همشهریآنلاین – مجیدجباری: در سالهایی که ایران با خشکسالی و کم بارشی روبهرو بوده، با هر نشانهای از بازگشت بارشها، بارورسازی ابرها دوباره به صدر خبرها آمده است. آن هم درست در زمانی که هواشناسی از مدتها قبل از تقویت طبیعی سامانههای بارشی و زمستانی پربارش خبر داده بود. کارشناسان هواشناسی معتقدند که بارورسازی ابرها شاید بتواند در بهترین شرایط، اندکی به افزایش بارشها کمک کند، اما نسبت دادن بارشهای طبیعی به بارورسازی بیشتر شبیه مصادره باران است. بارانی که پیش از هر چیز، محصول رفتارهای پیچیده و مستقل جو زمین است. حالا همزمان با شروع بارندگیهای کم سابقه در سالهای اخیر، این پرسش جدی مطرح است که باران امسال نتیجه دستکاری و بارورسازی ابرهاست یا محصول همان الگوهای جوی که از پیش قابل پیشبینی بودند؟
بارشها طبیعی است؟
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی با بیان اینکه سامانههای فعال کنونی کاملا طبیعی و سینوپتیکی هستند و ارتباط معناداری با عملیات بارورسازی ندارند، میگوید: «این بارندگیها حاصل برهمکنش عوامل شناختهشده جوی در مقیاس کلان، از جمله چرخندهای مدیترانهای، جریانهای غنی از رطوبت، رودخانههای جوی و تاثیر ناهمواریهای زاگرس و البرز است.»
احد وظیفه در گفتوگو با همشهریآنلاین می افزاید: «پیشبینی بارشهای سنگین در برخی مناطق از مدتها قبل در خروجی مدلهای معتبر جهانی دیده میشد و این بارشها پدیدهای طبیعی است، نه محصول مداخله انسانی.»
او با تاکید بر اینکه علم هواشناسی هنوز نتوانسته اثربخشی قطعی بارورسازی ابرها را اثبات کند و مطالعات جهانی در این زمینه نتایج متناقضی داشته، میگوید: «تجربه پروژههای چندساله در آمریکا با افزایش ناچیز ۱.۸ درصدی بارش و کنار گذاشته شدن برخی طرحها در چین، نشان میدهد این فناوری همچنان در مرحله تحقیقاتی است. اقلیم خاورمیانه بهطور طبیعی مملو از ذرات گرد و غبار است و همین موضوع، ارزیابی اثر بارورسازی را با نبود قطعیت جدی مواجه میکند. اجرای گسترده و پراکنده این پروژهها، بدون دادهبرداری دقیق و چارچوب علمی، نهتنها اثربخش نیست بلکه اعتماد عمومی را تضعیف میکند.»
۱۷ پرواز در چهار منطقه
رئیس سازمان توسعه و بهرهبرداری فناوریهای نوین آبهای جوی اما با اعلام گزارشی از اجرای عملیاتهای بارورسازی ابرها در هفتههای اخیر میگوید: «تاکنون ۱۷ پرواز بارورسازی در کشور انجام شده، اما ارزیابی نهایی اثرگذاری بارورسازی ابرها هنوز انجام نشده است. تفکیک میزان بارش طبیعی از بارش ناشی از بارورسازی، فقط پس از تحلیل دادهها و توسط نهادهای بیطرف علمی امکانپذیر است. عملیات بارورسازی ابرها فقط زمانی انجام میشود که سامانه بارشی مساعد وارد کشور شده باشد.»
بارورسازی ابرها ایران را نجات میدهد؟ | وظیفه: این وعدهها اعتماد عمومی را سلب میکند | جوادیانزاده: بارورسازی آبانماه کلید میخورد
ادعای وزیر درباره بارورسازی ابرها | بارورسازی به کم بارشی ایران کمک می کند؟
محمدمهدی جوادیانزاده در گفتوگو با همشهریآنلاین میافزاید: «اگر سامانه بارشی مناسب وجود نداشته باشد، اساسا امکان بارورسازی وجود ندارد. ما تابع شرایط جوی هستیم و بدون بستر مناسب، هیچ عملیاتی انجام نمیشود. ضمن اینکه اطلاعات پایه ما از پیشبینیها و دادههای سازمان هواشناسی تامین میشود. علاوه بر آن، از مدلها و سایتهای پایش جهانی نیز استفاده میکنیم.»
او درباره بررسی شرایط ابرها برای اجرای عملیات بارورسازی تصریح میکند: «این اطلاعات از حدود یک هفته قبل پایش میشود و هرچه به زمان ورود سامانه نزدیکتر میشویم، جلسات تخصصی و کارشناسی برگزار میشود. شاخصهای مشخص و تعریفشدهای وجود دارد. اگر همه این شاخصها تایید شود و نشان دهد سامانه برای بارورسازی مناسب است، آنوقت در مناطق عملیاتی از پیش تعیینشده، هواپیما یا پهپاد وارد عمل میشوند.»
جوادیان زاده با اشاره به نشانههای بصری موفقیت آمیز بودن بارورسازی ابرها میگوید: «حین پرواز، برخی نشانههای بصری و فیزیکی مانند میزان یخزدگی روی شیشه یا بدنه هواپیما و برخورد کریستالهای یخ قابل مشاهده است که بهطور محدود نشان میدهد فرآیند کریستالسازی اتفاق افتاده یا نه، اما اینها بههیچوجه ارزیابی نهایی محسوب نمیشود. ارزیابی واقعی زمانی انجام میشود که دادههای ایستگاههای بارانسنجی منتشر و تجمیع شود. سپس یک ناظر بیطرف، مانند یک مجموعه دانشگاهی یا شرکت تخصصی، بر اساس دستورالعملها و دستورالعمل جهانی، میزان بارش طبیعی و سهم احتمالی بارورسازی را تفکیک و بررسی میکند. این ارزیابیها ذاتا با خطا همراه است و نهایتا فقط میتوان به یک برآورد تقریبی رسید.»
آمار و ارقامی از اجرای عملیات بارورسازی ابرها
پروازهای بارورسازی
- مجموع پروازها: ۱۷ پرواز
- هواپیما: ۱۰ پرواز
- پهپاد: ۷ پرواز
مناطق عملیاتی با هواپیما (۴ منطقه اصلی)
۱. البرز مرکزی: استانهای تهران، البرز، قزوین
۲. زاگرس مرکزی: استانهای اصفهان، چهارمحالوبختیاری
۳. شمالشرق: استانهای خراسان رضوی، خراسان شمالی
۴. شمالغرب/حوضه آبریز دریاچه ارومیه: استانهای آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کردستان
مناطق عملیاتی با پهپاد
جنوب کشور
چهارمحالوبختیاری
بوشهر
