عصر ایران؛ مصطفی زکریا؛ فعال حوزه معلولان - امروز دوازدهم آذرماه است و این روز به عنوان «روز جهانی توانیابان» گرامی داشته میشود؛ روزی برای پاسداشت ارادههای استوار و تجلیل از انسانهایی که با وجود محدودیتهای جسمی یا ذهنی، مسیر زندگی را با امید، پشتکار و باور به تواناییهای درونی خود ادامه میدهند.
توانیاب، تجلّی اراده انسانی
روز جهانی توانیابان فرصتی است برای یادآوری هرچه بیشتر این حقیقت که توانمندی در جسم سالم خلاصه نمیشود؛ بلکه در روحیة تلاشگر همراه با ایمان به خود و امید به آینده معنا مییابد.
توانیابان، با تلاش تحسینبرانگیز، برای پشت سر نهادن دیوارهای ناتوانی، ثابت کردهاند که محدودیتهای جسمی باعث پایان کار نیست؛ بلکه آغاز راهی تازه برای کشف استعدادها و خلاقیتهای فردی است.
در دنیای امروز، نگاه فراگیر به افراد دارای معلولیت بر پایه ترحم یا دلسوزی نیست، بلکه این نگاه با درک درست و نیازهای توانیابان و البته برنامهریزی بر محور احترام، برابری و فرصتهای عادلانه استوار گردیده و در حقیقت زمینهساز مشارکت هرچه بیشتر افراد جامعه است.
ضرورت توجه به حقوق و حضور فعال توانیابان در اجتماع
شمار افرادی که به نوعی دچار معلولیت هستند در جهان کم نیست و به همین دلیل است که سازمان ملل متحد در بیانیههای خود تأکید کرده که دولتها باید در مسیر تحقق دسترسی برابر، آموزش فراگیر، اشتغال پایدار و حضور فعال توانیابان همگام با افراد سالم در عرصههای اجتماعی گام بردارند.
در کشور ما نیز طی سالهای اخیر گامهای ارزشمندی در زمینه حمایت از توانیابان برداشته شده است؛ از جمله تصویب قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت (امیدواریم بهصورت کامل اجرا گردد)، ایجاد زیرساختهای شهری و خدمات توانبخشی. با این حال، راهی طولانی تا دستیابی به جامعهای بدون مانع برای حضوری فعال و راحت برای این عزیزان پیشروست.
تغییر نگرش عمومی مهمترین گام در این مسیر است؛ باید از نگاه ترحمآمیز فاصله گرفت و به نگاه «توانمحور» برسیم. توانیابان نه نیازمند دلسوزی، بلکه شایسته احترام، باور توانمندی آنان و ایجاد فرصت و اعتماد از سوی مسؤلین هستند.
در این روز، از همه دستگاهها، نهادهای دولتی و سازمانهای مردمنهاد انتظار میرود با برنامهریزی هدفمند و اجرای سیاستهای عملی، زمینه حضور پررنگتر توانیابان را در عرصههای اجتماعی، فرهنگی، ورزشی و اقتصادی و ..... فراهم سازند. و البته در یک کلام «حقوق برابر نه لطف اجتماعی»
بازاندیشی در نگاه جامعه به تفاوتها
امروز بیش از هر زمان دیگر باید بپذیریم که توانمندی، در جسم خلاصه نمیشود؛ در روحی نهفته است که تسلیم نمیگردد. جامعهای که بر پایه احترام، برابری و فرصتهای برابر بنا شود، در حقیقت جامعهای توانمندتر، انسانیتر و پایدارتر خواهد بود.
دعوت به همدلی و اقدام
روز جهانی توانیابان، فرصتی است برای مرور مسئولیتهای مشترک ما در قبال همنوعانمان. هر نهاد، سازمان و شهروند میتواند سهمی در ساختن جامعهای برابر و قابلدسترس داشته باشد؛ از مناسبسازی محیطهای شهری و فرصتهای شغلی گرفته تا پذیرش فرهنگی و تعامل انسانی.
در این روز، ضمن گرامیداشت تلاشها و دستاوردهای توانیابان، از همه دستگاههای اجرایی، نهادهای مدنی و رسانهها دعوت میشود با ترویج فرهنگ احترام، برابری و آگاهی، زمینه مشارکت هرچه بیشتر این قشر ارزشمند را در همه عرصههای اجتماعی و فرهنگی فراهم سازند.
پیامی برای جامعه
روز جهانی توانیابان، روز تأمل در مفهوم انسانیت است. این روز یادآور آن است که هر انسان، صرفنظر از وضعیت جسمی یا ذهنی خود، شایسته زیستن با کرامت، احترام و فرصت برابر است و نه لطف اجتماعی.
توانیابان، معلمان صبوری و امیدند؛ آنها به همگان میآموزند که زندگی را باید با ایمان به درون و ایستادگی در برابر سختیها معنا کرد.
و البته در یک کلام «حقوق برابر نه لطف اجتماعی»
