در این مقاله به صورت اجمالی به بررسی وزنه های کالیبراسیون می پردازیم و با انواع این وزنه ها و کابرد آنها در صنایع مختلف بیشتر آشنا خواهیم شد.

وزنه کالیبراسیون همانطور که از نام آن مشخص هست جهت کالیبره کردن یا تنطیم استفاده میگردد، به زبان ساده تر از این وزنه ها به صورت مرجع وزن در نظر گرفته میشود و به وسیله این وزنه های دقیق تجهیزات توزین مانند ترازو ها ، باسکول ها و تمامی تجهیزاتی که مربوط به ازمایشگاه جرم باشند تست و تنظیم میگردد.

برای مثال ترازویی با ظرفیت ۵ کیلوگرم تصور کنید، آیا این ترازو وزن اجسام را دقیق محاسبه و نمایش میدهد؟

کاربرد وزنه های مرجع کالیبراسیون همیجاست!! در اینجا ما برای مثال وزنه استاندارد ۲ کیلوگرمی روی دستگاه قرار میدهیم، اگر ترازو دقیقا عدد ۲۰۰۰ گرم را نشان داد یعنی دستگاه سالم، دقیق و کالیبره میباشد، در صورت داشتن خطا یا دستگاه قابلیت کالیبراسیون دارد و تنطیم میگردد یا باید تعمیر شود.

وزنه های کالیبراسیون استاندارد در بازه یک میلیگرم تا ۵۰۰ کیلوگرم در کلاس های مختلف   (E۲,F۱,F۲,M۱,M۲,M۳)قابل تهیه میباشد که بسته به نیاز کاربر رنج و کلاس وزنه های مشخص میگردد،در ادامه بیشتر با کلاس های وزنه ها آشنا خواهیم شد.

وزنه کالیبراسیون کلاس E۲

وزنه کلاس E۲ بالاترین کلاس وزنه قابل تهیه در کشور میباشد، کلاس بندی وزنه های مرجع کالیبراسیون بر اساس استاندارد OIML R۱۱۱  صورت می پذیرد، این استاندارد مرجع کلاس بندی جهانی وزنه ها میباشد.

طبق جدول صفحه ۱۲ نسخه سال ۲۰۰۴ این استاندارد میزان حداکثر خطای مجاز وزنه ها برای هر کلاس تعیین گردیده است. برا ی مثال حد اکثر میزان خطای وزنه استاندارد کالیبراسیون ۵۰۰ گرمی کلاس E۲  مقدار ۰.۰۰۰۸  گرم یا ۰.۸  میلیگرم میباشد.

در اینجا این جدول ملاحظه میفرمایید:

معمولا الزام خرید وزنه های این کلاس برای آزمایشگاه های مرجع کالیبراسیون (همکار اداره استاندارد)  ، آزمایشگاه های کنترل کیفی کارخانه های تولیدی و یا کالیبره و تنطیم کردن ترازو های حساس و با دقت ۰.۰۰۰۱  به بالا میباشد.

وزنه های کلاس E۲ بالاترین کلاس وزنه قابل تهیه در داخل کشور میباشد که شرکت های تامین کننده محدودی قابلیت ارائه این کلاس وزنه استاندارد کالیبراسیون را دارند.

اخیرا در تیر ماه سال ۹۹ الزامی مبنی بر تهیه جعبه  وزنه کلاس E۲ به آزمایشگاه های کالیبراسیون دارای اسکوپ حجم و آزمایشگاه های کالیبراسیون و کنترل کیفی کارخانه های  تولیدی اعلام شده است.

رنج ست وزنه مرجع دقیق کلاس E۲ در رنج های مختلف قابل تهیه هستن، معمول ترین رنج های قابل تهیه رنج های ۱ میلیگرم تا ۵۰۰ گرم (۱mg-۵۰۰g) و رنج های ۱ کیلوگرم تا ۵ کیلوگرم (۱kg-۵kg) میباشد.

نکاتی در مورد استفاده از ست وزنه دقیق کالیبراسیون کلاس E۲ :

۱- وزنه ها میباست در دمای مناسب آزمایشگاهی نگهداری شوند.

۲- وزنه میباست همیشه داخل جعبه و دور از گرد و غبار باشند.

۳- جهت استفاده از وزنه ها حتما باید از دستکش نخی استفاده شود زیرا به مرور زمان جرم دست باعث تغییر وزنه و خطا در وزنه ها میگردد.

۴- هر گونه ضربه فیزیکی به وزنه ها باید بوجود آمدن خطا در وزنه میگردد.

۵- وزنه ها باید سالانه به آزمایشگاه مرجع کالیبراسیون ارسال و صحت اندازه گیری آنان چک شود.

۶- وزنه های این کلاس باید حتما دارای گواهی بین المللی NT باشد.

کشور های مختلفی سازنده وزنه های کلاس E۲ هستن، معروف ترین برند سازنده وزنه های دقت بالا برند زویبل  (ZWIBLE)ساخت کشور فرانسه میباشد، یکی دیگر از مارک های معروف تولید کننده وزنه های استاندارد آزمایشگاهی متلر تولدو (METTLER TOLEDO) ساخت کشور آلمان میباشد، برند کرن (KERN) نیز از معتبر ترین شرکت های آلمانی سازنده وزنه استاندارد است.

همچنین کشور چین تولید کننده عمده و با کیفیت این کلاس وزنه ها در جهان میباشد که با قیمت مناسب و کیفیت بالا سهم عمده بازار جهانی را به خود اختصاص داده است، تفاوت قیمت بسیار زیاد وزنه های برند چینی نسبت به وزنه های ساخت کشور های اروپایی باعث شده که بازار جهانی مخصوص بازار داخل کشور عزیزمان به سمت خرید وزنه های ساخت کشور چین تمایل پیدا کنند.

نکته حائز اهمیت در تهیه وزنه های کلاس E۲ این است که برند و کشور سازده مهم نیست و نکته مهم و قابل توجه دارا بودن گوهی کالیبراسیون بین المللی و تایید شدن در آزمایشگاه های کالیبراسیون همکار اداره استاندارد در داخل کشور میباشد.

در حال حاضر و در تاریخ نگارش این مقاله تنها آزمایشگاه دارای تایید صلاحیت جهت تست و کالیبره این وزنه ها (کلاس E۲) در داخل کشور آزمایشگاه هلیکوپتر سازی پنها میباشد که با تجهیزات به روز و دقیق وزنه ها را چک و در صورتی که میزان خطا در بازه استاندارد جهانی باشد گواهی کالیبراسیون به نام شرکت متقاضی صادر میکنند.

توجه داشته باشید وزنه های کلاس E۲ بالاترین درجه وزنه قابل تهیه در کشور و بسیار حساس میباشد و میباست نسبت به نگهداری آن ها نهایت دقیق و توجه صورت پذیرد.

گروه صنعتی و بازرگانی مترولوژی به عنوان تنها تامین کننده وزنه کالیبراسیون کلاس E۲ با گواهی بین المللی NT مفتخر هست به عنوان یکی از قطب های تامین کننده آزمایشگاه کالیبراسیون جرم در کشور سهم بسزایی در تامین وزنه این کلاس وزنه در کشور را داشته باشد.

وزنه کالیبراسیون کلاس F۱

وزنه کالیبراسیون استاندارد کلاس F۱ از سری وزنه های استاندارد کالیراسیون دقیق با دقت بالا هستن که مانند وزنه های کلاس های دیگر جهت تست و کالیبره تجهیزات توزین بکار می رود. وزنه کلاس F۱ یک کلاس پایین تر از وزنه های کالیبراسیون کلاس E۲ هستند با این تفاوت که طبق استاندارد بین المللی OIML R۱۱۱ میزان خطای مجاز جهت این کلاس وزنه مقداری بیشتر از کلاس E۲ میباشد.

با این تفاسیر میتوان نتیجه گرفت از نظر قیمتی پایینتر از کلاس E۲ میباشد و دقت پایین تری نسبت به کلاس E۲ دارد. اما وزنه استاندارد کالیبراسیون در این کلاس همچنان در دسته وزنه های با دقت جا میگیرند.

وزنه های استاندارد کالیبراسیون کلاس F۱ ماننده سایر وزنه های استاندارد دقیق از جنس فلز استیل ۳۰۴ میباشد که میبایست از نوع ضد زنگ و غیر مغناطیس باشد.

متاسفانه کشور ما  تا به امروز توان و قابلیت تولید وزنه های استیل طبق استاندارد بین المللی OIML R۱۱۱ را ندارد و تمامی وزنه های قابل تایید در آزمایشگاه های داخلی وارداتی از کشور های دیگر میباشد. برخی شرکت های داخلی به صورت محدود اقدام به تولید وزنه های دقیق نموده اند اما برخی موارد ذکر شده در استاندارد بین المللی OIML R۱۱۱ که باید در پروسه ساخت این وزنه ها مورد توجه قرار میگرفت رعایت نشده است و مورد تایید آزمایشگاهای معتبر نمیباشد.

برخی از این موارد به شرح ذیل میباشد:

۱- طبق استاندارد بین المللی OIML R۱۱۱ وزنه های میبایست یک تکه باشد و قابلیت جداسازی نداشته باشند.

۲- وزنه های استاندارد کالیبراسیون باید دقیقا طبق ابعاد ذکر شده در استاندارد باشد.

۳- جنس وزنه ها حتما میباست فلز استیل ۳۰۴ از نوع ضد زنگ و غیر مغناطیس باشد.

۴- دقت نهایی وزنه های وارداتی در مرحله آخر با عملیات تنش گیری انجام میگردد نه با عملیات تراشکاری!!

۵- میزان خطای مجاز باید دقیقا در بازه اعلام شده در جدول این استاندارد باشد.

۶- طبق این استاندارد برخی کلاس ها دارای پیچ تنظیم (M۳,M۲,M۱, F۲ ) و برخی کلاس ها بدون پیچ تنظیم E۲, F۱) ) هستند.

در شکل های زیر چند نمونه از وزنه های وارداتی این کلاس ها را مشاهده میفرمایید:

نکته: طبق استاندارد جنس وزنه ها میباست یا تمام استیل باشند یا  تمام چدن بدیهی است وزنه های با روکش استیل ، روکش کروم ، برنجی و .... مورد تایید آزمایشگاه نخواهند بود.

گروه صنعتی و بازرگانی مترولوژی تنها تولید کننده وزنه های چدنی مخصوص کالیبراسیون (برند رضوی) با پیچ تنظیم است که از نظر اقتصادی بسیار به صرفه و قابلیت دریافت گواهی از تمامی آزمایشگاه ها معتبر کشور در کلاس M۱ را دارا میباشد.

جمع بندی:

کاربرد وزنه های استاندارد کالیبراسیون در صنایع و آزمایشگاه هایی میباشد که با تجهیزات توزین و جرم نظیر انواع ترازو ها و باسکول ها و لودسل ها سر و کار دارند و نیاز به اطمینان از صحت عملکرد تجهیزات توزین را دارا میباشند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر و لیست قیمت وزنه ها با شماره ۰۲۶۳۲۷۳۶۷۴۰  تماس بگیرید.