به طور معمول این مراسم در روز عاشورا، اربعین، شهادت حضرت امام رضا (ع) و حضرت علی (ع) در حسینیه‌ها و تکایا با حضور مردم مومن و عزادار به نحوی باشکوه برگزار می‌شود.
نخل که در اصلاح محلی نقل هم گفته می‌شود، در لغت فارسی به معنای تابوت است، وسیله‌ای چوبی است که ۲ طرف آن به صورت مشبک از چوب ساخته شده و به وسیله چوب‌های دیگر به هم مرتبط و روی چهار تیر چوبی قرار دارد، نزد عاشقان اهل بیت عصمت و طهارت(ع) و حضرت خامس آل‌عبا (ع) در استان یزد نمادی از تابوت حضرت سیدالشهدا علیه السلام است .
بر اساس یک سنت دیرینه قبل از محرم، هیات‌های مذهبی ۲ طرف نخل را با پارچه سیاه و آیینه تزیین می‌کنند و در بین آنها عکس شهدای انقلاب اسلامی را قرار می‌دهند که جلوه خاصی به آن می‌دهد، هیات‌ها پس از اینکه بدنه نخل را با پارچه‌های مشکی و رنگی به خصوص سبز پوشاندند تعدادی شمشیر و خنجر برهنه به ترتیب از بالا تا پایین بر روی پارچه‌ها نصب می‌کنند.
در روز عاشورا یکی از هیات‌های مذهبی وارد حسینیه شده، در حالی که اعضای هیات می‌دوند با صدای بلند حسین، حسین می‌گویند و به زیر نخل رفته و آن را از جا بلند می‌کنند و در حسینیه می گردانند، در این زمان خیل عزاداران حسینی در حالی که نوحه خوانده می‌شود، نخل را چند مرتبه دور حسینیه می‌گردانند و همزمان صدای الله‌اکبر موذن در فضای اطراف طنین‌انداز می‌شود.
در این مراسم خیل سوگواران امام‌حسین (ع) که در اطراف حسینیه و محل برگزاری نخل‌برداری حضور دارند همراه با دیگران که زیر نخل هستند در رثای شهدای کربلا به عزاداری می‌پردازند، مردم سوگوار پس از آن که نخل را به دور حسینیه گرداندند آن را در جای اولیه خود قرار می‌دهند و در حالی که به سر و سینه خود می‌زنند، فریاد حسین حسین آنها در حسینیه طنین‌انداز می‌شود.
امسال به دلیل وجود کرونا به منظور پیشگیری از شیوع آن، آیین نخل‌برداری در استان برگزار نمی‌شود و فقط مراسم عزاداری مخصوص روز عاشورا در فضای باز حسینیه‌ها پیش‌بینی شده است.
استان یزد با یک میبلیون و ۲۰۰ هزار نفر جمعیت، یک هزار و ۵۰۰ هیات مذهبی و حدود ۵۰۰ نخل دارد .
