معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تبریز بیان کرد: بر اساس آمارها، سن مصرف دخانیات و قلیان در کشور به 13 سال رسیده است.

 

عباسعلی درستی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به مضرات مصرف دخانیات، اظهار کرد: دخانیات نیمی از مصرف کنندگان خود را می کشد زیرا از مواد کاملا سمی تشکیل یافته است. این مواد هم‌چنین باعث پیری زودرس می‌شوند و حتی احتمال خطر مرگ افراد سیگاری در اثر بیماری کووید 19 نیز بالا است.

 

وی با بیان این‌که  تغییر شکل استفاده از ماده دخانیات، به منزله ترک آن نیست، افزود: استفاده بیشتر از سیگار موجب زردی دندان‌ها و بیماری لثه می‌شود و حتی سریعترین راه هدردادن پول است در حالی که تنها ترک کردن دو هفته‌ای آن می‌تواند عملکرد ریه‌ها بهبود ‌بخشد و در مقابله با ابتلا به بیماری کرونا کارساز باشد.

 

وی با بیان این‌که ته سیگارها جزو شایع ترین زباله‌های دورریز در سطح جهان هستند، افزود: ترک دخانیات، زندگی افراد و به خصوص اطرافیان را از عوارض دودهای مضر نجات می‌دهد و بهبود می‌بخشد.

درستی با اشاره به برخی باورهای اشتباه در خصوص سیگارهای کم قیر، گفت: چیزی به نام سیگار بی خطر وجود ندارد و سیگارهای کم قیر نیز به اندازه سایر سیگارها مضر هستند. اگرچه سیگارهای کم قیر در یک مدت زمان طولانی، کمتر به ریه‌های افراد آسیب می رسانند، اما قطعا افرادی که از این نوع سیگارها استفاده می‌کنند، پف‌های عمیق تر و با تعداد دفعات بیشتری می‌کشند.

 

وی در خصوص میزان خطر سیگارهای دست ساز، ادامه داد: مواد دخانی که مصرف کننده خود آن را آماده می‌کند یا مواد دخانی رولی، حاوی بسیاری از مواد شیمایی مشابه سیگارهای تولید شده در کارخانه هستند. تحقیقات نشان می‌دهد که مواد دخانی دست ساز حداقل به اندازه سیگارهای تولید شده در کارخانه و یا احتمالا بیشتر از آن، خطر دارند چون مصرف کنندگان سیگارهای دست ساز تمایل دارند تا سیگارهایی با مقدار قیر و نیکوتین بالا تولید کنند.

 

وی در خصوص باور غلط افراد سیگاری مبنی بر این‌که کاهش تعداد سیگار می‌تواند خطرات سلامتی را کاهش دهد، گفت: هیچ سطح امنی برای مصرف سیگار وجود ندارد. وقتی اشخاص سعی می‌کنند تا با کاهش تعداد سیگارهای مصرفی، عادت سیگار کشیدن خود را کم خطرتر کنند، معمولا شرایط را برای خود سخت می‌کنند و سپس سریعا به عادت قبلی خود باز می‌گردند.

 

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تبریز متذکر شد: فقط سه نخ سیگار در روز می‌تواند باعث بیماری قلبی کشنده شود، به خصوص که زنان بیشتر در معرض این نوع خطرات قرار دارند.

 

وی افزود: هرکسی که مواد دخانی استعمال می‌کند در معرض خطرات سلامتی استعمال دخانیات قرار دارد. تمامی گروه‌های سنی از پیامدهای کوتاه مدت استعمال دخانیات از جمله کاهش عملکرد ریه، تنگی نفس، سرفه و خستگی سریع در حین ورزش رنج می‌برند. سیگار کشیدن هم‌چنین قدرت بویایی و چشایی را کاهش داده و باعث پیری زودرس پوست می‌شود.

وی در خصوص نحوه ترک سیگار، اظهار کرد: بسیاری از سیگاری‌ها از ترک سیگار می‌ترسند زیرا فکر می‌کنند که چون در گذشته سعی در ترک آن داشتند و موفق نبودند در نتیجه این کار بسیار سخت است و نمی‌توانند بر علائم ترک غلبه کنند، در حالی که می‌توان با تقویت اعتماد بنفس خود اقدام به ترک همیشگی آن کرد.

 

درستی افزود: در گام اول باید تلاش کرد که سیگار کشیدن را به مرور ترک کرد، به طوری که ابتدا یک روز سیگار نکشید، سپس به مدت دو روز سیگار نکشید و به همین صورت ادامه داد.

 

وی ادامه داد: باید از الگوهای نقش پیروی کرد. یعنی کسانی را که اخیرا سیگار را ترک کرده‌اند، مشاهده کرد و رفتارهای آن‌ها را تمرین کرد. زیرا ترک کردن سیگار کاری بعید و دور از ذهن نیست به طوری که فقط در کشور ایالات متحده، تقریباً 50 میلیون سیگاری توانستند تاکنون سیگار خود را با موفقیت ترک کنند.

 

وی افزود: باید به هر کدام از تلاش‌های خود برای ترک، به عنوان یک فرایند یادگیری نگاه کرد. معمولا افراد سیگاری قبل از این‌که موفق شوند سیگار را ترک کنند، چندین بار تلاش می‌کنند و این یک چیز مشترک در بین افراد سیگاری است که می‌خواهند ترک کنند که در نهایت موفق می‌شوند.

 

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تبریز متذکر شد: همیشه باید روحیه منفی خود را نسبت به ترک اعتیاد بهبود بخشید. بسیاری از افراد سیگاری ترس، استرس و اضطراب را با تلاش برای ترک سیگار مرتبط می‌دانند. با این حال، اگر خود را با حمایت مناسب مانند دوستان و خانواده احاطه کرده و با خوب غذا خوردن، ورزش و خواب کافی، یک سبک زندگی سالم را حفظ کنند، متوجه می‌شوند که هرگونه استرس، ترس یا اضطرابی را که پیش بینی کرده بودند را می توان به درستی مدیریت کرد.

وی در خصوص فواید ترک سیگار، گفت: تنها در مدت 20 دقیقه پس از ترک سیگار، ضربان قلب و فشارخون به مقدار طبیعی کاهش می‌یابد ودر زمان 12 ساعت پس از ترک، کربن مونوکسید موجود در خون به مقدار طبیعی می‌رسد.

 

وی افزود: در بین هفته دوم تا دوازدهم پس از ترک سیگار، جریان خون فرد سیگاری بهبود پیدا کرده و عملکرد ریه افزایش می‌یابد.

 

در بین یک ماه تا 9 ماه پس از ترک نیز سرفه و تنگی نفس کاهش می‌یابد و در نهایت پس از یک سال، خطر ابتلا به بیماری کرونر قلب، تقریبا به اندازه نصف یک فرد سیگاری می‌شود.

 

درستی افزود: اگر افراد در حدود 30 سالگی اقدام به ترک سیگار کنند، تقریبا 10 سال امید به زندگی آن‌ها افزایش می‌یابد و افرادی که بلافاصله پس از حمله قلبی سیگار را ترک ‌می‌کنند نیز 50 درصد احتمال ابتلا به حمله قلبی دیگر را کاهش می‌دهند.

 

وی در ادامه با اشاره به افزایش مصرف روز افزون قلیان در جامعه، گفت: افراد با کشیدن قلیان، دود ناشی از سوختن تنباکو را استنشاق می‌کنند و به داخل ریه‌های خود می‌فرستند که بسیار مضر است اما با این حال استفاده از آن در سراسر دنیا به ویژه در منطقه مدیترانه شرقی رو به افزایش است و جوانان بیشتر به سمت کشیدن قلیان روی می‌آورند. حتی طی سال‌های اخیر، استفاده از قلیان در بین جوانان در این منطقه نسبت به سیگار محبوبیت بیشتری پیدا کرده است.

 

وی با بیان این‌که استفاده از قلیان بسیار اعتیاد آور است، افزود: منطقه مدیترانه شرقی دارای بالاترین میزان مصرف مواد دخانی در جهان، با میزان کلی استفاده از محصولات دخانی به غیر از سیگار (از جمله قلیان) 14 درصد در میان پسران 15-13 ساله (در مقایسه با هفت درصد مصرف سیگار) و 9 درصد در دختران 15-13 ساله (در مقایسه با دو درصد مصرف سیگار) گزارش شده است که این مقادیر در برخی از کشورهای منطقه حتی بیشتر برآورد می‌شود.

 

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تبریز متذکر شد:  اوقات فراغت، از جمله مسائلی است که به قوی ‌ترین شکل ممکن با مصرف قلیان در نوجوانان و جوانان ارتباط دارد و بیشتر افراد برای سرگرمی و پر کردن زمان فراغت خود اقدام به مصرف قلیان می‌کنند. در حالی که بسیاری از نوجوانان و جوانان مصرف کننده قلیان از زیان‌های عمل خود آگاه نیستند و حتی جنبه‌های فیزیولوژیک و عصبی آن نیز برایشان اهمیتی ندارد.

 

وی افزود: متاسفانه طی سال‌های گذشته مصرف قلیان در میان دختران به شدت افزایش یافته است. اکنون Û±Ûµ درصد از جوانان کشور، به طور مستمر قلیان مصرف می‌کنند که به دلیل دسترسی آسان به آن، احتمالا سراغ دیگر مواد دخانی هم خواهند رفت.

 

وی با بیان این‌که متاسفانه جای نگرانی دارد که جامعه کنونی ایران، قلیان را به شکل وسیله‌ای برای تفریح می‌بیند، متذکر شد: بر اساس بررسی‌های انجام گرفته، یکی از علل مصرف قلیان در بین پسران، ارتباط صمیمانه بـا دوسـتان سیگاری و در گروه دختران نیز تفریح و سرگرمی است. پر کردن اوقات فراغت، بیکاری، علاقه داشتن به مصرف قلیان، حفظ روابط همبستگی با دوستان، رفع خستگی و در دسترس بودن قلیان و باور به این‌که دود قلیان کمتر از دود سیگار ضرر دارد، از علل مصرف قلیان در بین نوجوانان و جوان شناخته می‌شود.

 

درستی با بیان این‌که متاسفانه قبح مصرف قلیان در فرهنگ ایران از بین رفته است، گفت: اکنون جوانان و نوجوانان به راحتی در کنار خانواده از قلیان استفاده کنند و حتی خانواده‌هایی که نسبت به مصرف سیگار فرزندان خود حساسیت دارند، با قلیان مخالفتی ندارند. در نتیجه عواملی چون ارزانی نسبی، دسترسی آسان و نداشتن فعالیت‌های آموزشی برای مقابله با قلیان، بر مساعد شدن وضعیت استفاده از قلیان در کشور دامن زده است.

 

وی با اشاره به دسترسی آسان جوانان به قلیان، اظهار کرد: این دسترسی نخست از طریق خانواده، سپس دوستان و آشنایان و بعد از آن در قهوه خانه‌های موجود در محل زندگی اتفاق می‌افتد، در واقع خانواده، نخستین و اصلی ترین زمینه‌ای است که به آشنایی و گرایش افراد با قلیان منجر می‌شود. این سوءبرداشت که استفاده از محصولات دخانی مانند قلیان کمتر از مصرف سیگار برای سلامتی مضر است نیز اساسی مهمی برای افزایش میزان مصرف قلیان در جامعه و به خصوص میان زنان و دختران است.

 

وی در خصوص خطرات استفاده از قلیان بر سلامت افراد، گفت: تنباکوی قلیان حاوی سموم زیادی از جمله مونوکسیدکربن، فلزات سنگین و مواد شیمیایی ایجادکننده سرطان است که حتی پس از عبور از آب نیز وجود دارد. این سموم باعث بروز بیماری‌های ریوی، سرطان، بیماری‌های قلبی و سایر بیماری‌ها می‌شوند.

 

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تبریز افزود: میزان نیکوتین موجود در قلیان به میزان قابل توجهی بالاتر از سیگار است. به طوری که هر وعده مصرف تنباکوی بدون طعم قلیان معادل نیکوتین موجود در 70 نخ سیگار است؛ هم‌چنین دود دریافتی در هر وعده یک ساعته استفاده از قلیان، 200-100 برابر بیشتر از مصرف یک نخ سیگار است.

 

وی با بیان این‌که زغال و خاکستر زغالی که برای داغ کردن تنباکو در قلیان استفاده می‌شود، حاوی سموم با مقادیر بالای مونوکسید کربن، فلزات و مواد شیمیایی مولد سرطان هستند، اظهار کرد: دود دست دوم قلیان ترکیبی از دود تنباکو و دود حاصل از سوختن زغال است و در نتیجه برای افرادی که آن را استنشاق می‌کنند، به ویژه کودکان، خطرات جدی دارد.

 

وی با بیان این‌که استفاده از قلیان یا قرار گرفتن در معرض دود دست دوم ناشی از آن، می‌تواند اثرات بدی در دوران بارداری داشته باشد، گفت: مصرف قلیان با برونشیت مزمن و بیماری‌های تنفسی مرتبط است؛ هم‌چنین باعث انتقال ویروس‌های هپاتیت و تبخال می‌شود و نیز در انتقال حدود 17 درصد موارد بیماری سل نقش دارد.

 

درستی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به آغاز هفته دخانیات از سه شنبه چهارم خردادماه تا دوشنبه دهم خردادماه، اظهار کرد: این هفته به منظور افزایش آگاهی عمومی به خصوص جوانان در خصوص تاثیرات مضر مصرف دخانیات از سرطان تا بیماری‌های تنفسی مزمن و اهمیت کاهش و ترک مصرف آن‌ها نامگذاری شده که شعار روز ملی دخانیات امسال نیز " تعهد من، ترک قلیان" عنوان شده است.

 

وی در خصوص عناوین ایام هفته ملی دخانیات نیز گفت: شعارهای " تعهد من: ترک قلیان برای پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر و واگیر از جمله کووید19"، " تعهد من: ترک قلیان با حمایت جوانان متعهد"، " تعهد من: ترک قلیان با حمایت خانواده‌های مسئولیت پذیر"، " تعهد من: ترک قلیان با حمایت قانون گذاران و دولتمردان"، " تعهد من: ترک قلیان با حمایت سازمان‌های مردم نهاد"، " تعهد من: ترک قلیان با حمایت صنایع سلامت محور" و " تعهد من: ترک قلیان با حمایت نظام سلامت توانمند" عناوین منتخب برای هفته دخانیات امسال هستند.