عصرایران ؛ رضا غبیشاوی - تابلوهای تبلیغاتی اخیر "سازمان اطلاعات سپاه" با شعاری متفاوت در سطح شهر تهران، جلب توجه کرده است. پایین تابلوها اسم "ستاد خبری سپاه" به چشم می خورد.
منظور بخش دریافت اطلاعات مردمی در سازمان اطلاعات سپاه است. جایی برای دریافت اطلاعات از سوی افراد مختلف و ارتباط و تماس مستقیم افراد خارج از سازمان با سازمان. بخش های مشابه در سازمان های اطلاعاتی امنیتی و نظامی دیگر علاوه بر سازمان اطلاعات سپاه وجود دارد از جمله وزارت اطلاعات، سازمان اطلاعات بسیج، حفاظت اطلاعات قوه قضائیه، نیروی انتظامی و حفاظت اطلاعات ارتش و سپاه.
ستاد خبری در ایران دو معنی دارد. اول "ستاد خبری" به عنوان بخش اطلاع رسانی و نشر خبر و اطلاعات. مرکزی برای گردآوری، تهیه و انتشار خبر به ویژه در برنامه ها و رویدادها از جمله نمایشگاه ها، همایش ها و ... .
دوم یعنی بخش دریافت اطلاعات در سازمان های اطلاعاتی امنیتی، نظامی و نیروهای مسلح.
این مشابهت، هم باعث سوء تفاهم است هم منجر به ایجاد تصور اشتباه و نادرست در هر دو بخش و جامعه شده است.
تابلوهایی که به تازگی در سطح شهر تهران نصب شده اند. منبع: اینستاگرام
بهتر است اسم جدیدی برای "ستاد خبری" سازمان های اطلاعاتی امنیتی مطرح شود تا جایگزین این "ستاد خبری" شود و به سوء تفاهم های این مشابهت پایان دهد.
به عنوان مثال می توان این اسامی را پیشنهاد کرد: "دریافت اطلاعات مردمی"، "مرکز دریافت اطلاعات"، "مرکز مراجعان" و "مرکز دریافت".
البته این مشابهت محدود به "ستاد خبری" نیست بلکه خود کلمه "اطلاعات" هم این گونه است. معنی اول، دیتا و اینفورمیشن و معلومات است. دومی اما در دایره امنیت و مشابه اینتلجنس انگلیسی و استخبارات و مخابرات عربی است.
هم "وزارت اطلاعات" (امنیت) داریم؛ هم وزارت "ارتباطات و فناوری اطلاعات" و "روزنامه اطلاعات" (به معنی دیتا).
در قبل از انقلاب هم وزارتخانه ای به نام "وزارت اطلاعات و جهانگردی" وجود داشت که اطلاعات آن به معنی اطلاع رسانی بود. در آن زمان، دو سازمان اصلی اطلاع رسانی کشور یعنی رادیو تلویزیون ملی و "خبرگزاری پارس" زیرمجموعه آن بودند. یکی از دو روزنامه اصلی کشور هم "اطلاعات" نام داشت. همزمان سازمان امنیت و اطلاعات کشور هم وجود داشت که سر واژه آن شد کلمه ساواک و به همین نام معروف شد. بخشی که شامل فعالیت های جاسوسی و ضدجاسوسی داخلی و خارجی می شد. بخش "ضداطلاعات" هم در ارتش، اسم بخش اطلاعاتی امنیتی جاسوسی و ضدجاسوسی در بخش های نظامی کشور بود.
در قبل از انقلاب، با این که کلمه اطلاعات در دو بخش اطلاع رسانی و امنیت به کار می رفت اما وجه غالب و تصویر افکار عمومی، بخش اطلاع رسانی بود.
این کاربرد دو گانه کلمه اطلاعات بعد از انقلاب هم ادامه یافت اما برخلاف قبل، وجه غالب کلمه "اطلاعات"، بخش امنیتی و ضدجاسوسی است.
این تشابه اسمی میان دو بخش امنیت و اطلاع رسانی حتی باعث اشتباهات بزرگ در ترجمه هم شده است.
بارها اسم وزارتخانه ای به نام "اِعلام" در کشورهای عربی، به غلط در رسانه های فارسی زبان به نام "وزارت اطلاعات" ترجمه شده تا این تلقی اشتباه در ذهن مخاطبان ایرانی شکل بگیرد و فکر کنند منظور وزارت اطلاعات (امنیت) است در حالی که آن وزارتخانه مربوط به اطلاع رسانی است و مسوولیت رسانه ها و رادیو تلویزیون را برعهده دارد. ترجمه صحیح وزارت "اِعلام" در عربی، وزارت اطلاع رسانی در فارسی است.
برهمین اساس می توان پیشنهاد کرد علاوه بر اسم ستاد خبری مرتبط با نهادهای امنیتی، اسم وزارت اطلاعات تغییر کند. "وزارت امنیت" می تواند جایگزین مناسبی برای اسم وزارت اطلاعات باشد.
از نقص های زبان فارسی این است که معادل مناسبی برای سرویس اطلاعاتی امنیتی یا اینتلجنس ندارد اما وزارت امنیت شاید مناسب ترین کلمه جایگزین برای اطلاعات باشد. همانطور که معادلی برای کلمه سازش با بار مثبت یا جنگجو با بار خنثی یا شورش با بار خنثی نداریم.
اسم مخابرات هم این گونه است. در ایران به معنی "ارتباطات تلفنی" است اما همزمان در زبان عربی به معنی سازمان اطلاعاتی امنیتی و جاسوسی و ضدجاسوسی است. بارها نقل شده که دانشجویان رشته مخابرات یا کارمندان شرکت مخابرات ایران به هنگام مشاهده مدارک شناسایی شان در کشورهای عربی دستگیر یا بازخواست شده اند چرا که فکر می کردند به دلیل اسم مخابرات، این افراد کارمند سازمان های اطلاعاتی امنیتی ایران هستند.
خاطره ای هم نقل شده که یکی از سران کشورهای عربی در خودرو به هنگام عبور از کنار برج میلاد سوال کرد این برج چه کاربردی دارد و پاسخ شنید "مخابرات". در واکنش گفت همه دنیا مخابرات را زیر زمین و پنهان دارند اما ایران مخابراتش بالای زمین و عیان است. منظور میزبان، مخابرات فارسی به معنی ارتباطات تلفنی بود و میهمان آن را به معنی مخابرات عربی یعنی سازمان های اطلاعاتی امنیتی تلقی کرد.
