خبرگزاری مهر - گروه استانها: از مدتها قبل زنگ خطر ایجاد فرونشست در استان فارس نواخته شد و هر روز موضوعات مختلفی از جمله، رکورد زنی فارس در فرونشست زمین در سراسر کره زمین و… مطرح می‌شد. هر روز وضعیت فرونشست در این استان وخیم‌تر از گذشته می‌شود و استان فارس در معضلات و مصائب مربوط به این پدیده رکورد می‌زند.
از مدتها قبل نیز مطرح شدن ایجاد چند فروچاله در دریاچه ارژن نیز نگرانی‌های کارشناسان را به همراه داشت به گونه‌ای که اخیراً استان فارس نیز در این موضوع رکورد جدید را به نام خود ثبت کرده به گونه‌ای که کارشناسان زمین شناسی بر این باورند که نمونه فرونشست یا فروچاله دریاچه ارژن در هیچ کجای دنیا وجود ندارد و تنها فروچاله ای است که هیچ ربطی به برداشت آب‌های زیرزمینی و خشکسالی ندارد و دلیل آن گسل است.
بر اساس اعلام کارشناسان اولین حفره و فرونشست زمین در جنوب کشور و استان فارس در این دریاچه حدود ۱۵ سال قبل ایجاد شد و طی چند سال گذشته چندین فروچاله یا حفره در این دریاچه ایجاد و منجر به بلعیدن آب دریاچه شد.
بر اساس اعلام زمین شناسی استان فارس این دریاچه بر روی گسل فعال «راستگرد» قرار دارد که این موضوع نیز در تشدید فروچاله ها تأثیرگذار بوده است.
گسل‌ها باعث فروچاله هستند
مدیر مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی جنوب کشور (مرکز شیراز) با اظهار نگرانی از افزایش فرونشست زمین در استان فارس و ایجاد فروچاله ها به خبرنگار مهر گفت: متأسفانه وضعیت پدیده فرونشست در استان به ویژه دشت مرودشت بسیار نگران کننده است.
طهمورث یوسفی با اشاره به دلایل ایجاد فرونشست و وضعیت دریاچه ارژن نیز توضیح داد: معمولاً فرونشست‌ها به دلیل برداشت بی رویه از سفره آب‌های زیرزمینی ایجاد می‌شود که دشت مرودشت نمونه بارز آن است اما بر اساس مطالعات زمین شناسی وضعیت در دریاچه ارژن متفاوت است و هیچ‌گونه ربطی به سطح آب‌های زیرزمینی ندارد.
وی ادامه داد: فرونشست با به تعبیری فروچاله دریاچه ارژن یک نمونه نادر است که در هیچ کجای دنیا نمونه آن وجود ندارد زیرا این فروچاله ها هیچ ربطی به سطح آب‌های زیرزمینی ندارد و ناشی از ایجاد گسل است.
مدیر مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی جنوب کشور (مرکز شیراز) گفت: بر اساس مطالعات دریاچه ارژن روی گسل فعال قرار دارد و همین امر باعث ایجاد فروچاله شده است البته باید به این موضوع هم توجه کرد که رسوبات این منطقه مارونی است و این امر در ایجاد فروچاله ها بی تأثیر نبوده است.
وی گفت: دیواره‌های گسلی آهکی هستند، یکی از علائم وجود آئینه گسل فعال بودن آن است که دریاچه ارژن نیز از این امر مستثنی نیست و این فروچاله ها نشان‌دهنده این است که گسل در این منطقه فعال است که این موضوع باعث ایجاد پدیده «غار» در سازندهای آهکی می‌شود.
یوسفی با تاکید بر اینکه دریاچه بر روی گسل فعال راستگرد قرار دارد، اظهار کرد: این فروچاله ها منجر به بلعیدن آب دریاچه شده و در دراز مدت می‌تواند تأثیرات زیادی داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه بر اساس نقشه‌های زمین شناسی این گسل به تصویر کشیده شده، ادامه داد: مدام وضعیت فعال یا غیر فعال بودن این گسل‌ها رصد می شودتا اگر تغییری در آن ایجاد شد مشخص شود.
مدیر مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی جنوب کشور (مرکز شیراز) افزود: در حال حاضر این فرونشست مشکلی برای دریاچه ارژن به وجود نیاورده است اما باید منتظر ماند و دید در زمان ترسالی به دلیل اینکه رسوبات خشک است شکستگی ایجاد می‌کند یا و عمق فروچاله ها افزایش می‌یابد یا نه؟
پژوهشکر، زمین شناس و عضو هیأت علمی دانشگاه شیراز نیز در رابطه با وضعیت دریاچه ارژن توضیح داد: در حال حاضر تمامی دشت‌ها استان با مشکل فرونشست روبه رو است و وضعیت برخی از دشت‌ها نگران کننده است.
فروچاله ها دلیل فرار آب هستند
عزت الله رئیسی با اشاره به اینکه مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که اغلب این فرونشست‌ها ناشی از استفاهده بی رویه از سفره آب‌های زیرزمینی است، ادامه داد: فروچاله های دشت ارژن مربوط به سال‌های اخیر نیست بلکه سالیان زیادی از ایجاد آنها می‌گذرد و زمانی که دریاچه خشک می‌شود این فروچاله ها نمایان می‌شود.
وی این فروچاله ها را در دریاچه ارژن طبیعی دانست و اظهار کرد: در زمان ترسالی و پرآب شدن این فروچاله ها از بین می‌روند البته باید به این نکته توجه داشت که برخی دلیل فرار آب در دریاچه را همین فروچاله ها می‌دانند.
پژوهشکر، زمین شناس و عضو هیأت علمی دانشگاه شیراز ضمن تأیید برخی موضوعات مبوط به وجود گسل در این محدوده نیز توضیح داد: در سمت این دشت گسل وجود دارد و اطراف آن چشمه است به همین دلیل آب از طرف دیگر بیرون می‌رود البته باید به این نکته توجه داشت که گسل‌های موجود در این منطقه از میلیون‌ها سال قبل وجود داشته‌اند.
