دختربچه ای خندان و دوان دوان در حالیکه ۲ اسکناس ۱۰ هزا رتومانی در دست دارد به سمت مادر که در آستانه در ایستاده می آید و خطاب به مادر می گوید: مامان! کاش تو هم می آمدی آن وقت به تو هم ۲ ده هزار تومانی می دادند و روی هم می توانستیم ۴۰ هزار تومان داشته باشیم.

رفت و آمد داوطلبان متعدد در این محل و همراهان آنها بیشتر می‌شود، خانه هایی که برای سخنرانی این افراد تدارک دیده شده و برشورها و کارت های تبلیغاتی انباشت شده داخل حیاط ها همگی نشان از شور و هیجانی از جنس انتخابات دارد که به خصوص غروب های این محله را متفاوت تر از روزهای قبل کرده است.

ساعت حوالی غروب آفتاب را نشان می دهد جلسه ای تبلیغاتی برای یکی از داوطلبان انتخابات شوراها با حضور زنان و دختران محله برگزار شده است و می توان گفت فضای در نظر گرفته برای سخنرانی با رعایت اصول بهداشتی مربوط به کرونا تکمیل شده است.

یکی از زنان که خود از اهالی محله است این جلسه را برای یکی از داوطلبان انتخابات شوراها که سابقه یک دور موفقیت در شورای شهر را دارد تدارک دیده است.

با دقت بسته های بهداشتی اعم از دستکش، الکل و ماسک در اختیار افراد تازه وارد قرار می گیرد و البته در کنار آن پاکت هایی که برخی بلا فاصله بازش می کنند و با دیدن اسکناس های ۱۰ هزارتومانی لبخندهایی بر صورت شان می نشیند. و همان خانم که تدارک دهنده جلسه سخنرانی است در توضیح ده هزار تومانی ها تکرار می کند؛ "صرفا بعنوان هزینه ایاب وذهاب است" تا  افرادیکه برای شرکت در این جلسه متحمل هزینه شده اند ، مبلغ آن پرداخت شده باشد.

هر چند تمام شرکت کنندگان در جلسه افراد همان محل هستند که بدون نیاز به سوار شدن ماشین حضور پیدا کرده اند این توضیح بیشتر جنبه احترام داشت و تلویحا این گفته را یاداوری می کرد که در صورت دادن رای به شخص مورد نظر این صرفا پیش درامدی بر وجهی است که پرداخت خواهد شد.

به دقت نام و مشخصات و شماره تلفن افراد شرکت کننده نیز یادداشت می شود و داوطلب دعوت شده وعده در اولویت قرار دادن همین افراد را یاداوری می کند تلاشی هوشمندانه برای جلب اعتماد افراد شرکت کننده در جلسه است.

هر چند در تصاویر و پوسترهای تبلیغاتی اغلب داوطلبان انتخابات شورای شهر با دقت نظر خاصی به اقدامات و برنامه های مورد نظرشان در صورت پیروزی پرداخته شده است اما آنچه که در این جلسات وعده داده می شود نشان چندانی با آن یادداشت ها ندارد گویی تلاش می شود رضایتی ۲ طرفه و به نقدتر حاصل شود!

خدمت به مردم، نوآوری در خدمت، نیازسنجی مناطق، نظارت بر بودجه شهرداری، برنامه های توسعه ای شهر، توجه به سلامت روان مردم، برقراری عدالت اجتماعی و توزیع عادلانه امکانات رفاهی و تفریحی اینها مواردی است که در تبلیغات داوطلبان یاداوری می شود اما در این جلسات با زبانی نزدیک تر به مردم وعده های نقدتری هم داده می شود در ازای گرفتن مستقیم رای.

داوطلب دعوت شده مورد نظر که به نظر می رسد شناخت خوبی نسبت به منطقه ای که در آن سخنرانی می کند دارد با زبانی همراه با درد مردم می گوید که این محله فاقد هر گونه فضای سبز و پارک برای کودکان و جوانان است تلاش خود را خواهد کرد تا این مشکلات رفع شود که در این هنگام در بین افراد شرکت کننده در جلسه، بانوی میانسالی خطاب به او گفت: چهار سال قبل هم که آمدی و رای آوردی گفته بودی که ما را از شر موش های موزی که از سر و روی کوچه هایمان بالا رفته رها می کنی ولی ما هنوز گرفتار همان موش ها هستیم!

خویشتن داری و تداوم بر آرامش در ادامه سخنرانی و تاکید بر اینکه ما همچنان نهایت تلاش خود را برای حل مشکلات این منطقه خواهیم داشت نشان از توانمندی داوطلب مورد نظر در سخنوری و جلسه پروری دارد. و در عین حال با نگاه تلطیف گونه ای بر فضا از اطرافیانش می خواهد شماره تک تک افراد شرکت کننده در جلسه را یادداشت کنند که فعلا به نقد مورد توجه قرار گیرد و در صورت پیروزی و راه یافتن به شورا نیز این لیست ها در اولویت هستند.

با توجه به حاشیه ای بودن منطقه و اینکه هنوز ارتباطات خود را با روستاهای مجاور شهر حفظ کرده اند و اغلب از همین محلات بصورت کارگر فصلی به روستاهای اطراف می روند و غروب به محل زندگی خود باز می گردند. از آنها خواسته می‌شود در روز انتخابات و سیل رفت و برگشت و البته کمک هایی در نظر گرفته شده است و از اقوام و آنایان خود در روستاها این خواسته را داشته باشید تا در صورت تمایل به شهر بیایند.

برپایی جلسات سخنرانی برای داوطلبان انتخابات شوراها از مدت ها قبل از زمان قانونی آغاز شده است بطوریکه حال و هوای انتخاباتی را در مناطق و محلات پایین شهر بیشتر از جاهای دیگر شهر می توان مشاهده کرد. شور و اشتیاق انتخابات و تبلیغات و سخنرانی که همیشه پویایی و هیجان ظاهری بیشتری به سیمای شهر می دهد را هنوز هم می توان با همان تب و تاب در مناطق حاشیه ای تر شهر احساس کرد.

بعبارتی هر چند با گذری در سطح شهر هنوز نمی توان هیجانی قابل توجه در ارتباط با انتخابات مشاهده کرد اما در پایین شهر همان هیجانات برگرفته از دلبستگی های ارتباطات خویشاوندی، معیشتی و اقتصادی وجود دارد. دلبستگی هایی که هر چند ممکن است ریشه در نیاز شخصی افراد داشته باشد ولی ظاهر ماجرا و تمایل به شرکت در جلسات سخنرانی و تبلیغاتی انتخابات را تغییر نداده است.

برپایی جلسه برای داوطلبان انتخابات یکی از مهمترین شیوه های تبلیغاتی در لرستان است در این شیوه بنا بر گرایش و تمایلاتی اعم از خویشاوندی، آشنایی و گاه طایفه ای و قومی افرادی در منزل یکی از اهالی محله مورد نظر جلسه سخنرانی تدارک می بینند و از افراد آن محل و منطقه نیز دعوت می شود تا در فلان تاریخ و فلان ساعت حضور داشته باشند، در این جلسات اغلب پذیرایی با دادن شام صورت می گیرد.

با نگاهی نکته سنج به فضای انتخاباتی که در این گزارش میدانی و دقت بر مشاهدات به آنها پرداخته شده است می توان به این نتیجه رسید که همچنان اشتیاق و هیجان به انتخابات در مردم وجود دارد که گاه این شور و اشتیاق می تواند مبنای تمایلات و خواسته های شخصی داشته باشد اما بر مبنای همین بستر اگر فضای گفتمان عمومی راه اندازی شود می توان گفتمان های جدی تری ایجاد کرد که منافع عمومی و شخصی در تضاد و تقابل با هم قرار نگیرند.

بعبارتی در نبود فضای عمومی به منظور گفتمان جدی تر و چالشی تر داوطلبان انتخابات بدون اینکه به خود زحمت ایده پردازی و ارائه ایده و برنامه در پرداختن به مسائل و مشکلات شهری بدهند با دادن وعده های قابل عملی در زمان حال از اشتیاق افراد که می تواند ریشه در نیازها و خواسته های شخصی شان داشته باشد هیجان و اشتیاق مردم را به سمت مود نظر خود هدایت می کنند.

در هیمن خصوص مجتبی ترکارانی دکترای جامعه شناسی و رییس انجمن جامعه شناسی لرستان می گوید: برخورد قانونی با داوطلبانی که از مردم استفاده ابزاری می کنند و با اقلام به در خانه های مردم مراجعه می کنند کار پیچیده ای نیست و شناسایی این افراد کار سختی نیست و با یک اراده قوی می توان با آنها برخورد کرد.

نکته قابل توجه دیگر در مشاهدات انتخابانی روزهای اخیر بخصوص در مناطق حاشیه ای شهر ، شعارهای انتخاباتی است که از آن حالت فاخر گونه ای که بر بروشورها و پوسترهای تبلیغاتی چاپ می شود تنزل پیدا کرده است که این تقلیل گاه می تواند بصورت دادن پاداش های کوچک و شخصی اعم از توزیع اقلام خوراکی یا بهداشتی و حتی پول نقد ولو به میزان اندک باشد ترکارانی در این خصوص یاداور می شود که: با شعار های انتخاباتی باید برخورد منطقی و نقادانه داشت .

وی افزود: برخورد منطقی با شعارها و رفتارهای انتخاباتی داوطلبان، نیازمند ایجاد گفتمان عمومی و میزگردها جلسات و فضاهای نقد و بحث و بررسی است تا در این محفل ها، صحبت های داوطلبان نقد شود و حرف های عنوان شده از سوی داوطلبان مورد بررسی و کنکاش قرار گیرد .

این جامعه شناس با تاکید بر ضرورت ایجاد یک فضای گفتمان عمومی نقادانه گفت: در نبود چنین فضایی، جلسات انتخاباتی در فضاهایی غیر جدی که برای عموم مردم نیز بیشتر حالت سرگرمی دارد ، داوطلبان می‌توانند هر حرفی را بزنند و کسی هم جدی نمی گیرد اما اگر فضا جدی شود، شعارهای جدی تری گفته می شود و در نهایت ، گفتمان جدی تری بر مساله شوراها و شعارها و حرف هایی که از سوی داوطلبان زده می شود حاکم می شود که به همان نسبت می توان شورهای محکم تر و جدی تری داشت.

رییس انجمن جامعه شناسی لرستان با اشاره به اینکه انتخابات مبتنی بر گرایش های طایفه ای، قومی و خویشاوندی نمی تواند  شایسته سالارانه باشند، گفت:  باید مباحث کارشناسی صورت گیرد بدون ورود مباحث کارشناسی به بحث انتخابات ممکن است در کوتاه مدت افراد با هدف رسیدن به  برخی مطالبات جزئی و شخصی خود وارد شوند و داوطلبان هم بدون تخصص کافی و صرفا با توان پاسخگویی به همان مطالبات اندک شخصی، پیروز میدان شوند ولی در دراز مدت،  انتخابات قبیله ای شهر ما و استان ما را عقب می اندازد.

ترکارانی یادآور شد: تضاد منافع عمومی با منافع شخصی نکته مهمی است که در فضای  گفتمان نقادانه می توان ، جامعه را نسبت به آن آگاه کرد.

رییس انجمن جامعه شناسی لرستان با اشاره به اینکه در مواردی با گرایش های طایفه ای افرادی در روستاها از حق رای خود استفاده می کنند و با امدن به شهرها از داوطلب هم طایفه ای و هم قبیله ای خود حمایت می کنند.

این جامعه شناس یادآور شد: برپایی جلسات خانگی در نبود یک فضای عمومی شکل می گیرد در حالیکه اگر این جلسات توسط انجمن ها و گروه های تخصصی و یا احزاب صورت می گرفت دیگر نیازی به این محفل های شب نشینی عامیانه و متکی بر وعده و وعیدهای شخصی نبود.

تجربه انتخابات از انواع مختلف نشان داده است که داوطلبان شعارهایی و وعده هایی را برای همراهی مردم و بعبارتی گرفتن رای آنها داده اند اما با ورود به ساختار قدرت هیج‌گاه نتوانسته اند به آنچه گفته اند عمل کنند و همین باعث بی اعتمادی مردم شده است اما این باعث قهر مردم با صندوق ها نشده است و مطالبات خود را جزیی تر و شخصی تر کرده اند و در عین حال داوطلبان هم تمایل بیشتری به همین مطالبات اندک دارند تا بتوانند در لحظه آنها را برآورده کنند و در مقابل به هدف خود که راه یافتن به مقصد مورد نظر است برسند.

این در حالیست که بنا بر گفته تحلیل گران اجتماعی می توان با تقویت فضاهای عمومی نقد و گفتمان ضمن احترام به خواسته های مردم از ورود افراد غیر متخصص و ناشایست ممانعت کرد.