همیشه منفعت‌طلبی افراد دشمن محیط زیست بوده و آسیب جدی به آن وارد کرده است. رودخانه چالوس نیز مانند سایر رودخانه‌های کشور گرفتار ناکارآمدی مدیریتی شده و برای اولین بار در تاریخ و تا ابد این رودخانه را خشکاندند.
فاطمه ظفرنژاد در گفت‌وگو با گسترش نیوز اظهار داشت: رودخانه چالوس یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین رودخانه‌های کشور به حساب می‌آید که از کوه‌های سردشت و تخت سلیمان در نوشهر سرچشمه گرفته و به سمت پایین سرازیر می‌شود و در ادامه سایر رودخانه‌ها به آن می‌پیوندند و از روستاهای گرمبارو سیاه بیشه عبور می‌کند و در نهایت به دریای مازندران می‌رسد. میزان آبدهی آن رودخانه سالانه ۴۳۰ میلیون متر مکعب ارزیابی شده است. طی سه دهه گذشته بر روی رودخانه چالوس دو طرح اجرا شده که هر دو طرح بسیار آسیب‌زا و ضد طبیعت بودند. یکی از این طرح‌ها سدهای سیاه بیشه بود که در ۴۸ کیلومتری چالوس احداث شده است.
وی افزود: بر روی این رودخانه دو سد برای توسعه تولید برق و بیشینه تلمبه و ذخیره احداث شده است. این طرح در دوره آقای خاتمی آغاز و در دولت آقای احمدی‌نژاد نیز به پایان رسید و در دهه ۹۰ تصویب شد. گنجایش مخزن بالایی حدود چهار میلیارد و ۴۳۰ میلیون متر مکعب تخمین زده شده و ظرفیت سد پایینی بزرگ‌تر بوده و یک سد غول‌آسا محسوب می‌شود و ۶ میلیارد و ۸۷۴ میلیون متر مکعب گنجایش این سد برآورد شده است. کارفرمای این دو طرح شرکت آب و نیرو و مشاور طرح شرکت مشانیز بوده‌اند. روش تلمبه‌ای ذخیره‌ای که در این سدها مورد استفاده قرار می‌گیرد، یک روش منسوخ برای تولید برق به حساب می‌آید و آب از مخزن سد بالایی به مخزن سد پایین جاری می‌شود و از این اختلاف ارتفاع برق گرفته می‌شود.
این پژوهشگر ادامه داد: ساعاتی که مقدار مصرف برق کمتر است مجدد با نیروی برق و مولدهای فسیلی آب را با فشار زیاد به سمت مخزن بالا پمپاژ می‌کنند که این کار به انرژی بالایی نیاز دارد و این چرخه مجددا تکرار می‌شود. این روش بسیار ناکارآمد بوده که در تمام دنیا تا اوایل قرن ۲۱ کنار گذاشته شد. این روش منسوخ از نظر مقایسه‌های اقتصادی و زیست محیطی یکی از بدترین روش‌های تولید برق به حساب می‌آید. این راه تولید برق از نظر اقتصادی نیز بسیار گران قیمت بوده و همچنین کربن بسیاری تولید می‌شود. به عبارت بهتر در روش تلمبه‌ای ذخیره‌ای برای کشورهایی مانند کانادا بوده که در آنجا قیمت برق در ساعات پرمصرف گران محاسبه می‌شود و در ساعت‌های کم مصرف نرخ متفاوتی دارد. بنابراین از این اختلاف قیمت استفاده کردند و آب را در زمان‌هایی که مصرف برق اندک است به سمت مخزن بالایی پمپاژ می‌کردند و از برق آن بهره می‌جستند.
ظفرنژاد عنوان کرد: این روش منسوخ شده که اروپا از آن در قرن بیستم استفاده می‌کرد اکنون ما در کشور برای تولید برق آن را به کار گرفته‌اند و با وجود تمام مخالفت‌ها اما گوش مسئولی بدهکار نبود. اثرات این دو تا طرح را در ۱۱ میلیارد متر مکعب آب روخانه‌ای مشاهده می‌کنیم که جلوی جریان حجم آب رودخانه چالوس گرفته که فقط آورد آن ۴۳۰ میلیون متر مکعب است و با این احتساب قطعا رودخانه چالوس خشک خواهد شد. زمانی که از جریان چندین برابر حجم آب یک رودخانه جلوگیری به عمل می‌آید قطعا چنین بحرانی در انتظار آن رودخانه خواهد بود.
وی مطرح کرد: چالوس نیز همچون کارون دارای عظمت بود و یک رودخانه دائمی به حساب میآمد و کمتر از دو دهه بر اثر طرح‌های ناکارآمد این رودخانه پرآب را خشکاندند. آزمندی و منافعی که برا مسئولین این پروژه‌ها در میان بود موجب این اتفاق ناگوار شد و گوش آن‌ها به هیچ یک از تذکرات و هشدارهای ما بدهکار نبود. عامل دومی که موجب این بحران شد از این رودخانه و طرح‌ها علاوه بر اینکه برقی تولید نمی‌شود بلکه آب آن نیز خشک شده و سدهای برقابی به طور کلی زیر سوال رفته‌اند. این نوع سدها گران‌ترین شکل تولید برق هستند اما عملا ناکارآمدی آن‌ها را شاهد هستیم. اکنون سفید رود نیز چیزی شبیه خشکاندن کامل است و در واقع نفس‌ها آخر می‌کشد و بهتر است قبل از هر گونه رخداد ناگوار کاری انجام شود.
این پژوهشگر در پایان خاطرنشان کرد: طرح کانال چالوس_سردآبرود طرحی دیگری است که با وجود تمام مخالفت‌ها اجرا شد. در واقع آب را از قسمتی از سردآبرود که یکی از سرشاخه‌های چالوس محسوب می‌شود را خطوط انتقال طراحی کردند و بعد از عبور از جنگل‌های سیسنگان و آب را به سمت شرق استان مازندران رساندن. ابتدا این طرح را با عنوان گردشگری و کشاورزی به مرحله اجرا رساندند که بعدها مشخص شد جنگل‌ها نابود شدند و زمین‌های اطراف کانال به دست عده‌ای مسئول و ویلاساز افتاده است. گفتنی است که نام این طرح در فهرست طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای قابل واگذاری استان مازندران قرار گرفته است. این طرح به اتمام رسیده است که یکی دیگر از علل خشک شدن رودخانه چالوس به حساب می‌آید. با این اوصاف تمام زیست بوم این رودخانه از بین رفت و اکنون با یک رودخانه تا ابد خشک مواجه هستیم، این در حالیست که وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مرتبط خم به ابرو نمی‌آورند و کسی به این طرح‌های مخرب اعتراض نمی‌کند.
