حجم مبنای معاملات سهام در بورس و فرابورس ایران بعد از ۲۰ سال حذف شد. امین فضلعی، کارشناس بازار سرمایه، در گفتگو با دیجیاتو این حذف را تصمیمی شجاعانه داشت. او معتقد است حذف این محدودیت میتواند نقدشوندگی و سرعت معاملات را افزایش دهد، اما ممکن است نوسانات کوتاهمدت را هم بالا ببرد و نیاز به نظارت بیشتر ایجاد کند.
حجم مبنا یکی از قدیمیترین ابزارهای کنترلی بازار سرمایه ایران بود که بیش از دو دهه با هدف جلوگیری از نوسانات شدید قیمتی در نمادهای کممعامله اجرا میشد؛ سازوکاری که بر اساس آن، تنها در صورت انجام حداقل حجم مشخصی از معاملات، قیمت پایانی سهم امکان تغییر داشت. حالا پس از حدود ۲۰ سال، با تصمیم نهاد ناظر، حجم مبنای معاملات سهام در بورس و فرابورس عملاً با کاهش به عدد «یک» حذف شده است؛ تصمیمی که از مدتها قبل محل بحث فعالان بازار بود و حالا میتواند مسیر معاملات، بهویژه در نمادهای کوچک و متوسط، را تغییر دهد. دیجیاتو در همین رابطه با امین فضلعی، کارشناس بازار سرمایه گفتوگو کرده است.
به گفته فضلعی، حجم مبنای بالا در سالهای اخیر به یکی از موانع اصلی گردش پول در بازار تبدیل شده بود و بسیاری از سهمها حتی با وجود تقاضا، عملاً امکان معامله نداشتند. او معتقد است حذف این محدودیت میتواند به افزایش نقدشوندگی، سرعت بیشتر معاملات و جابهجایی آسانتر سرمایه بین نمادها منجر شود؛ موضوعی که برای سهامداران حقیقی و حتی حقوقی، یک مزیت مهم محسوب میشود.
با این حال، فضلعی تأکید میکند که حذف حجم مبنا لزوماً به معنای بهبود کامل بازار نیست و احتمال افزایش نوسانات قیمتی در کوتاهمدت وجود دارد.
از نگاه این کارشناس، یکی از گروههایی که ممکن است در آغاز با چالش مواجه شوند، صندوقهای سرمایهگذاری هستند؛ چرا که حذف حجم مبنا بخشی از مزیتهای ساختاری گذشته را از آنها میگیرد و آنها را ناچار میکند برای جذب منابع جدید، استراتژیها و ابزارهای خلاقانهتری به کار بگیرند.
همچنین فضلعی تاکید میکند که حذف حجم مبنا میتواند بار نظارتی بازار را افزایش دهد و در صورت نبود کنترل مؤثر، احتمال بروز رفتارهای غیرمنصفانه و تخلفات معاملاتی بیشتر شود؛ موضوعی که ضرورت تقویت نظارت و شفافیت را دوچندان میکند.
در آخر فضلعی حذف حجم مبنا را تصمیمی شجاعانه از سوی رئیس سازمان بورس، حجتالله صیدی و تیم مدیریتی فعلی میداند؛ تصمیمی که به گفته او، مدیران پیشین بازار سرمایه جسارت اجرای آن را نداشتند. حال باید دید این تغییر مهم، در عمل میتواند به تعادل پایدارتر بازار و بازگشت اعتماد سرمایهگذاران کمک کند یا بازار وارد دورهای تازه از نوسان و آزمونوخطا خواهد شد.
