همشهری آنلاین: در روزهای گذشته، مردم گیلان خواننده بنفشه و گل پامچال را در کنار میرزا کوچک خان به خاک سپردند.صدای شادروان ناصر مسعودی همچون مناظر و طبیعت گیلان برای ما خاطره انگیز باقی می ماند. در برنامه مجله تصویری 24 با حضور علیرضا میرعلی نقی نویسنده و پژوهشگر تاریخ موسیقی ایران مروری بر زندگی و کارنامه بلبل گیلان شد.

• خواننده ای که نماد یک اقلیم بود
علیرضا میرعلی نقی: در موسیقی ایران افرادی هستند که صدای آنها نماد زادگاهشان است. به طور مثال خوانندگان دوران قاجار ز جمله اقبال سلطان که شکوه موسیقی آذری را همراه داشت و یا تاج اصفهانی که صدای اصیل اصفهان را می خواند. مسعودی هم این گونه بود و صدایش یک نماد بود. در گیلان استاد احمد آشورپور هم بوداما ایشان بیشتر عمرشان خارج از ایران بودند و فعالیت پیوسته ای نداشت. اما مرحوم مسعودی صدای گیلان بود که به شهرت ملی هم دست یافت.

• مسعودی چطور شناخته شد؟
علیرضا میرعلی نقی: در آن زمان ایستگاه های رادیویی به جز تهران وجود نداشت و در آن خطه فرستنده های رادیویی از سال ۱۳۳۴ تاسیس شدند و البته متاسفانه از آن زمان ریل ها دیگر وجود ندارند و نمیتوانیم آرشیوی را پیدا کنیم. آشنایی افراد دور از تهران از طریق همین ریل ها بود، درست است که ریل ها کم بودند اما کیفیت خیلی خوبی داشتند. خوشبختانه هشت سال قبل از تولید مسعودی، استاد صبا به سبب کاری مهاجرت یک ساله به گیلان داشت و آن جا مدرسه موسیقی را تاسیس کرد و شاگردان زیادی تربیت کرد و با توجه به نوع فرهنگ گیلان، محدودیتی در آموزش موسیقی وجود نداشت و حتی هنرمندان آن خطه از موسیقی غیرایرانی هم تاثیرپذیری داشتند. در همین مسعودی بزرگ شد و در ۲۰ سالگی ایشان نیز فرستنده رادیویی رشت تاسیس شد.

• سه خواننده ای که مرحوم مسعودی دوست داشت
علیرضا میرعلی نقی: منوچهر شفیعی، منوچهر همایون پور و قاسم جبلی سه خواننده و هنرمند بزرگی بودند که مرحوم مسعودی آنها را دوست داشت و در زندگی او تاثیرگذار بودند. مرحوم مسعودی گوش فوف العادی داشت، خیلی خوب می شنید و به سبب انعطافی که داشت می توانست با هر موسیقی بخواند. مسعودی از سال ۱۳۳۸-۳۹ شناخته شد و همیشه در گفت وگوهایش مدیون احمد عبادی از اساتید بزرگ موسیقی بود.
• صفحه گرامافون های معجزه گر
علیرضا میرعلی نقی: علاوه بر اساتیدی که مرحوم مسعودی مدیون آنها بود. می توان یکی از عوامل شناخته شدن این خواننده را صفحات گرامافون نامید. آغاز صنعت تولید صفحاتی که می توانست در اختیار همه باشد. در دهه ۴۰ این صفحات تولید شد که دیگر از یک کالای لاکچری خارج شد و باعث شد که در خوانندگان نیز صدایشان به گوش همه برسد.
مرحوم مسعودی شاید تنها خواننده ای است که در بستر قومی- اقلیمی و با گویش بومی کار خود را شروع کرد و به مقام خواننده موسیقی دستگاهی هم رسید. او هر دو را حفظ کرد و توانست در موسیقی بومی به محبوبیت ملی برسد.
• یک خط سبز و موسیقی سه اقلیم
علیرضا میرعلی نقی: مرحوم ناصر مسعودی چندین تصنیف معروف و چندین قطعه کلاسیک ماندگار داشت و باید بگویم در مقام خوانندگی آثارش ماندگاری محض دارد. در شمال سه اقلیم سبز وجود دارد که خط سبز آنها را متصل کرده اما اختلافات فرهنگی عمده وجود دارد. موسیقی گرگان که در آن موسیقی ترکمن قالب است و بسیار بی نظیر است. موسیقی مازندران گستردگی بیشتری دارد و ماهیت آن به گونه ای است که آن را متصل به موسیقی روستایی می نامند. یک موسیقی با قدمت زیاد که حتی گفته شده به موسیقی دوره ساسانی باز می گردد. گیلان موسیقی متنوع و گوناگونی دارد و مرحوم ناصر مسعودی موسیقی شهری را داراست.