حجتالاسلام محمدرضا محمدی در گفتگو با خبرنگار مهر، با تبیین مفهوم اعتکاف گفت: اعتکاف به معنای «محبوس کردن خود در مکانی محدود و ایجاد محدودیت در رفتارها» است تا خلوتی در دل انسان شکل بگیرد و فرد بتواند ارتباطی صمیمی و خالص با خدای متعال برقرار کند.
وی با اشاره به ریشه واژه «عکوف» افزود: عکوف به معنای بسته شدن و خود را به یک نقطه منحصر کردن است؛ امری که مقدمه ورزیدگی معنوی و ارتقای سطح پرواز روح انسان میشود و بسیاری از عبادات اسلامی چنین کارکردی دارند و اعتکاف نیز از جمله عبادات ریاضتمحور برای تعالی درونی انسان است.
این استاد دانشگاه فرهنگیان با بیان اینکه حداقل مدت اعتکاف سه روز است، افزود: دو روز نخست اعتکاف مستحب بوده و اگر معتکف مغرب روز دوم را درک کند، روز سوم بر او واجب میشود و در صورت برهم خوردن اعتکاف، قضا و کفاره بر عهده او خواهد بود.
اعتکاف پیوند عمیق عبادت و مسئولیت اجتماعی در اسلام است
حجت الاسلام محمدی با اشاره به سیره پیامبر اسلام (ص) تصریح کرد: پیامبر خاتم (ص) در دهه پایانی ماه مبارک رمضان در مسجد مدینه معتکف میشدند و امور جامعه را نیز از همانجا مدیریت میکردند که این امر نشاندهنده پیوند عمیق عبادت و مسئولیت اجتماعی در اسلام است.
وی با مقایسه وضعیت اعتکاف پیش و پس از انقلاب اسلامی گفت: پیش از انقلاب، در ایام البیض ماه رجب، حتی در شهر قم تنها یک مسجد با جمعیتی محدود از طلاب میزبان اعتکاف بود، اما امروز شاهد هجوم چشمگیر جوانان و دانشجویان به مساجد برای شرکت در این عبادت هستیم؛ بهگونهای که گاهی ظرفیتها پاسخگوی این اشتیاق نیست.
این استاد دانشگاه فرهنگیان با تأکید بر ضرورت آسیبشناسی اعتکاف خاطرنشان کرد: هر فرصتی در کنار برکات، تهدیدهایی نیز در دل خود دارد. اعتکاف جای عبادت است و باید مراقب باشیم از مسیر اصلی خود منحرف نشود. عناصر جداییناپذیر اعتکاف شامل روزه، نماز، احیا، اجتماع در مکان محدود، پرهیز از شهوات، گفتار زائد، مخاصمه و فعالیتهای دنیوی است.
ثمره اعتکاف، تطهیر باطن، تحول اندیشه و تغییر رفتار انسان است
حجت الاسلام محمدی افزود: رعایت آداب مسجد مانند طهارت، استمرار ذکر، سکوت، پرهیز از خنده و گفتوگوی بلند و ایجاد نکردن مزاحمت برای دیگران از الزامات اعتکاف است و معتکف باید به شبزندهداری، قرائت قرآن، تضرع، توبه، دعا و استماع مواعظ توجه ویژه داشته باشد.
وی ارتباط سالم، نشستهای برادرانه، تعلیم و تعلم و بهرهگیری از تجربیات کارشناسان دینی را از مصادیق صحیح عبادت در اعتکاف دانست و گفت: مهمترین وظیفه کارگزاران اعتکاف، برنامهریزی هدفمند و متناسب با روح این عبادت است.
این استاد دانشگاه فرهنگیان در پایان تصریح کرد: ثمره اعتکاف، تطهیر باطن، تحول اندیشه و تغییر رفتار انسان است و اگر خشوع در دل شکل بگیرد، خضوع در رفتار نیز نمایان میشود و چنین محصولی نباید دچار آلودگیهای اخلاقی شود؛ اعتکاف باید درست هدایت شود تا به ذخیرهای ماندگار برای زندگی فرد تبدیل گردد.
