خبرگزاری مهر، استانها: در گستره فرهنگی و علمی خراسان جنوبی، نخبگان بسیاری در سکوت و با تلاش مستمر، در مسیر توسعه علمی و فناورانه گام برمیدارند. استعدادهایی که در دانشگاهها، شرکتهای دانشبنیان، مراکز تحقیقاتی و حتی در روستاهای دورافتاده این استان، توانستهاند با وجود محدودیتها، دستاوردهایی ارزشمند خلق کنند.
برخی از این چهرههای جوان و خلاق، با حمایت بنیاد نخبگان استان و پارک علم و فناوری خراسان جنوبی، طرحهایی شایسته اجرا کردهاند که شایسته توجه، معرفی و بهرهگیری در سطح ملی است. آنان نشان دادهاند که اگر فرصت، حمایت و دیدهشدن برایشان فراهم شود، میتوانند موتور محرک توسعه علمی و اقتصادی شرق کشور باشند.
اکنون و در روز پژوهش و فناوری، وقتی بیش از همیشه از «ارزش پژوهش و نخبگی» سخن گفته میشود، لازم است صدای این نخبگان شنیده شود؛ صدایی ششصصکه نه تنها مطالبهگر توجه است، بلکه حامل امید به پیشرفت واقعی از دل علم و نوآوری بومی است.
گفتگوی خبرنگار مهر با مسئولان ذیربط، فرصتی است تا درباره چالشها و ظرفیتهای نخبگان خراسان جنوبی صحبت شود. از این جهت گفتگویی با سیدعلیرضا ذوالفقاری، مدیرکل پارک علم و فناوری خراسان جنوبی و در ادامه با مهدی ایزدخواه، رئیس بنیاد نخبگان خراسان جنوبی خواهیم داشت.
آقای ذوالفقاری برای مخاطبان ما میفرمایید هفته یا دهه پژوهش از کی تا کی است؟
بله، کلیت آذر ماه با نام پژوهش گره خورده است. در واقع، در این ماه، رویدادهای مرتبط با پژوهش و فناوری را تقریباً از ابتدای آذر در استانها فعال میبینیم. اما آنچه عموماً تحت عنوان «دهه پژوهش» در کشور شناخته میشود، از ۱۶ تا ۲۵ آذر است و «پژوهش در خدمت جامعه» شعاری است که همیشه میتوانیم بر آن تأکید کنیم.
در واقع، پژوهش و تحقیق فقط یک توصیه دانشگاهی و علمی نیست، بلکه یک ضرورت حکمرانی و سیاستگذاری است. چیزی که در جوامع پیشرفته میبینیم، تصمیمگیری مبتنی بر تحقیق و پژوهش است. بنابراین، پژوهش تضمین میکند که ما انتخاب بهینه داشته باشیم، نه صرفاً یک انتخاب ممکن.
از رسالت پارک علم و فناوری برای مخاطبان ما بفرمائید.
بله، پارک علم و فناوری را به زبان ساده میتوان مسیری بین دانایی و دارایی دانست. یکی از رسالتهای ما این است که فرد دارای ایده را بتوانیم به بازار وصل کنیم. در واقع، مسیری است از فرصت تا ثروت. این مسیر، مسیر سختی است و برای بسیاری از ایدهپردازان جوان پرچالش محسوب میشود، مسیری که در آن احتمال خطای زیادی وجود دارد و پارک علم و فناوری کمک میکند این خطاها به حداقل برسد یا حداقل، مجموعهها خطاهای کمخطرتر و کمآسیبتری را تجربه کنند.
از دادن تسهیلات به فناوران و ایدهپردازان گرفته تا کمک به آموزش آنان در عرصههای مختلف مانند آموزشهای حقوقی برای انعقاد قرارداد، یا آموزشهای مرتبط با کسبوکار و شرکت در نمایشگاهها و در نهایت کمک به رشد کسبوکار تا بتواند روی پای خود بایستد و مسیر رشد را تجربه کند.
از ارتباط پژوهش با رسالت پارک علم و فناوری بفرمائید.
نکتهای که به نظر من کمی در هفته پژوهش و فناوری مغفول میماند، کلمه «فناوری» است. واقعیت این است که ما در دهه یا بهتر است بگوییم هفته پژوهش و فناوری قرار داریم و پارک علم و فناوری، همانطور که از نامش پیداست، قرار است علم را به فناوری گره بزند و این دو را در کنار هم داشته باشد.
ما پژوهشهایی را موفق قلمداد میکنیم که نهایتاً به ارزشآفرینی منتهی شوند. وقتی از ارزشآفرینی صحبت میکنیم، بخشی از آن ارتباط با جامعه است و بخشی دیگر این است که پژوهش به محصول واقعی که نیازی را برطرف کند، منجر شود و در نهایت بتواند ثروت و دارایی را هم برای پژوهشگر و هم برای جامعه به ارمغان آورد.
با توجه به اینکه سالهاست شعار کلیدی سال با اقتصاد گره خورده، اهمیت واژه و مفهوم فناوری در این هفته بیشتر خودنمایی میکند و پارک علم و فناوری این رسالت را بر عهده دارد که همانطور که عرض کردم، با ارائه تسهیلات و کمک، این مسیر را برای فناوران و ایدهپردازان آسانتر کند.
پارک علم و فناوری در حال حاضر ۲۴۸ شرکت خصوصی دارد که توسط جوانان همین استان اداره میشوند. این شرکتها قریب به ۱٫۸ همت (یعنی ۱۸۰۰ میلیارد تومان) فروش دارند. این آمار نشان میدهد پارک علم و فناوری چه جایگاهی در حوزه پژوهش و فناوری ایفا میکند.
آیا تا به حال شده مدیران ارشد دستگاههای اجرایی مراجعه کنند و بگویند برای یک تصمیم مدیریتی در حیطه کاری خود به پشتوانه علمی نیاز داریم و این کار را برای ما انجام دهید تا با قدرت ناشی از این پژوهش، طرح را اجرایی کنیم؟
در بخش فناوری نمونههای واقعی داریم. بهطور مثال، دستگاههای اجرایی و بدنه صنعت استان بارها مراجعه کرده و مشکل فناورانه خود را بیان کردهاند. به تازگی، مشکلی که صنوف داشتند و استانداری احصا کرده بود، توسط یکی از شرکتهای خوب پارک فناوری، در کمتر از دو هفته، با طراحی یک پلتفرم حل شد و الان در حال بهرهبرداری است. این نشان میدهد چقدر میتوان سرعت کار را افزایش داد.
در ادامه گفتگو میکنیم با ایزدخواه، رئیس بنیاد ملی نخبگان خراسان جنوبی تا از فرصتها و چالشهای استان حول محور فعالیت نخبگان سخن بگوییم.
آقای ایزدخواه، چرا در تصمیمگیریها اصلاً به پژوهش نیاز داریم؟
این سوال اساسی و بسیار مهمی است. اگر به تصمیمگیری فاقد پژوهش نگاه کنیم، میبینیم که در آن اعمال سلیقه وجود دارد، احتمال خطا و اشتباه هست و نگاه کوتاهمدتی به مسئله ممکن است وجود داشته باشد.
اما زمانی که یک پژوهش و تحقیق پشتوانه تصمیمگیری قرار میگیرد، اطمینانخاطر از چند موضوع حاصل میشود، یکی اینکه قطعاً نگاه دقیقتری با بررسی سوابق، وضعیت موجود و آیندهپژوهی انجام میشود.
در واقع، پژوهش و تحقیق فقط یک توصیه دانشگاهی و علمی نیست، بلکه یک ضرورت حکمرانی و سیاستگذاری است. چیزی که در جوامع پیشرفته میبینیم، تصمیمگیری مبتنی بر تحقیق و پژوهش است. بنابراین، پژوهش تضمین میکند که ما انتخاب بهینه داشته باشیم، نه صرفاً یک انتخاب ممکن.
از جایگاه خراسان جنوبی در حوزه پژوهش بفرمائید؛ کجا ایستادهایم؟
اساتید دانشگاههای استان خراسان جنوبی در حوزه پژوهش به نظر بنده موفقیتهای بسیار خوبی کسب کرده و جایگاه علمی استان را ارتقا دادهاند و اخیراً خبر ارتقای رتبهبندی علمی دانشگاه بیرجند را دیدم و این حقیقتاً نتیجه تلاشها، زحمات، تحقیقات بنیادین و اثرگذاری است که در دانشگاههای استان انجام میشود.
دانشگاه علوم پزشکی ما نیز در حوزه تحقیقات و پژوهش دستاوردهای اثرگذاری داشته و این مسیر، مسیر امیدوارکنندهای است. ما میراثدار علما، دانشمندان و پدران علم هستیم و به نظر من این مسیر با افتخار ادامه خواهد داشت.
آیا شما آمار و ارقامی از حوزه پژوهش بنیاد نخبگان استان دارید؟ نخبگان ما چقدر فعالیت کردهاند؟
بنیاد ملی نخبگان برنامههایی دارد تا زمینهای فراهم کند که تحقیقات نخبگان و افراد مستعد، مسئلهمحور باشد. تاکنون ۳۵ هسته مسئلهمحور در استان خراسان جنوبی تشکیل شده است.
اعتباری بالغ بر یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان توانستهایم برای حمایت از این هستههای مسئلهمحور جذب کنیم. موضوعی که وجود دارد، تمرکز روی مسائل اولویتدار استان است.
ما در حوزه فناوری اطلاعات شرکتهای فعال زیادی داریم و این یکی از ظرفیتهای استان خراسان جنوبی است. اگر بتوانیم برش استانی نظام اقتصاد دیجیتال کشور را که در برنامه هفتم توسعه نیز به آن اشاره شده، در استان دنبال کنیم، قطعاً حوزه پارک علم و فناوری نقشآفرینی بسیار مؤثری خواهد داشت و میتوانیم این اثرگذاری پژوهش و تحقیق را بالا ببریم.
آیا برای بنیاد نخبگان نیز همینطور است؟ یعنی از ظرفیت نخبگان استان برای گشودن گرههای مختلف جامعه استفاده شده است؟
بله، خوشبختانه در سالها و ماههای اخیر نگاه خوبی به مجموعه نخبگان استان وجود دارد. ما یک مجموعه علمی، پژوهشی و صاحب فکر در حوزه محیط زیست با سازمان حفاظت محیط زیست استان تشکیل دادیم.
در حوزه حل مسئله آب و تغییر اقلیم نیز مجموعهای با شرکت آب و فاضلاب منطقهای استان ایجاد کردهایم. هم از نیروی انسانی متخصص استفاده میکنیم که ضمانتی برای تصمیمگیری بهتر است و هم از مهاجرت نخبگان جلوگیری میشود.
وقتی فرصت بهکارگیری فکر نخبه ایجاد شود، این نخبه کمتر به فکر خروج از استان و حتی خروج از کشور میافتد و این مسئله باید جدیتر گرفته شود. دستگاههای مختلف باید به ظرفیت نخبگان اعتقاد و اعتماد داشته باشند.
