چند هفته پیش تلاش‌ها جهت کودتا در اردن خنثی شد، اما به گفته یک پژوهشگر معتبر غرب آسیا که نسبت به مسائل داخلی این کشور آگاه است، اگر واقعاً کودتایی در امّان رخ داده باشد، آن را پادشاهی سعودی علیه شاهزاده حمزه ترتیب داده است.

 

 

 

 

 

مدت‌ها اردن دچار مشکلات داخلی و با یک شرایط ژئوپلیتیکی بغرنج روبرو شده است که یک تحلیلگر نیز به خوبی آن را بررسی کرده است. بیشتر جمعیت این کشور را مردمی با اصل و نسب فلسطینی تشکیل می‌دهند، در حالی‌که طبقه حاکم آن متشکل از قبایل و خانواده‌های سنتی کرانه شرقی است که از یک قرن پیش با خاندان هاشمی بیعت کرده‌اند.

 

این کشور که اقتصاد ضعیف و منابع محدودی دارد، طی دو دهه اخیر و پس از حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ و آشوب‌های سوریه در سال ۲۰۱۱، با هجوم پناهندگان و فروپاشی تجاری روبرو شده است.

 

 

اردن، نوعی کشور حائل بوده که مجبور شده است با همسایگان جاه‌طلب مانند رژیم‌های صهیونیستی و سعودی که اهداف خطرناکی در منطقه دارند و با بی‌ثباتی صادراتی و افراط‌گرایی نشأت گرفته از سوریه و عراق، دست‌وپنجه نرم کند. با توجه به تنش‌هایی که بهار عربی در دهه اخیر به‌وجود آورده، بقای اردن تاکنون حاصل یک معجزه است.

 

همواره امنیت این پادشاهی از سوی رژیم صهیونیستی و آمریکا تضمین شده است، در حالی‌که بقای اقتصادی آن به سخاوتمندی رژیم سعودی و دیگر کشور‌های سلطنتی خلیج فارس و آمریکا متکی بوده است. اردن بدون کمک آنها ورشکسته می‌شود.

 

رابطه امنیتی اردن با صهیونیست‌ها که بر اساس همکاری عالی بین سرویس‌های اطلاعاتی آنها شکل گرفته و منجر به خنثی کردن پروژه‌های خصمانه متعددی شده، از مدت‌ها پیش باثبات بوده است. ثبات اردن برای امنیت رژیم صهیونیستی ضرورت دارد، اما اخیراً این همکاری به دلیل افزایش راست‌گرایی در سرزمین‌های اشغالی، دچار مشکل است.

 

اگرچه این دو در سال ۱۹۹۴ یک توافق صلح را امضا کردند، اما احزاب اسرائیلی، مخالف تبدیل اردن به کشور فلسطین آینده هستند که به رژیم صهیونیستی اجازه می‌دهد تا الحاق کامل کرانه باختری به سرزمین‌های اشغالی را راحت‌تر انجام دهد.

 

این طرح در دهه ۱۹۸۰ به نخست‌وزیر اسبق، آریل شارون نسبت داده شد؛ در حال حاضر، این میراث اکتسابی احزاب صهیونیستی افراطی‌تر است که اعضای مجلس (کنست) هستند.

 

در حالی‌که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، در ظاهر روابط خوبی با پادشاهی هاشمی نداشته، دستگاه امنیتی صهیونیست‌ها تاکنون در حفظ مشارکت بین این دو علیه راست‌گرایان افراطی اسرائیلی موفق بوده است؛ اما با توجه به چشم‌انداز سیاسی کنونی این رژیم، مشخص نیست که این همکاری‌ها تا چه زمان ادامه خواهد داشت.

 

 

میدل ایست آی، می‌نویسد: رابطه اردن با سعودی، تحت تأثیر دشمنی‌های تاریخی قرار دارد. پس از فروپاشی امپراطوری عثمانی، خانواده آل سعود با حمایت انگلیس، حسین بن علی الهاشمی که در طول جنگ جهانی اول، شورش اعراب علیه عثمانی‌ها را اعلام کرده بود، برکنار کردند. پس از آن، عربستان سعودی کنونی شکل گرفت که حالا متولی مکه و مدینه، اماکن مقدس مسلمانان است.

 

سال ۱۹۲۱، فیصل و عبدالله، وارثان حسین به‌عنوان پادشاهان عراق و اردن منصوب شدند. با گذشت زمان، تنها پادشاهی هاشمی اردن باقی ماند و متولی اماکن مقدس مسلمانان در بیت‌المقدس شد. این قضیه، به شدت رابطه اردن و سعودی را تحت تأثیر قرار داده است. 

 

 

این پایگاه انگلیسی افزود: شایعات درباره یک کودتای احتمالی به رهبری شاهزاده حمزه، در نگاه اول شبیه مشاجره‌ خانواده‌های سلطنتی معمولی به نظر می‌رسد که بر سر جانشینی پادشاه با یکدیگر درگیر می‌شوند. هرچند نمی‌توان دخالت خارجی را به‌طور کامل انکار کرد.

 

بعید به نظر می‌رسد که سرلشکر یوسف حنیطی، رئیس ارتش اردن، بدون تأیید دربار سلطنتی به شاهزاده حمزه هشدار داده باشد تا از تماس با رهبران قبیله‌ای ناراضی و استفاده از شبکه‌های اجتماعی خودداری کند. از سال ۲۰۰۴ و زمانی که پادشاه، شاهزاده حمزه را از عنوان ولیعهدی خلع کرد، ملک عبدالله دوم و شاهزاده حمزه، رابطه خوبی با یکدیگر نداشته‌اند.

 

در مکالمه لورفته بین شاهزاده حمزه و سرلشکر حنیطی، مشخص بوده که این هشدار کاملاً ناشیانه داده شده، اگرچه این نیز درست بوده که شاهزاده حمزه متعاقباً با ملک عبدالله، بیعت کرده است.

 

از آن‌جا که در طول این مکالمه، هیچ اتهام مشخصی به شاهزاده حمزه - که اجازه خروج از کاخ خود را ندارد - نسبت داده نشده است، این احتمال وجود دارد که دلیل این اقدام نگرانی از این بوده است که شاید شاهزاده حمزه از نارضایتی گسترده در داخل پادشاهی جهت افزایش محبوبیت خود استفاده کند؛ یک اقدام پیشگیرانه.

 

علاوه بر این، امکان دخالت خارجی رژیم‌های سعودی و صهیونیستی را نمی‌توان انکار کرد، زیرا اردن مایل به پذیرش پیمان ابراهیم نیست. پیمان ابراهیم بین صهیونیست‌ها، امارات و بحرین و سپس، سودان و مراکش، به‌شدت تاج‌ و تخت پادشاه اردن را تهدید می‌کند.

 

در همین حال، دولت ترامپ باید به پادشاهی ملک عبدالله دوم اطمینان می‌داد که شایعات مربوط به ایجاد فدراسیون اردن و فلسطین صحت ندارند!

 

همچنین، نگرانی‌هایی مبنی بر این وجود دارند که شاید اماکن مقدس مسلمانان در بیت‌المقدس، پاداش سعودی جهت عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی باشند.

 

سعودی، چهارمین کشور عربی است که از سال پیش تاکنون روابط خود را با صهیونیست‌ها عادی‌سازی کرده است.

 

 

نویسنده در پایان، نوشته است: با این حال، نمی‌توان گفت آیا شاهزاده حمزه که به میراث سیاسی پدر خود افتخار می‌کند، فرد مناسبی جهت اجرای چنین طرح بلندپروازانه‌ای است یا خیر. اگر دخالت خارجی در این موضوع آشکار شود، شاید واشنگتن مجبور شود درباره بی‌توجهی خود به ایجاد بی‌ثباتی از سوی رژیم‌های صهیونیستی و سعودی در منطقه، تجدیدنظر کند.

 

با این وجود، سعودی به‌سرعت مدعی حمایت از ملک عبدالله دوم شد، اما وزیر امور خارجه آن با شتابزدگی به امّان رفت تا خواستار آزادی باسم عوض‌الله یکی از به‌اصطلاح مغز متفکر‌های این کودتای ادعایی شود.

 

عوض‌الله که هم مشاور پادشاه اردن و هم مشاور ولیعهد سعودی بوده است، احتمالاً اسرار زیادی درباره آل سعود می‌داند. به همین دلیل، بهتر است به مدت طولانی در بازداشت سرویس‌های امنیتی اردن باقی نماند!

 

ملک عبدالله دوم، مدعی شد که کودتا در نطفه خفه شده و دشمنی خانوادگی رفع شده است! جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا نیز با او تماس گرفت و از او حمایت کرد که این اقدام، هشداری روشن علیه هرگونه دشمنی احتمالی علیه سلطنت هاشمی ارسال کرد.

 

با این حال، بعید به نظر می‌رسد که مشکلات ملک عبدالله به پایان رسیده باشد.