به گزاترش همشهریآنلاین به نقل از یورونیوز، ایران هنوز از جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و بمباران زیرساختهای هستهای خود توسط آمریکا در جریان عملیات «چکش نیمهشب» خشمگین است و همچنان مواضع سرسخت خود را حفظ کرده و علاقهای به مذاکره با ایالات متحده نشان نمیدهد. این بدان معناست که ایران قصد ندارد از حق غنیسازی هستهای دست بکشد، و آنطور که برخی رسانههای غربی مدعی میشوند، «به دنبال دستیابی به یک تسلیحات هستهای و پیوند آن به موشک خواهد بود.»
این در حالی است که دولت دونالد ترامپ گفته است که بمباران، تاسیسات هستهای را بهطور کامل نابود کرده است.
ایران اما هنوز خشم خود را نسبت به حمایت آمریکا از اسرائیل حفظ کرده و اعلام کرده است که تا زمانی که واشنگتن حمایت خود از اسرائیل را متوقف نکند، با آمریکاییها وارد مذاکره نخواهد شد. علاوه بر این، ایران خواستار خروج تمامی نیروهای نظامی آمریکا از خاورمیانه است و تاکید کرده که آمریکا نباید در امور داخلی و منطقهای دخالت کند.
برنت ایستوود، کارشناس آمریکایی در مقالهای با اشاره به نقش ایران در منطقه مینویسد که پیادهسازی راهبرد کلان آمریکا در خاورمیانه بدون داشتن ارتباطی حداقلی با ایران دشوار خواهد بود، اما شاید نادیده گرفتن ایران و منزوی کردن آن در سطح بینالمللی در واقع بخشی از رویکرد جدید آمریکا باشد.
ایستوود که بیش از ۳ هزار مقاله و تحلیل در زمینه مسائل دفاعی دارد، در نوشتار تازه خود در وبسایت ۱۹fortyfive مینویسد که اگر ایران نتواند نفوذ خود را بر حماس و غزه اعمال کند، «دستیابی به صلح و ثبات بلندمدت دشوار» خواهد بود. مضافا اینکه بنبست دیپلماتیک میان آمریکا و ایران میتواند قیمت نفت و توازن قدرت در منطقه را تحت تأثیر قرار دهد.
«اسرائیل و آمریکا هر دو آمادهاند در صورت داشتن اطلاعات دقیق و عملیاتی که نشان دهد ایران قصد دارد برنامه هستهای خود را فعال کند، مجددا به این کشور حمله کنند.»
مخصوصا که فرستاده ویژه آمریکا در خاورمیانه نتوانست امسال به توافقی با ایران دست یابد.
ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در سال جاری میلادی چندین اقدام دیپلماتیک نسبت به ایران انجام داد. استیو ویتکاف، فرستاده ویژه او در خاورمیانه، اوایل سال تلاش کرد تا با ایران به توافقی درباره برنامه تسلیحات هستهای تهران دست یابد، اما پس از آن مشغول مذاکرات با اوکراین و روسیه برای پایان دادن به جنگ در این کشورها بوده است.
ویتکاف در ماه ژوئن، پیش از اجرای عملیات «چکش نیمهشب»، خواستار ایجاد یک توافق تازه با محوریت ایران شد تا زمینه صلح بلندمدت میان دو کشور فراهم شود.
ویتکاف در مصاحبه ماه ژوئن خود با فاکس نیوز گفت: «ما هماکنون در حال گفتگو هستیم، نه فقط بهصورت مستقیم بلکه از طریق واسطهها نیز. به نظرم این گفتگوها نویدبخش هستند.» او افزود: «ما امیدواریم بتوانیم به یک توافق صلح بلندمدت دست یابیم که ایران را احیا کند.»
آیا ترامپ میتواند دستور حمله نظامی دیگری بدهد؟
این اقدام مستلزم شواهد روشن از منابع اطلاعاتی است که نشان دهد ایران غنیسازی اورانیوم را از سر گرفته است.
رئیس جمهوری آمریکا میتواند امکان حمله بیشتر علیه ایران را بهعنوان اهرمی برای مذاکرات آینده نگه دارد، اما این فرض بر این اساس است که ایران حاضر به شرکت در مذاکرات شود.
ایران در برابر روابط دیپلماتیک با آمریکا به شدت مقاومت میکند و در کوتاهمدت هیچ مذاکرهای را نمیتوان متصور شد. اسرائیل نیز با هرگونه همکاری با ایران برای یک توافق جامع صلح مخالف است.
اولویت ثانویه؛ گام بعدی در قبال ایران چه خواهد بود؟
از سوی دیگر، آمریکا بیشتر تمرکز خود را بر روسیه و اوکراین گذاشته و پرونده ایران فعلا در اولویت ثانویه قرار دارد.
استراتژی امنیت ملی آمریکا نیز نقشه روشنی برای مواجهه با ایران ارائه نکرده و به نظر میرسد سیاست فعلی ادامه وضع موجود باشد.
با این حال، این به معنای آن نیست که اسرائیل در برابر تهران دست به اقدامات نظامی نخواهد زد و امکان حملات هوایی در هر زمان وجود دارد.
آینده نشان خواهد داد که آیا ویتکاف با طرحی برای صلح به منطقه بازخواهد گشت یا نه.
با این حال، این اقدام به احتمال زیاد به زودی آغاز نمیشود و ممکن است تا زمانی که آتشبس در اوکراین برقرار شود، به تعویق بیفتد. در این فاصله، ایران همچنان علیه «تهدید آمریکایی» موضع تهاجمی خواهد داشت و هیچ پیشنهاد دیپلماتیکی را نخواهد پذیرفت.
ایران حتی میتواند حوثیهای یمن را تشویق کند تا حملات خود به کشتیهای تجاری و نظامی در دریای سرخ و خلیج عدن را از سر بگیرند.
ایستوود در انتهای مقاله خود مینویسد که به نظر میرسد دولت ترامپ اوضاع را با ایران در سطحی نسبی و تحت کنترل نگه دارد و تا زمانی که برنامه هستهای ایران شدت نگیرد، انگیزهای برای توافق با تهران وجود ندارد.
در این میان، اسرائیل نقش تعیینکنندهای دارد و میتواند به طور قابل توجهی بر سیاست آمریکا تأثیر بگذارد.
در صورتی که ایران حماس در غزه را به ادامه درگیریها تشویق کند، آمریکا ممکن است به تهران یادآوری کند که دوستان کمی در سطح جهانی دارد. اما فعلا انتظار نمیرود که ایران سیاست خود در خاورمیانه را تغییر دهد.
