به گزارش مشرق، آخرین روزهای سال ۲۰۲۵ میلادی است و کمکم باید منتظر از راه رسیدن جوایز سینمایی نظیر «بفتا»، «سزار»، «گلدنگلوب» و «اسکار» باشیم. نودوهشتمین مراسم اسکار برخلاف سالهای قبل، مملو از اسامی و استایلهای معتبر در حوزه فیلمسازی جهانی، بالاخص هالیوود و جریان اصلی تولیدات آمریکایی است. بهتازگی و طبق یک رسم جاافتاده، فهرست اولیهای از نامزدهای اسکار ۲۰۲۶ توسط آکادمی علوم و هنرهای سینمایی منتشر شده که تا حدودی تکلیف ۱۲ شاخه از این مراسم را روشن میکند. بر این اساس آثاری مانند «فرانکشتاین»، «شرور؛ برای همیشه»، «نبرد پشت نبرد»، «گناهکاران» و «سیرات» را میتوان در میان فیلمهای خوششانس اسکار در روز پانزدهم مارس ۲۰۲۶ در «دالبی تیهتر» شهر «لسآنجلس» درنظر گرفت.
در گزارش پیش رو به بختهای اصلی جایزه اسکار در رشتههای متعدد آن خواهیم پرداخت؛ اما اجازه دهید تا کمی عبارت «خوششانس» را باز کنیم و منظور خود را بهروشنی انتقال دهیم. بسیاری از آثار مهم تاریخ سینما از آغاز شکلگیری و رونق یافتن جایزههای ریزودرشت مورد بیتوجهی و بیمهری مراسم اسکار، گلدن گلوب و... قرار گرفتهاند، درحالیکه تعدادی از آثار متوسط و حتی ضعیف، تنها بهخاطر ترجیح دادن مضمون بر زیباییشناسی سینمایی مورد لطف اعضای آکادمی قرار گرفتهاند و بیش از سایرین جایزهباران شدهاند.
اما همه اینها باعث نشده فیلمهایی نظیر «آرگو»، «سیمارون» و... با وجود نقشآفرینی جدی در اسکار واجد ارزشهای تاریخی باشند و از منتقدان و پژوهشگران هنر گرفته تا مردم عادی و سینهفیلها به آن ارجاع دهند.
از همین رو، امسال نیز ممکن است آثاری، صرفاً بهخاطر برخورداری از موضوعات ملتهب بیش از حد جدی گرفته شوند و با لابی، اعتباری مضاعف به کیسه صاحبانشان واریز کنند، ولی همه این موارد باعث نمیشوند جای مناسبی در تاریخ سینما پیدا کنند.
نبرد پشت نبرد (پل توماس اندرسون)
«پل توماس اندرسون» اسم پرآوازهای در تاریخ سینما و یکی از چهرههای اصلی جریان پستمدرن در این هنر - صنعت به شمار میآید. اندرسون از همان فیلم نخست، یعنی «جفتچهار» (هشتسخت) در مقام سینماگری قهار حاضر شد و توانست با اتکا بر قریحه ذاتی و همینطور تجربه زیستهاش از زندگی روان تاریک سوژه مدرن را روی پرده ظاهر کند و به یکی از مهمترین فیلمسازان نیمه دوم قرن بیستم و هزاره جدید بدل شود.
بیشتر بخوانید:
«نبردی پس از نبرد دیگر»؛ شبح فاشیسم در دل آمریکا/ عصر تاریک ترامپ به فیلم «توماس اندرسن» نیاز دارد
کارگردان «مگنولیا» البته سوای تحسینهای زیادی که از طرف منتقدان و سینهفیلها دریافت کرده، با وجود ۱۱ بار نامزدی در دورههای مختلف اسکار و در رشتههای «بهترین فیلم»، «بهترین فیلمنامه اقتباسی»، «بهترین فیلمنامه اورجینال» و «بهترین کارگردانی» هنوز دستش به مجسمه طلایی این مراسم پرزرقوبرق نرسیده است. او این بار با فیلم پرسروصدا و مهم «نبرد پشت نبرد» در اسکار حضور یافته و نشانهها در مورد وی حاکی است اگر اتفاقی روی ندهد، اندرسون هم نظیر بسیاری از بزرگان پا به تالار مشاهیر آکادمی میگذارد و اولین اسکارش را برنده میشود. «نبرد پشت نبرد» بر اساس فهرست اولیه منتشرشده در شاخه «صدا»، «چهرهپردازی»، «موسیقی متن»، «انتخاب بازیگر» و «فیلمبرداری» شانس بالایی برای حضور در پنج انتخاب نهایی و حتی جایزه دارد و میتواند در بخشهای اصلی نیز - که مدتی بعد اعلام میشود - به رقیبی جدی برای باقی فیلمها و صاحبان آثار بدل شود.
بهجز پل توماس اندرسون، «جانی گرینوود»، آهنگساز فیلم، «بنیسیو دلتورو» بهعنوان بازیگر نقش مکمل مرد و «لئوناردو دیکاپریو» در مقام بهترین بازیگر نقش اول مرد از جمله شانسهای اصلی اسکار برای فیلم «نبرد پشت نبرد» محسوب میشوند. بهاحتمال زیاد، یکی از بازیگران اصلی این اثر، «شان پن» جایی در نودوهشتمین مراسم اسکار نخواهد داشت، چون او پیشازاین، دو جایزه اسکار خود را برای حمایت از نیروهای نظامی اوکراین در جنگ با روسیه ذوب کرده بود و همین مسئله باعث شده چندان مورد اعتنای اعضای آکادمی قرار نگیرد و کمپینهای تبلیغاتی گسترده حول بنیسیو دلتورور برای رقابت در شاخه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شکل بگیرد.
فرانکنشتاین (گییرمو دلتورو)
«گییرمو دلتورو» برخلاف پل توماس اندرسون بسیار موردتوجه آکادمی اسکار در این سالها قرار گرفته است و چندین و چندبار با آثار مختلفش بر قله اسکار و دیگر مراسم هنری ایستاده است. سینمای آغشته به رئالیسم جادویی و جهان معنایی گوتیکوار او این بار در «فرانکنشتاین» اثر سترگ نویسنده قرن نوزدهمی «انگلیسی»، یعنی «مری شلی» خوش نشسته و بهجز «مارکوس اوزل»، سردبیر کایهدوسینما و تعدادی از منتقدان فیلمکامنت نظر غالب منتقدان را جلب کرده است.
بیشتر بخوانید:
لوکسترین محصول نتفلیکس یا ضعیفترین اثر دل تورو؟/ چرا فرانکنشتاین دلتورو بر پرده سینما جا نشد؟
فرانکنشتاین در فهرست اولیه نامزدهای اسکار حائز بیشترین تعداد نامزدی با حضور در ۶ رشته «انتخاب بازیگر»، «فیلمبرداری»، «چهرهپردازی»، «موسیقی متن»، «صدا» و «جلوههای ویژه» است و هیچ بعید نیست با اعلام نامزدهای نهایی، در بخشهای غیرفنی و اصلی اسکار هم نامزد شود. فرانکنشتاین هرچند در جشنواره ونیز مورد بیاعتنایی تعداد زیادی از منتقدان قرار گرفت؛ اما محبوب مخاطبان این فستیوال شد تا برای ادامه راه پرپیچوخمش تا اسکار مانع چندانی نداشته باشد.
بیشتر بخوانید:
«گناهکاران»: تقلید نافرجام از تارانتینو با خونآشامهای نژادپرست!/ تروریسم نژادی در قالب داستان خونآشامی بازسازی شد
گناهکاران (رایان کوگلر)
اتخاذ دستورالعملهای هویتطلبانه جدید در اسکار و ترجیح بیشازپیش سیاست و محتوای مضمونزده نسبت به معیارهای زیباییشناسانه و... در سالهای اخیر باعث شد این مراسم از سکه بیفتد و خورههای فیلم راه دیگری را برای سرگرمشدن در روز پخش اسکار انتخاب کنند.
وضع بهگونهای پیش رفت که اکنون، کمتر کسی حافظهاش به شناخت بهترین فیلم در سالهای اخیر قد میدهد. امسال نیز فیلم «گناهکاران» ساخته «رایان کوگلر» یکی از شانسهای اصلی برای کسب مجسمه طلایی اسکار در رشتههای گوناگون به شمار میآید و با وجود حضور متراکم و ماکسیمال بازیگران سیاهپوست، هیچ بعید نیست به یکی از منتخبان مهم نودوهشتمین دوره این جوایز بدل شود.
فیلم اما در لایه بیرونی و خود، چیزی جز کلیشههای ژانر وحشت نیست و از آن دسته آثاری محسوب میشود که در آینده چندان مورد اشاره قرار نخواهد گرفت و فراموش خواهد شد؛ اما بد نیست بدانیم «گناهکاران» نهتنها در میان نامزدهای اولیه حضوری جدی دارد، بلکه در بین فیلمهای منتخب مجلهها، سایتها و منتقدان سینمایی نظیر «فیلم استیج»، «وبسایت راجر ایبرت»، «حلقه منتقدان تورنتو»، «ریچارد برودی»، منتقد صاحبنام آمریکایی، ۱۰ فیلم برتر سال به انتخاب مجله سرشناس «سایت اند ساوند» و... به چشم میخورد.
حال باید منتظر ماند و دید آکادمی در حضور آثار کارگردانان شاخصی چون «ریچارد لینکلیتر»، «پل توماس اندرسون»، «گییرمو دلتورو»، «جیم جارموش» و... چه گلی بر سر «رایان کوگلر» نسبتاً جوان و فیلمش خواهد زد.
صراط (الیور لاشه)
«صراط» ساخته «الیور لاشه» نماینده اسپانیا در اسکار ۲۰۲۶ است. فیلم داستان پدر و پسری است که در جستوجوی دختر و خواهر گمشدهشان راهی صحرای مراکش میشوند. شکل روایت رفتهرفته نهتنها از حالت طولی خود جدا میشود، بلکه یافتن دختر به امری علیالسویه بدل میگردد. فیلم شباهتی به داستانهای مشابه و تکراری سینمای ژانر، خاصه آثار هالیوودی ندارد و در غالب آثار مدرنیستی سینمای اروپا دستهبندی میشود.
در واقع «صراط» اثری نیست که مخاطب عادی سینما بتواند با آن مواجهه محافظهکارانه و معمولی داشته باشد، بلکه او را در هنگام تماشای اثر، به یاد «ماجرا» ساخته «میکل آنجلو آنتونیونی» میاندازد. باری، فیلم نهتنها در بخش بینالمللی اسکار یکی از شانسهای به دست آوردن مجسمه طلایی است، بلکه میتواند بر اساس انتشار لیست نامزدهای اولیه در بخشهای مختلف این مراسم به یکی از فیلمهای بهیادماندنی بدل شود و همچون «انگل» اثر «بونگ جون هو» که هم اسکار بخش خارجیزبان نصیبش شد و هم جایزه بهترین فیلم را گرفت، تاریخسازی کند.
رقبای اصلی فیلم «صراط» در این مسیر «ارزش عاطفی» بهکارگردانی «یواخیم تریه» و «یک تصادف ساده» ساخته «جعفر پناهی» (نماینده سینمای فرانسه) است که با توجه به انتخابهای سیاسی اعضای آکادمی در این شاخه کار راحتی در پیش ندارد و ممکن است قافیه را به فیلم ایدئولوژیک و شعارزده پناهی ببازد.
«لینکلیتر» و «جارموش» را از یاد نبریم
سالها بعد وقتی به تولیدات سینمایی در سال ۲۰۲۵ نگاه میاندازیم برایمان بهروشنی مشخص میشود که این ۱۲ ماه، از چندنظر استثنایی و متمایز از گذشته - لااقل از ابتدای پاندمی کرونا تا پایان ۲۰۲۴ - است. امسال، سوای مواردی که پیشتر عنوان شد، مملو از نامهای شناختهشده سینمایی نظیر «پارک چان ووک»، «لوک بسون»، «ریچارد لینکلیتر»، «جیم جارموش»، «یورگوس لانتیموس»، «دیوید کراننبرگ»، «آلبرت سرا»، «کلبر مندونسا فیلیو»،«کلی رایکارد»، «لین رمزی» و... است. در این میان «لینکلیتر» با دو فیلم «ماه آبی» و «موج نو» یکی از نامهای شاخص در فصل جوایز سینمایی به شمار میآید و نمیتوان از کنارش بهسادگی عبور کرد؛ حتی اگر اثری از وی در فهرست اولیه نامزدهای اسکار به چشم نیاید.
این سیاهه البته بخشهای اصلی نظیر بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه اورجینال، بهترین فیلمنامه اقتباسی و... را دربر نگرفته و میتوان به حضور قدرتمند «لینکلیتر» سرشناس در آنها امیدوار بود؛ اما در میان گمانهزنیهای موجود، چندان ردی بر حضور «جیم جارموش» و فیلمش، «پدر، مادر، خواهر، برادر» - که در جشنواره ونیز امسال موفق به دریافت جایزه شیر طلایی ونیز شد - یافت نمیشود. «جارموش» یکی از منتقدان جدی صنعت سینمای آمریکاست و سرناسازگاری با کمپانیهای بزرگ دارد و به همین دلیل است که بیش از موطن خود، در اروپا هواخواهان جشنوارهای فراوانی دارد. پس هیچ بعید نیست لابیها کار خود را بکنند و «جارموش» را مانند گذشته نادیده بگیرند.
