به گزارش خبرگزاری فارس از شهرضا، انسان‌های دوران باستان با استفاده از خاک و آب، گِل درست کرده و با آن ظروف و همه مایحتاج خود را می‌ساختند.
در آن دوران هیچ شناختی نسبت به فلزات وجود نداشت، بدون شک کشف فلز بزرگ‌ترین کشف بشر در زمینه مواد اولیه است که توانست، زندگی انسان باستان را به طرز شگفت‌آوری متحول سازد.
فلزات در مقایسه با دیگر مواد طبیعی از استحکام بیشتری برخوردار هستند و مقاومت بسیار خوبی از خود نشان می‌دهند و این خاصیت سبب استفاده روزافزون از این عنصر تازه کشف شده گشت.
مقاومت و استحکام فلزات سبب شد تا در ساخت بسیاری از ملزومات زندگی از آن‌ها استفاده شود؛ فلزات توانستند به کارهای هنری و روح لطیف هنرمندان نیز رخنه کرده و از لوازم اصلی هنر مجسمه‌سازی شوند.
تصور این موضوع کمی مشکل است که بدانید فلزات سخت، محکم و خشن توانستند هنرمندان را نیز به خود جلب کنند، جالب است بدانید که هنرمندان مجسمه‌ساز توانستند فلزات مقاوم را همچون موم در دستان هنرمند خود به کار گیرند و سازه‌هایی زیبا، شکیل و چشم‌نواز را خلق کنند.
ایده اولیه مجسمه سازی با ضایعات
آلودگی ناشی از مصرف همیشه در زندگی بشر مسأله‌ای بوده است؛ ضایعات استفاده شده بعضی اوقات قابل بازیافت هستند و می‌توان آن‌ها را از راه‌های دیگر دفع کرد، استفاده از این مواد می‌تواند اتلاف منابع طبیعی را تا حد زیادی کاهش دهد.
مجسمه‌سازی مدرن در قرن بیستم توانست حوادث غیرمنتظره‌ای را در این هنر باستانی ایجاد کند؛ استفاده از مواد اولیه مختلف و ترکیب مواد در مجسمه‌سازی مدرن، ایده مجسمه‌سازی را با ضایعات تقویت کرد؛ در واقع، هنرمندان اکنون می‌توانند تصویر ذهنی و حجمی دلخواه خود را با هر چیزی ایجاد کرده و افکار خود را به بیننده القا کنند.
احسان صانعی، یکی از هنرمندان شهرستان شهرضا است، دارای مدرک لیسانس کارگردانی نمایش بوده و سال‌ها است به تدریس موسیقی و تئاتر می‌پردازد.
وی مدیر و صاحب امتیاز موزه خصوصی صانعی (تخصصی آوا و نما) است که در شهریور ۹۶ در خیابان شهرضا، حکیم الهی، فرعی ۲۰، کوچه شهید مدینه تأسیس شد.
این موزه در شهرضا در حوزه تخصصی صوت و تصویر فعالیت می‌کند که با بازدید از آن خاطرات نوستالژیک برایمان زنده می‌‌شود.
این هنرمند مدتی است در کارگاهی کوچک همراه با برادر خود سهیل که دارای لیسانس گرافیک است با فلز، مجسمه می‌سازند.
امسال در هفته دولت بود که باغ‌وحش فلزی شهرداری شهرضا در باغ موزه شهروند افتتاح شد.
۳۰ حیوان فلزی بسیار زیبا و منحصر به فرد که با ضایعات فلزی درست شده که هر بیننده‌ای با دیدن آن، خالق آن را تحسین می‌کند؛ وی که هنرمندی خوش ذوق است، حمایت همسر، خانواده، شورای شهر و شهردار را برگ برنده خود در این پروژه می‌داند.
به مناسبت افتتاح این پروژه، گفت‌وگویی با احسان صانعی انجام دادیم که از اجرای این پروژه بیشتر برایمان بگوید.
فارس: در ابتدا اشاره‌ای به سوابق کاری خود داشته باشید و چه شد که ایده ساخت مجسمه با فلز به ذهن شما خطور کرد؟
صانعی: بعد از اتمام تحصیلات بیشترین کاری که انجام دادم، تدریس موسیقی و فعالیت در تئاتر بود اما در کنار کارهای هنری، علاقه فراوان به مجسمه‌سازی داشتم و کار با متریال‌های مختلف را برای خودم به صورت تجربی انجام می‌دادم.
نخستین پروژه بزرگی که برای شهرضا به اتفاق برادرم انجام دادیم، در سال ۱۳۹۱ به مناسبت سال نهنگ بود که مجسمه‌ای از یک نهنگ قاتل را با یونولیت ساختیم که در میدان هلال احمر نصب شد.
کار بعدی که انجام دادیم در سال ۹۵ مجسمه خروس بود که آن هم با ضایعات فلزی کار شد و مدتی در میدان مفتح نصب شد و هم اکنون در باغ خانواده شهرداری قرار دارد.
پروژه بعدی اسب بالدار بود که پیشنهاد ساخت آن از سوی شهرداری در سال ۹۵ داده شد، این مجسمه برگرفته از مجسمه دیگری بود، اما مجسمه ما سه برابر مجسمه نمونه بود و با ارتفاع حدود ۴.۵ متر و با ضایعات فلزی ساخته شد که هم اکنون روبه روی در ورودی باغ موزه شهروند نصب شده است.
فارس: اشاره‌ای به باغ‌وحش فلزی که در باغ موزه شهروند شهرداری شهرضا به نمایش گذاشته شد، داشته باشید. ایده این باغ‌وحش چگونه در ذهن شما زده شد؟
صانعی: سال گذشته نزدیک نوروز وقتی مطلع شدم به خاطر کرونا نمی‌توانیم دید و بازدید داشته باشیم و چون آدمی نیستم که بتوانم بیکار بمانم، تصمیم گرفتم در محیط موزه مجسمه‌ای بسازم.
مدت‌ها بود در این فکر بودم که یک مجسمه برای فضای حیات موزه‌ام بسازم؛ این بود که با ضایعات فلزی یک بچه زرافه درست کردم.
تعجب شهردار از ساخت مجسمه توسط هنرمند بومی
وقتی تصاویر آن در فضای مجازی قرار گرفت، توسط شهردار دیده شد و برای ایشان جالب بود، تصورشان بر این بود که این مجسمه و مجسمه اسب بالدار توسط فردی خارج از شهرستان ساخته شده است.
به اتفاق برادرم، با ایشان و معاونت فرهنگی شهرداری جلساتی برگزار و تصمیم گرفته شد طرحی کاملاً جدید و نو بدهیم و که بیشتر درباره حیوانات باشد و قرار شد سعی بر این باشد که از جنبه‌هایی، نمونه‌ای مشابه نداشته باشد.
بعد از چند نشست بین ما چهار نفر، تصمیم گرفته شد باغ وحشی با حیوانات فلزی ساخته و تأسیس شود.
ساخت باغ وحش حیوانات فلزی، برای اولین بار
طی جست‌وجوهای فراوان در سایت‌های داخلی و خارجی به این نتیجه رسیدیم که هر چند در دنیا ساخت مجسمه با ضایعات انجام شده بود، اما اینکه تعداد زیادی از حیوانات فلزی یک جا جمع شده باشند و به عنوان باغ وحش به آن نگاه شود، نمونه مشابهی نداشت.
بالاخره با حمایت مستقیم شهردار شهرضا و معاون فرهنگی شهرداری و با تأیید شورای شهر، قراردادی برای ساخت این ۴۰ حیوان منعقد شد و قرار شد در مدت ۹ ماه این پروژه به بهره‌برداری برسد، اما به خاطر کرونا و محدودیت‌های کرونایی و اینکه خودمان باید مواد اولیه آن را تهیه می‌کردیم،کار به درازا کشید و چون دغدغه داشتیم که پروژه هر چه زودتر افتتاح شود، ۴۰ حیوان به ۳۰ حیوان تعدیل و ساخته شد.
فارس: حالا چرا باغ‌وحش؟ هدف شما از انجام این طرح چه بود؟
صانعی: هدف اولیه ما تأکید بر ایجاد فرهنگ بازیافت بود اما از آن مهم‌تر، بحث حمایت از محیط زیست و حق حیات حیوانات بود.
باغ‌وحش‌ها تنها زندان‌هایی هستند که در آن زندانیانش به معنای واقعی کلمه، بی‌گناه هستند.
ما معتقدیم باغ‌وحش‌های استاندارد جهانی، به هر حال برای حیواناتی که در آن زندگی می‌کنند، تنها زندانی لوکس است؛ بماند که باغ‌وحش‌های غیر استاندارد ایرانی، چیزی جز یک شکنجه‌گاه برای حیوانات آن نیست، اما به هر حال اکثر مردم علاقه‌مند هستند حیوانات را از نزدیک ببینند.
پروژه باغ‌وحش فلزی در عین حال که امکان مشاهده آناتومی تعداد زیادی از حیوانات معروف و محبوب دنیا را برای بازدیدکننده فراهم می‌کند، مشکلات متعدد نگهداری حیوانات واقعی را از جمله هزینه سنگین خرید و تغذیه حیوانات را ندارد.
فارس: برای خوانندگان جالب است که بدانند این مجسمه‌ها از چه فلزاتی ساخته شده‌اند؟
صانعی: در این پروژه از همه جور ضایعات فلزی استفاده‌کردیم، منظور از ضایعات فلزی، وسایل فلزی است که دیگر قابلیت استفاده ندارد و برای بازیافت به ذوب‌آهن می‌رود، بیشتر از قطعات خودروهای سبک و سنگین استفاده کردیم اما برای مثال روباهی داریم که با قاشق ساخته شد و یا با پیچ و مهره و واشر و با سیم‌های ضایعاتی هم کار شد.
یکی از قسمت‌های سخت کار ما در این پروژه، تهیه متریال بود و چون تمام تلاش‌مان بر این بود که هیچ دو حیوانی با یک متریال یک نواخت ساخته نشود و برای ساخت هر حیوانی متناسب با جثه و شکل و شمایلی که بر روی بدن دارد، مانند خط‌های گورخر و لکه‌های پوست پلنگ متریال انتخاب شود.
فارس: از کجا این ضایعات فلزی را جمع‌آوری می‌کردید؟
صانعی: تهیه این ضایعات از مراکز جمع‌آوری ضایعات و تعمیرگاه‌های اتومبیل چه در شهرضا و چه در شهرهای اطراف بود.
اما در کل جای خیلی مشخصی نبود و همچنین به خاطر اینکه الگوها ذهنی بود، فقط خودمان می‌توانستیم برای انتخاب و خرید ضایعات فلزی اقدام کنیم.
فارس: در تهیه این ضایعات آیا به مشکلی هم بر می‌خوردید؟
صانعی: اکثر آدم‌ها وقتی سؤال می‌کردند این ضایعات را برای چه کاری می‌خواهید و وقتی ما صادقانه علت را می‌گفتیم، قمیتی بالاتر گاهی تا دو برابر قیمت روز به ما می‌گفتند و ما چون مجبور بودیم، می‌خریدیم.
از آن گذشته، از شروع قرارداد تا پایان آن هر روز شاهد افزایش قیمت ضایعات فلزی بودیم تا جایی که افزایش سه برابری را تجربه کردیم که همین امر ضرر زیادی از لحاظ مالی به ما زد.
فارس: ساخت هر حیوان به طور متوسط چقدر زمان برد؟
صانعی: ساخت ۳۰ حیوان نزدیک ۱۵ ماه طول کشید، یعنی می‌توان گفت به طور متوسط هر ماه ۲ حیوان ساخته شد.
هر چند مجسمه‌ای داشتیم که ساخت آن یک ماه زمان برد و مجسمه‌ای هم بود که در مدت ۲ هفته ساخته شود، زمان زیادی از کار صرف تهیه متریال کار شد.
فارس: بیشتر از چه ضایعاتی برای ساخت حیوانات استفاده شد؟
صانعی: در این مجموعه جدید سعی بر این شد هر حیوان با یک نوع ضایعات درست شود، چیتا با واشر، خرس پاندا با پیچ و مهره و زنجیر، بز فقط با زنجیر، فیل با قطعات دیسک و صفحه ماشین ساخته شد، هر مجسمه با یک یا دو متریال ساخته شده است.
فارس: همکاری مسؤولان شهرستان و حمایت از اقدامات شما چگونه بود؟
صانعی: در این پروژه چون طرف قرارداد ما شهرداری بود، بیشترین کاری که داشتیم با حبیب قاسمی، شهردار و محمدمهدی مولائیان، معاونت فرهنگی و هنری و مسؤول امور مالی شهرداری بود که انصافاً هر سه آن‌ها به اتفاق دیگر کارمندان شهرداری که ما با آن‌ها برخورد داشتیم، بسیار با ما همراهی و همکاری کردند تا دغدغه‌های مالی و اداری ما به حداقل برسد.
فارس: استقبال مردم را از این پروژه چگونه ارزیابی می‌کنید؟
صانعی: بر اساس قراری که با شهردار گذاشتیم، نمی‌توانستیم تا قبل از افتتاح پروژه، تصاویر مجسمه‌ها را به صورت واضح در فضای مجازی به اشتراک بگذاریم و معرفی کنیم.
خیلی منتظر بودیم کار افتتاح شود و بازخورد کار را در جامعه ببینیم، بعد از افتتاح پروژه و خبری شدن آن، به لطف پروردگار و حسن نظر همشهریان عزیز ما، بازخوردها همگی مثبت بود و افتخار می‌کنیم که در شهری کار و زندگی می‌کنیم که چنین مردمان هنر دوستی دارد.
فارس: اشاره‌ای هم به دست‌اندرکاران این پروژه داشته باشید.
صانعی: در این پروژه چندین نفر به عنوان نیروی کمکی در کنارمان بودند.
محمدرضا صفیان، آریا مجیری، محمد مهدی شیخیان در بحث فنی در کارگاه کمک‌مان بودند و سید ابوالفضل کهنگی به عنوان عکاس و آقای اباذری در زمینه تصویربرداری و فیلمبرداری با ما همکاری کردند.
اجرای دکور قسمت سرپوشیده باغ‌وحش و تابلوی مشخصات و صدای حیوانات بر عهده محمد حیدری بود.
فارس: این پروژه به بهره‌برداری رسید. بازخورد آن چه بود و چه برنامه‌ای برای آینده کاری خود دارید؟
صانعی: در زمانی کمی که از افتتاح پروژه گذشته و در فضای مجاری اخبار و تصاویر آن منتشر شده، چندین درخواست برای مذاکره برای ساخت مجسمه داشتیم و در حال مذاکره هستیم، تصمیم داریم کارهای جدیدتر و بزرگ‌تری انجام دهیم.
هر چند زمزمه‌هایی برای فاز دوم باغ‌وحش هم داریم تا تعداد بیشتری حیوان ساخته و نصب شود، تصمیم دارم فضای کاری شخصی خودم را کاملاً به سمت مجسمه‌سازی ببرم و به عنوان شغل اصلی به آن نگاه کنم.
فارس: صحبت پایانی شما؟
صانعی: در نهایت بر خود واجب می‌دانم از تمامی کسانی که همراه و حامی ما در این پروژه بودند، تشکر کنم.
تشکر می‌کنم از همسرم که در این مدت که بدون وقفه و تعطیلی مشغول کار بودم، بار تمامی مسؤولیت های خانه و فرزندانم را به دوش کشید، از پدر و مادرم که بسیار حمایتم کردند به ویژه در بخش مالی، از شهردار و معاونت فرهنگی شهرداری که با تمام قوا حامی ما بودند تا این کار به نحو احسن به ثمر بنشیند و از مردم شهرضا که با روی گشاده و وسعت نظر به کار ما نگاه کردند و حسن نظرشان برای ما دلگرم کننده بود.
انتهای پیام/۶۳۱۰۱/ق۳۰/ی
