برنامه جهانی هوایی رزمی (GCAP) نتیجه همکاری سه کشور بریتانیا، ژاپن و ایتالیا است؛ کشورهایی که تصمیم گرفتهاند منابع صنعتی، فناوری و مالی خود را برای ساخت یک جنگنده کاملاً جدید و پیشرفته تجمیع کنند. هدف نهایی این برنامه، ورود یک پلتفرم رزمی نسل ششم به خدمت عملیاتی تا اواسط دهه ۲۰۳۰ میلادی است. جنگندهای که نهتنها جایگزین هواپیماهای قدیمیتر میشود، بلکه فراتر از توانمندیهای نسل پنجم عمل خواهد کرد.
به گزارش خبرآنلاین، پروژه تمپست نخستینبار در سال ۲۰۱۸ بهعنوان ابتکار ملی بریتانیا معرفی شد. هدف لندن از این برنامه، حفظ جایگاه خود در صنعت هوافضای نظامی و جلوگیری از وابستگی کامل به پروژههای آمریکایی بود. با این حال، توسعه یک جنگنده نسل ششم بهتنهایی هزینهها و ریسکهای فنی بسیار بالایی داشت.
در دسامبر ۲۰۲۲، بریتانیا تصمیم گرفت مسیر پروژه را تغییر دهد. در نتیجه، برنامههای جداگانه بریتانیا و ژاپن با مشارکت ایتالیا ادغام شدند و پروژهای جدید با نام GCAP شکل گرفت. از این نقطه به بعد، تمپست دیگر صرفاً یک جنگنده بریتانیایی نبود، بلکه به ستون فقرات یک برنامه چندملیتی تبدیل شد.
بر اساس اطلاعات منتشرشده، GCAP صرفاً یک هواپیمای سریعتر یا رادارگریزتر نیست. این جنگنده قرار است نماینده یک «سیستم رزمی هوایی» باشد، نه فقط یک پلتفرم پرنده.
این ویژگیها نشان میدهد GCAP برای جنگهای شبکهمحور آینده طراحی شده است. نبردهایی که در آنها سرعت پردازش اطلاعات و هماهنگی بین سامانهها، حتی از مانورپذیری کلاسیک هم مهمتر است.
طبق برنامه رسمی، نمونه نمایشی پروازی جنگنده GCAP باید تا سال ۲۰۲۷ به آسمان برود. این مرحله برای آزمایش فناوریهای کلیدی، طراحی بدنه و سامانههای پروازی حیاتی است. پس از آن، انتظار میرود نسخههای عملیاتی در دهه ۲۰۳۰ آماده شوند و حوالی سال ۲۰۳۵ وارد خدمت شوند.
GCAP تنها یک پروژه تسلیحاتی نیست؛ بلکه پیامی ژئوپلیتیکی نیز در خود دارد. این برنامه نشان میدهد اروپا و ژاپن بهدنبال استقلال راهبردی بیشتر در حوزه قدرت هوایی هستند و نمیخواهند آینده نیروی هوایی خود را صرفاً به پروژههای آمریکایی گره بزنند.
در همین حال، مشکلات و اختلافات سیاسی در پروژه رقیب اروپایی یعنی FCAS باعث شده GCAP بهعنوان گزینهای منسجمتر و سریعتر دیده شود. اگر این پروژه طبق برنامه پیش برود، میتواند به یکی از مهمترین جنگندههای صادراتی دهههای آینده نیز تبدیل شود.
