همشهری آنلاین - گروه سیاسی: گزارش جدید گالوپ درباره احساس امنیت شهروندان هنگام قدمزدن تنها در شب، تصویری متفاوت از نقشه امنیت جهانی ارائه میدهد. بر اساس این گزارش که مبنای آن ادراک مردم و نه صرفاً آمار رسمی جرم است، کشورهای آسیایی و خاورمیانهای در صدر امنترینها قرار گرفتهاند، در حالی که بخشهایی از آفریقا و آمریکای لاتین در انتهای جدول ایستادهاند. این دادهها نه فقط وضعیت امنیت، بلکه کارآمدی دولتها، اعتماد عمومی و کیفیت حکمرانی را نیز بازتاب میدهند.
گزارش «امنترین و ناامنترین کشورهای جهان» که در گزارش جهانی امنیت ۲۰۲۵ (Global Safety Report ۲۰۲۵) موسسه گالوپ منتشر شده، بر یک شاخص مشخص تمرکز دارد: سهم شهروندانی که میگویند هنگام راه رفتن تنها در شب در کشور خود احساس امنیت میکنند. این گزارش بر پایه نظرسنجی از بیش از ۱۴۴ هزار نفر در ۱۴۴ کشور و قلمرو در سال ۲۰۲۴ تهیه شده و از این حیث، یکی از جامعترین سنجشهای ادراک امنیت در سطح جهانی به شمار میرود. برخلاف رتبهبندیهایی که صرفا به آمار جرم یا درگیریهای مسلحانه تکیه دارند، این گزارش مستقیما احساس زیسته مردم را هدف قرار داده است؛ معیاری که برای سیاستگذاری عمومی اهمیت فزایندهای پیدا کرده است.
نتایج کلی گزارش نشان میدهد که ۷۳ درصد مردم جهان میگویند در کشورشان میتوانند شبها با احساس امنیت تنها قدم بزنند. این رقم بالاترین سطح ثبتشده در نزدیک به ۲ دهه گذشته است. برای مقایسه، در سال ۲۰۰۶ تنها ۶۳ درصد مردم چنین احساسی داشتند. این روند صعودی در حالی ثبت شده که جهان در سالهای اخیر با افزایش جنگها، بحرانهای منطقهای و بیثباتیهای سیاسی مواجه بوده است. از این منظر، شکاف میان واقعیتهای ژئوپلیتیک و ادراک روزمره شهروندان به یکی از نکات قابل تامل این گزارش تبدیل میشود.
در صدر فهرست امنترین کشورها، سنگاپور با فاصلهای معنادار قرار دارد. ۹۸ درصد از شهروندان این کشور گفتهاند که هنگام تنها راه رفتن در شب احساس امنیت میکنند؛ عددی که از بالاترین امتیازهای ثبتشده در تاریخ این شاخص است. نکته مهمتر آن است که ۹۷ درصد زنان در سنگاپور نیز همین احساس را دارند، موضوعی که نشاندهنده شکاف جنسیتی بسیار محدود در ادراک امنیت است. این وضعیت معمولا به نرخ پایین جرم، اجرای سختگیرانه قانون، حضور موثر پلیس و سطح بالای نظم اجتماعی نسبت داده میشود.
پس از سنگاپور، کشورهایی چون تاجیکستان، چین، عمان، عربستان سعودی، هنگکنگ، کویت، نروژ، بحرین و امارات متحده عربی در جمع ۱۰ کشور امن جهان قرار گرفتهاند. ترکیب این فهرست از نظر جغرافیایی قابل توجه است. اکثریت قاطع کشورهای این لیست در آسیا و خاورمیانه قرار دارند و نروژ تنها نماینده اروپا در میان ۱۰ کشور نخست است. این الگو نشان میدهد که برخلاف تصور رایج، احساس امنیت لزوما محدود به دموکراسیهای غربی یا اقتصادهای بسیار توسعهیافته نیست، بلکه به ثبات اجتماعی، کنترل موثر جرم و اعتماد عمومی به نهادهای حاکمیتی وابستگی بیشتری دارد.
امنیت به روایت مردم؛ وقتی ادراک از آمار مهمتر میشود
در سوی مقابل جدول، آفریقای جنوبی به عنوان ناامنترین کشور جهان معرفی شده است. تنها ۳۳ درصد از شهروندان این کشور گفتهاند که شبها احساس امنیت میکنند. گزارش گالوپ این وضعیت را به مجموعهای از عوامل ساختاری نسبت میدهد؛ از جمله نرخ بالای سرقت و خشونت، کارآمدی پایین نظام پلیس و میراث تاریخی خشونت که هنوز در زندگی روزمره شهروندان بازتولید میشود. پس از آفریقای جنوبی، کشورهایی چون لسوتو، بوتسوانا، لیبریا، اکوادور، شیلی، زیمبابوه، اسواتینی، میانمار و چاد در پایینترین ردههای احساس امنیت قرار دارند.
در آمریکای لاتین، شیلی و اکوادور کمترین میزان احساس امنیت را ثبت کردهاند. این نکته از آن جهت مهم است که شیلی در بسیاری از شاخصهای اقتصادی و نهادی، در مقایسه با همسایگان خود وضعیت بهتری دارد، اما افزایش جرائم شهری و نگرانیهای اجتماعی در سالهای اخیر، ادراک امنیت را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. این مثال نشان میدهد که حتی در کشورهایی با رشد اقتصادی نسبی، تضعیف نظم عمومی میتواند به سرعت احساس امنیت شهروندان را فرسایش دهد.
یکی از نکات تحلیلی مهم این گزارش، فاصله میان احساس امنیت مردان و زنان در برخی کشورهاست. گالوپ اشاره میکند که در ایالات متحده، شکاف جنسیتی در این شاخص به ۲۶ واحد درصد میرسد؛ به طوری که تنها ۵۸ درصد زنان آمریکایی میگویند شبها احساس امنیت میکنند. این در حالی است که در کشورهایی مانند سنگاپور، این شکاف تقریبا ناچیز است. چنین دادههایی نشان میدهد که احساس امنیت، علاوه بر سطح کلی جرم، به عواملی چون طراحی شهری، روشنایی معابر، حملونقل عمومی و پاسخگویی نهادهای انتظامی نیز وابسته است.
در نهایت، گزارش گالوپ یادآوری میکند که ادراک امنیت، شاخصی مکمل برای سنجش کیفیت زندگی و حکمرانی است. کشوری ممکن است از نظر نظامی یا اقتصادی قدرتمند باشد، اما اگر شهروندانش در سادهترین کنشهای روزمره، مانند قدم زدن شبانه، احساس ناامنی کنند، این خود نشانهای از بحران در اعتماد اجتماعی است. از این منظر، جایگاه بالای کشورهای آسیایی و خاورمیانهای در این فهرست، و سقوط برخی کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین، بیش از آنکه صرفا یک رتبهبندی آماری باشد، بازتابی از تفاوتهای عمیق در کارآمدی دولت، نظم اجتماعی و تجربه زیسته شهروندان است.
