محمد زینالی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه حاشیه نشینی در ایران نتیجه ناخواسته فرآیند تغییر و تحول اقلیم اجتماعی بوده است، گفت: این اتفاق زمان رخ داده که تغییر شکل و شیوه زندگی معیشت و کار صورت گرفته و باز سازماندهی نامناسب آن به چنین اتفاقی منجر شده است.

وی با بیان اینکه محور اصلی و مرکزی آن ناشی از یک فساد اخلاقی نادیده و ناشناخته است، افزود: فسادی که بدون اینکه کسی بخواهد در ضمیر و ذات این فرآیند شکل گرفته و اندیشمندان آنرا ناشی از کارکرد نامناسب صنوف پیشروی تحول می‌دانند.

زینالی با بیان اینکه دگرگونی‌های قرن جدید روایت زندگی کوچک و ساده معیشتی را مضمحل کرده و روایتی تازه از زندگی و کار و پیشرفت را سر داده است، اضافه کرد: علاوه بر تغییرات ساختاری که پس از آشنایی ایرانیان با مدرنیته در دوره قاجاری شکل گرفت، در سال ۱۳۲۰ برنامه‌نویسی در ایران رایج شده و در طول زمان محوریت آن را برنامه‌های عمرانی به دست گرفته‌اند.

جامعه‌شناس اردبیلی با بیان اینکه نوسازی اردبیل هم چنان بود که این برنامه‌های عمرانی و توسعه شهری را محور تحولات قرار دادند، تصریح کرد: شکل کنونی اردبیل روایتی تازه و شکلی ناشناخته و تکین از شهرنشینی است که شناخت جزئیات آن محتاج تأملات اساسی است.

وی تاکید کرد: شهرنشینی و شهری‌شدن در ذات نوسازی زندگی و معیشت و لازم بود طوری مدیریت شود که به جز ساخت و ساز اقلیم‌های اجتماعی، روستایی و شهرنشینی نیز به درستی و سلامت حفظ می‌شد.

زینالی خاطرنشان مرد: به گمان بنده نوسازی در اردبیل که در خلال دهه ۴۰ تا ۷۰ شتاب گرفته، دچار یک اختلال ساختاری شده است.

این پژوهشگر فرهنگ عامه گفت: نوسازی اردبیل به صورت مختلی روایت شده و این اختلال را رولان بارت در درست ادا نشدن و پراکندگی نشانه‌ها می‌داند که همان صنفی و غیر اخلاقی شدن نشانه‌های نوسازی و شکل‌گیری استبداد تکنولوژیک از ناحیه بازارهای ساخت و ساز بوده است.

وی افزود: بازار بزرگ ساخت و ساز که در دهه 70 تاکنون با ساختن شهرک‌ها و اردوگاه‌های کارگر نشین به ظاهر شهر را توسعه داده، اما در واقع به تشدید دوقطبی و اسکان بازنده‌ها و بازنده‌ترها در نواحی کم‌عیار شهری اقدام کرده است.

زینالی با بیان اینکه در نتیجه این سبک از توسعه یعنی روایت مختل از نوسازی، باعث ابقا و روند آنچه از حاشیه نشینی شده که در دهه ۴۰ و ۵۰ آغاز شده بود، ادامه داد: بدی ماجرا در این است که هر قدر پیش رفتیم همان قدر استبداد تکنولوژیک و یک‌جانبه‌نگری توسعه در اردبیل قوی‌تر شده و امروز به فکر ساخت شهرک‌های جدیدتر و تولید مداوم بالای شهر در اردبیل می‌اندیشد.

این جامعه شناس اردبیلی خاطرنشان کرد: به همین سان که توسعه کذایی اردبیل دو قطبی را تشدید می‌بخشد، جمعیت کوچکی را به بالای شهرهای کوچک منتقل کرده و حاشیه‌نشینی را هم گسترش می‌دهد.

انتهای پیام