همشهری آنلاین - مریم شیرافکن: شکاف عضلات راست شکمی به فاصله گرفتن دو عضلهی جلوی شکم در اثر کشیدگی بافت همبند بین آنها گفته میشود که معمولاً در بارداری و پس از زایمان رخ میدهد. این اتفاق به دلیل فشار رحم و تغییرات هورمونی ایجاد میشود.
علائم شایع شامل برآمدگی وسط شکم، شلی شکم، کمردرد و ضعف عضلات مرکزی است. این وضعیت خطرناک نیست، اما اگر اصلاح نشود میتواند باعث مشکلات عملکردی و کمردرد شود.
درمان اصلی شامل تمرینات اصلاحی تخصصی، فعالسازی عضلات عمقی شکم، تنفس صحیح و تقویت کف لگن است. جراحی فقط در موارد شدید توصیه میشود.
با پیشرفتهای نوین در تشخیص و درمان، پزشکی دقیق مسیر جدیدی برای بازیابی عضلات شکمی باز کرده است.
شایع اما مهم
شکاف عضلات راست شکمی پس از زایمان (PDRA) بین ۳۰ تا ۶۰ درصد زنان را درگیر میکند و در بسیاری از موارد بیش از شش ماه ادامه مییابد. این وضعیت ناشی از تغییرات هورمونی، فشار مکانیکی و بازسازی ماتریکس خارج سلولی است.
تشخیص پیشرفته با هوش مصنوعی
فناوریهای مدرن مانند سونوگرافی مجهز به هوش مصنوعی دقت تشخیص را تا ۸۶٪ افزایش دادهاند و به پزشکان امکان میدهند فاصله بین عضلات (IRD) را دقیقتر اندازهگیری و درمان مناسبتری تجویز کنند.
روشهای نوین درمان
-
جراحی کمتهاجمی (Laparoscopic Slim-Mesh): میزان بازگشت کمتر از ۱۰٪ و روند بهبود سریعتر نسبت به جراحی باز.
-
ترکیب مواد بیولوژیک و مصنوعی: بازسازی آناتومیک بهتر و کاهش عوارض پس از عمل.
-
توانبخشی هوشمند: استفاده از حسگرهای پوشیدنی و الکترومیوگرافی سطحی برای بازخورد بیومکانیکی در زمان واقعی.
چالشها و محدودیتها
با وجود پیشرفتها، نبود معیارهای استاندارد برای تشخیص، کمبود دادههای بلندمدت و نیاز به مدلهای پیشبینی شخصی برای هر بیمار، هنوز مانع اجرای کامل رویکردهای نوین است.
راهکار پزشکی دقیق
پژوهشگران چارچوبی چندمرحلهای پیشنهاد کردهاند که شامل تصویربرداری پویا، پروفایل مولکولی، مداخلات شخصیسازی شده و توانبخشی هوشمند است. این رویکرد به بازیابی عملکرد عضلات شکمی کمک میکند و تفاوتهای فردی را در نظر میگیرد.
منبع :
Huang, M., Huang, Z., & Huang, H. (2025). Precision medicine exploration of postpartum rectus abdominis muscle separation: from basic research to clinical practice. BMC Surgery, 25, 550.
