عصر ایران؛ مهدی مالمیر- آدمیزاد شیر پاک خورده است. از پیر گرفته تا بُرنا، از مُبتدی گرفته تا مُنتهی، گهگاه از کوره در میروند، زبان شان به هرز میگردد و بر زبان می آورند آنچه را که نباید..
برخی انسان شناسان بر این نکته تاکید می گذارند که انسان فحش را اختراع کرد تا دست اش به خونِ همنوع در هنگام خشم آلوده نشود.
به عبارت دیگر، فحش و بد و بی راه، خیلی جاها، جایِ چوب و چماق و مُشت های دشمن کوب را گرفته و از فجایع و خونریزی های دهشت ناک جلوگیری کرده است.
بی آنکه در این جا قصد و غرضِ دفاع از عمل نادل پسند «ناسزا گویی» در کار باشد اما، لَختی تصور کنید اگر فحشی در کار نبود و مردم عصبانی با مقوله خشونت زبانی آشنا نبودند، هر مجادله کوچکی تبدیل به جدالی تن به تن و احیانا خونین می شد!
ناسزا نقش میانجی را گهگاه در میان انسان های متمدن بازی می کند تا مانند اجدادشان هرگونه مسأله کوچکی را به جنگ خونین بدل نسازند. به زبان دیگر، «فحشِ ناشی از خشم»، برساختۀ تمدن است!
این همه گفته آمد تا اشاره ای رود بر سخنان رکیکی که در صدا و سیما بر زبان فوتبالیست قدیمی یی جاری شد که این روزها جزو مهمانان وکارشناسانِ دایمی والبته « شهر آشوب» برنامه های ورزشی است.
خیلی از زمانی نگذشته که یکی از قهرمانان کشتی کشور به سبب آنچه مجری و دست به کاران برنامه ای ورزشی آن را پوشیدن لباس خارج از عرف تشخیص داده بودند، ناگزیر به عذرخواهی در آنتن زنده شد.
این انگار رویه سازمان صدا و سیما شده که گهگاه از سوراخ سوزن رد می شود و گاهی از در دروازه بزرگی عبور نمی کند! نه بدان سخت گیری بر سر لباس آستین کوتاه قهرمان کشتی و نه به این سهل انگاری و « شتر دیدی ، ندیدی» که مهمانی در برنامه قرعه کشی جام جهانی در برابر بینندگان از الفاظ رکیک بهره می گیرد!
تا زمان نوشته شدن این یادداشت کوچکترین عذرخواهی نه از طرف سازمان صدا و سیما و نه از طرف میهمان برنامه به گوش نرسیده است! در صدا و سیما با همه ایرادهای بزرگ و کوچکی که می شود بر آن گرفت و با همه رویه های پُراشکال اش، شاید این نخستین بار است که چنین ماجرایی روی می دهد: بوده اند مهمانانی که در برنامه های سیاسی بر سر فلان موضوع کارشان به بحث کشیده شده، کم نبوده اند میهمانان برنامه های ورزشی که بر سر داوریِ بازی، صدای شان را بر روی یکدیگر بلند کرده اند و به جنگ و جدال لفظی پرداخته اند اما، رکاکت و فحش های رکیک و بسیار سخیف بر زبان کسی جاری نشده بود!
این همه در حالی است که در برنامه مربوط به پوشش قرعه کشی جام جهانی نه اختلاف نظری در کار بود نه بحثی بالا گرفته بود و نه کسی زمام اختیار ان را از روی «عصبانیت» از کف داده بود! از این رو می شود ناسزای مهمان- کارشناس برنامه را کاملا از روی بی ملاحظه گی و آسان گیری دانست ( و یا توجیه پخش تصاویر ترامپ).
یاد امثال « حمید رضا صدر» و استاد گرانقدر « عطا بهمنش» روشن که یک پارچه ذوق و یک دنیا شوق و دریایی از دانش بودند و شوق دیدن برنامه های ورزشی را در خُرد و کلان بیدار می کردند.
با همه اینها شاید قلب تپنده ماجرا در اینجا باشد: چنتۀ صدا و سیما چنان از خلاقیت خالی شده و چنان با ریزش وحشتناک مخاطب روبه رو شده که ناگزیر به کله معلق زدنی برای جذب مخاطب و نشاندن خلایق رو به روی تلویزیون شده است.
از این رو است که اگر میهمان- کارشناسی، رکیک ترین عبارت ها را بر زبان جاری سازد، اگر این رکاکت کنجکاوی یا مخاطبی حتی مقطعی برانگیزد، با نظر خطاپوش گردانندگان صدا و سیما رو به رو می شود و مسأله درز گرفته می شود.
این که این نادیده انگاشتن خام دستی های اینگونه که تنها سوهان بر اعصاب مردم می کشد، می تواند مخاطبی برای رسانه دست و پا کند، نکته ای است که آگاهی بدان نیاز به تحقیقات میدانی با روش های آماری علمی و دانشگاهی ندارد.
کافی است از چند همکار و اعضای خانواده و دوست و همسایه بپرسیم که به راستی چند دقیقه از وقت روزانه شان را به تماشای برنامه های تولیدیِ صدا و سیما اختصاص می دهند؛ آنگاه شاید دلیل این سهل انگاری و چشم پوشی دست به کاران صدا و سیما با روشنی بیشتری برای مان جلوه گر شود.
