتر شهر است که با تأمین اعتبار در آینده نزدیک قابل بهره‌برداری خواهد بود.
این هنرمند قزوینی با اشاره به سوال اصلی در این زمینه، گفت: آیا این سالن نیز مانند سایر سالن‌هایی که به نام هنر ساخته شده در تملک شهرداری مسکوت و بدون هیچ فعالیت قرار می گیرد یا به خود هنرمندان اهدا می‌شود؟
میرآخور ادامه داد: موضوع اصلی بعد از اتمام ساخت این مجموعه خواهد بود چون با توجه به قوانین و ضوابطی که بر شهرداری حاکم است هنرمندان را محدود می‌کنند و اغلب آنها نمی‌توانند از این سالن‌ها استفاده کنند و تنها افراد خاص حق استفاده از این فضاها را دارند.
وی خاطرنشان کرد: اینکه ساختمانی به نام تئاتر در حال ساخت باشد آیا در تملک سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری خواهد بود یا هنرمندان؟ در بحث فضاهای تبلیغات شهری در سال‌های اخیر سازمان زیباسازی شهرداری قزوین مساعدت‌های خوبی به هنرمندان داشته است که جای تقدیر دارد.
این کارگردان قزوینی تاکید کرد: ولی هنرمندان تئاتر به یکسری فضاهای تبلیغاتی برای اجراهای خود نیاز دارند که به صورت ثابت در اختیار آنها قرار داده شود تا هر وقت اجرا دارند بتوانند در محل مشخص تبلیغات خود را به نمایش بگذارند.
وی با ابراز تأسف از کم لطفی برخی دستگاه ها نسبت به هنرمندان قزوینی، افزود: هنرمندان نمایش در طول ۲ سال شیوع کرونا شرایط سخت و کم کاری را سپری کردند و اغلب این افراد پیش از کرونا به صورت مستقل مشغول فعالیت بودند و آیا مسوولان در دوران پسا کرونا حمایت‌های لازم را خواهند داشت؟
میرآخور اضافه کرد: مردم به هنر تئاتر علاقه زیادی دارند به ویژه در دوران پساکرونا احتیاج به فضاهای هنری بیشتر احساس می‌شود تا بتواند اوقات فراغت آنها را پاسخ دهد.
وی تاکید کرد: به صحنه بردن یک کار، چند ماه تمرین می‌خواهد، ساخت دکور دارد، طراحی بروشور و پوستر هم هست که همه هزینه‌بَر است، آن هم در این شرایط که سالن‌ها قرار است با ظرفیت ۵۰ درصد باز باشند و درآمد بلیت فروشی به شدت کاهش می‌یابد.
افزایش اجاره سالن اجحاف در حق هنرمندان است
این هنرمند تئاتر از افزایش اجاره سالن در قزوین خبر داد و اضافه کرد: هنرمندی که ۲ سال بیکار بوده و از کمترین میزان حمایت برخوردار است حالا برای اجرا با ۵۰ درصد ظرفیت باید با افزایش اجاره ۴۰۰ تا ۵۰۰ تومانی سالن داران یا برخی نهادهای دولتی مواجه باشد.
میرآخور افزود: یک هنرمند چگونه می‌تواند این هزینه‌ها با توجه به ظرفیت ۵۰ درصدی سالن‌های اجرا را پرداخت کند، از مسوولان توقع می رود به هنر نمایش کمک کنند اگر می‌خواهند این هنر در شهر زنده بماند و چراغ تئاتر خاموش نشود و هنرمندان ما برای ادامه کار انگیزه داشته باشند.
وی تصریح کرد: خوشبختانه صندوق هنر و اداره کل ارشاد استان، حمایت‌های لازم را برای اهالی هنر در بحث بیمه و برنامه‌های حمایتی دارد و مشکلات در این خصوص کمتر است و هنرمندان زیادی بیمه هستند.
میرآخور تاکید کرد: نمایش‌هایی که برای اجرا آماده می‌شود نیازمند بودجه‌های فرهنگی است درحالیکه برای یک گروه ۱۰ نفره اعتباری که از سوی فرهنگ و ارشاد در نظر گرفته می‌شود بسیار ناچیز بوده و حتی هزینه اجاره سالن را تأمین نمی‌کند.
وی با بیان اینکه با تمام این دلسردی‌ها همچنان به کار هنر علاقه‌مندیم، افزود: در حال حاضر یک کار کودک در حال تمرین داریم که تا ۲ ماه آینده برای اجرای صحنه‌ای آماده می‌شود.
تئاتر قزوین هیچ بودجه‌ای ندارد
رییس انجمن هنرهای نمایشی استان قزوین گفت: تئاتر استان هیچ بودجه‌ای ندارد و فقط از طرف اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان حمایت می‌شود و سازمان‌ها و دستگاه‌های فرهنگی با بودجه‌های میلیاردی هیچ نوع حمایتی از تولیدات هنری ندارند.
کیوان حبیبی با اشاره به قدمت تئاتر در قزوین، افزود: این هنر در طول سالیان گذشته همواره فراز و فرودهای بسیاری داشته و گاهی رونق و گاهی با رکود مواجه شده است.
وی اظهار داشت: هم‌اکنون ۱۵ گروه حرفه‌ای و بیش از ۱۵ گروه جوانان در زمینهٔ هنرهای نمایشی در استان فعال هستند و خانواده بزرگ تئاتر قزوین بیش از هزار نفر هنرمند فعال دارد و اغلب هنرمندان تئاتر استان کارمند و حقوق بگیر موسسه‌ای نیستند و در شرایط فعلی با بحران اقتصادی مواجه هستند.
حبیبی تاکید کرد: سینما با صنعت آمیخته است اما تئاتر مخاطب خاص دارد و برای پابرجا ماندن باید از طرف دستگاه های دولتی به آن یارانه تعلق بگیرد و حمایت شود.
وی با اشاره به ساخت خانه تئاتر قزوین، تصریح کرد: اتفاق خوشایند برای اهالی فرهنگ و هنر ساخت خانه تئاتر در قزوین است که هنرمندان این حوزه از دیرباز از نبود سالن تئاتر رنج می‌برند و این مجموعه می‌تواند نویدبخشی برای علاقه مندان به هنر تئاتر باشد.
این استاد نمایش در قزوین ادامه داد: در حال حاضر به غیر از سالن علامه رفیعی در شهر قزوین سالنی مختص به تئاتر نداریم و مالک اصلی این سالن نهاد کتابخانه‌های عمومی است که با ظرفیت ۱۰۰ صندلی از سال ۱۳۷۲ پذیرای هنرمندان و علاقه مندان به هنر نمایش بوده و چراغ این هنر را تا حدودی روشن نگه داشته است.
این پیشکسوت تئاتر افزود: اگر به گذشته رجوع کنیم در دهه ۴۰ شهر قزوین با ۵۰ هزار نفر جمعیت، پنج سالن اختصاصی تئاتر داشت که امروز از آنها خبری نیست.
وی افزود: سالن تئاتر شیر و خورشید توسط میراث فرهنگی ویران شد، سالن تئاتر فردوسی که به جای آن مجتمع تجاری احداث گردید، سالن تئاتر رفیع، بلا استفاده مانده، سالن تئاتر رهنما در خیابان بلاغی نیاز به تعمیر اساسی دارد و سالن تئاتر محمد قزوینی واقع در خیابان پیغمبریه امروز دیگر خبری از آن نیست.
رییس انجمن هنرهای نمایشی استان قزوین گفت: تئاتر علاوه بر منابع انسانی به منابع مالی نیز نیاز دارد اگر زیرساخت‌های لازم تأمین شود، قزوین هنرمندان متخصص را در زمینه تئاتر دارد تا کارهایی تولید کنند که سالن‌های تئاتر پر از تماشاچی شود، با رونق گرفتن تئاتر در استان، تئاتر به درآمدزایی می‌رسد.
وی تاکید کرد: هنرمندان تئاتر نه حقوق‌بگیر دولت هستند و نه بودجه مناسبی به آنها می‌رسد و نه مکان‌های خوبی برای تمرین و نه سالن‌های مناسب برای اجرا دارند.
حبیبی خاطرنشان کرد: هنرمندان تئاتر به‌شدت مورد بی‌مهری مسوولان قرار گرفتند و از درآمد مکفی برای گذران زندگی محروم هستند و به این حرفه به‌عنوان شغل نگاه نمی‌کنند.
زیرساخت‌های فرهنگی و هنری در قزوین باید تقویت شود
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قزوین گفت: در حال حاضر مطالبه اصلی هنرمندان تئاتر در استان تقویت زیرساخت‌های فرهنگ و هنر و داشتن تماشاخانه‌های مرتبط با این هنر است.
محمدحسین اسماعیلی افزود: خوشبختانه تئاتر در کشور ما از جایگاه بالایی برخوردار است و از گذشته تاکنون در اشکال مختلف همچون هنر تعزیه و آیین‌های نمایشی همیشه همراه و همزاد مردم بوده است.
وی اظهار داشت: استان قزوین نیز از دیر باز مهد هنر تئاتر و آیین‌های نمایشی بوده و هنر تعزیه قزوین از زمان صفویه به بعد یکی از خواستگاه‌های اصلی هنر نمایشی در ایران به شمار می‌آید و باید این پشتوانه قوی به مثابه چراغی باشد برای اینکه ما بتوانیم آینده درخشانی را برای تئاتر قزوین رقم بزنیم.
اسماعیلی با بیان اینکه برنامه ریزی در خصوص زیرساخت‌های فرهنگی از الزامات حوزه فرهنگ و هنر است، تصریح کرد: داشتن سالن‌های متناسب و درخور برای تئاتر در استان یکی از نیازها و مطالبات اصلی ما در این حوزه است که باید مورد توجه مسولان قرار گیرد.
این مسوول تاکید کرد: تئاتر قزوین در ۲ حوزه سخت افزاری و نرم افزاری نیازمند حمایت و توجه جدی است تا بتواند به فعالیت خود ادامه دهد.
وی با اشاره به مشکلات سخت‌افزاری تئاتر استان، گفت: مشکل این هنر در قزوین در حال حاضر نداشتن سالن تخصصی، استاندارد و مجهز به امکانات نور، سیستم صوتی و سالن انتظار است که نیازهای مخاطبان را پاسخ دهد و قابلیت اجرای تئاتری با ویژگی‌های استاندارد را داشته باشد.
اسماعیلی اضافه کرد: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان در چند مورد این قضیه را پیگیری کرده و توانسته با توجه به بضاعت‌ها و توانمندی‌های که در اختیار دارد در طول ۲ سال گذشته گام‌های خوبی را برای بهبود شرایط بردارد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قزوین از افتتاح خانه فرهنگ آبیک خبر داد و گفت: با افتتاح این خانه فرهنگ، یک مجموعه به فضایی‌های فرهنگ و هنر شهرستان آبیک افزوده شد که در قالب نگارخانه انجمن هنرهای تجسمی می‌تواند نسبت به برپایی نمایشگاه‌ها اقدام کند.
وی افزود: همچنین پلاتوی تئاتر هم راه اندازی شده که امکان تمرینات هنرمندان تئاتر با ظرفیت ۷۰ نفر و اجراهای محدودتر را دارد و هنرمندان می‌توانند از این فضا به نحو احسن استفاده کنند.
اسماعیلی اضافه کرد: همچنین پیگیر راه اندازی یک مجموعه فرهنگی و یک سالن آمفی تئاتر در ناحیه شهری مهرگان هستیم و یک خانه فرهنگ و سالن آمفی تئاتر در شهرستان آوج در دستور کار قرار دارد که توافقنامه‌های اولیه با سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان و اداره کل راه و شهرسازی منعقد شده است و در مراحله اولیه قرار دارد و امیدواریم بتوانیم این ۲ مجموعه را در استان داشته باشیم.
وی خاطرنشان کرد: پیگیری‌های لازم و همکاری با مجموعه مدیریت شهری قزوین برای تکمیل پروژه تئاتر شهر انجام شده و با راه اندازی این پروژه بسیار ارزشمند بسیاری از مشکلات هنرمندان این حوزه برطرف خواهد شد.
مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: همچنین پیگیر احیا پروژه عظیم تالار مرکزی فرهنگ و هنر قزوین هستیم و با استاندار و وزیر فرهنگ و ارشاد رایزنی شده که بتوان به عنوان یکی از پروژه‌های اولویت دار فرهنگی استان قلمداد شود و در سفر آتی رییس جمهوری به استان قزوین اعتبارات لازم برای تکمیل آن منظور گردد.
اسماعیلی یادآور شد: در این حوزه سالن‌هایی که در اختیار دستگاه‌ها و نهادهای مختلف از جمله کتابخانه‌های عمومی و آموزش و پرورش قرار دارد می‌تواند در فرآیند اجرایی تئاتر مورد استفاده قرار گیرد و رایزنی‌هایی هم در استان و هم در سطح ملی در حال انجام است تا از این ظرفیت‌ها بتوانیم استفاده کنیم.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قزوین تاکید کرد: شایسته نیست که برای برگزاری برنامه‌های فرهنگی و هنری دست به دامان این اداره و آن اداره شویم و هنرمندان مجبور شوند آثار خود را در شرایط نامطلوب ارائه دهند.
وی با اشاره به مشکلات حوزه نرم افزاری تئاتر در استان، افزود: در بخش نرم افزاری نیز باید اقدامات جدی در دستور کار قرار گیرد که برای آکادمیک کردن هنر تاکنون ۲ هنرستان هنرهای زیبا در استان راه‌اندازی شده است و امیدواریم در سطح دانشگاهی نیز شرایط برای تحصیل علاقه‌مندان تئاتر فراهم شود.
اسماعیلی افزود: برگزاری کارگاه‌ها و دوره های آموزشی مختلف در اقصی نقاط استان، حمایت از انجمن هنرهای نمایشی و برگزاری جشنواره‌ها و رویدادهای مختلف تئاتر در این زمینه بی‌تأثیر نخواهد بود.
وی یادآور شد: در حد توان برنامه ریزی‌های خوبی در حوزه حمایت از هنرمندان قزوینی داریم ولی مطمئنیم که کافی نیست و باید در طول برنامه‌های آتی توجه بیشتری از سوی همه متولیان فرهنگی و مسوولان در این زمینه انجام شود.
کلام آخر:
احداث سالن استاندارد و اختصاصی تئاتر، مطالبه جدی و برحق هنرمندان در استان قزوین بوده که در سال های اخیر بیان شده اما برای حل آن اقدامی صورت نگرفته است.
کمبود اعتبار و مضایق مالی مهمترین دلیل اجرایی نشدن این مطالبه هنرمندان قزوینی است که امیدواریم در سفر رییس جمهوری به استان قزوین به این آرزوی چندین ساله هنرمندان دیار مینودری جامه عمل پوشانده شود.
