بیماری باستانی تب تیفوئید یا حصبه که هزاران سال است بشر را درگیر کرده، در حال تبدیل‌شدن به یک تهدید مدرن و جهانی است. پژوهشگران هشدار می‌دهند که باکتری عامل این بیماری با سرعتی نگران‌کننده در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم شده و سویه‌هایی با مقاومت دارویی گسترده (XDR) در سراسر جهان در حال گسترش هستند؛ اکنون تنها یک آنتی‌بیوتیک خوراکی مؤثر برای درمان این بیماری باقی مانده است.
به گزارش زومیت، براساس پژوهشی جامع که در سال ۲۰۲۲ منتشر شد، باکتری سالمونلا انتریکا (Salmonella enterica) سروتیپ تیفی در حال تکامل به سمت مقاومت دارویی است. در این مطالعه، دانشمندان ژنوم ۳۴۸۹ سویه از این باکتری را که بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۹ در نپال، بنگلادش، پاکستان و هند جمع‌آوری شده بودند، تحلیل کردند و مشخص شد که سویه‌های مقاوم دارویی با سرعت زیادی در حال پیشی‌گرفتن و کنار‌زدن نمونه‌های غیرمقاوم‌اند.
سویه‌های مقاوم دارویی نه‌تنها به آنتی‌بیوتیک‌های خط اول درمان مانند آمپی‌سیلین و کلرامفنیکل مقاوم هستند، بلکه سدهای دفاعی جدیدتر مانند فلوئوروکینولون‌ها و سفالوسپورین‌های نسل سوم را نیز شکسته‌اند. این «ابرمیکروب» که اولین بار در سال ۲۰۱۶ در پاکستان شناسایی شد، تا سال ۲۰۱۹ به ژنوتیپ غالب در این کشور تبدیل شد و از آن زمان تاکنون، به سفرهای بین‌المللی خود ادامه داده است.
به‌نقل از ساینس‌آلرت، بیشتر موارد ابتلا از جنوب آسیا سرچشمه می‌گیرند، اما تاکنون نزدیک به ۲۰۰ مورد انتشار بین‌المللی به مناطقی چون آسیای جنوب شرقی و آفریقا و حتی کشورهای توسعه‌یافته‌ای مانند بریتانیا، ایالات متحده و کانادا شناسایی شده است.
جیسون اندروز، پژوهشگر بیماری‌های عفونی دانشگاه استنفورد، می‌گوید: «سرعت ظهور و گسترش سویه‌های بسیار مقاوم سروتیپ تیفی در سال‌های اخیر واقعاً نگران‌کننده است و نیاز فوری به گسترش اقدامات پیشگیرانه، به‌ویژه در کشورهایی با بیشترین خطر را آشکار می‌کند.»
در حال حاضر، تنها یک آنتی‌بیوتیک خوراکی برای مقابله با این سویه‌های خطرناک باقی مانده است: آزیترومایسین. اما این آخرین خط دفاعی نیز در خطر است. مطالعه‌ی سال ۲۰۲۲ نشان داد جهش‌هایی نیز که مقاومت به آزیترومایسین ایجاد می‌کنند، در حال گسترش هستند. اگر این جهش‌ها با سویه‌های مقاوم دارویی ترکیب شوند، جهان با بحرانی جدی مواجه خواهد شد که در آن هیچ آنتی‌بیوتیک خوراکی مؤثری برای درمان حصبه وجود نخواهد داشت.
سالانه، بیش از ۱۳ میلیون مورد ابتلا به تب حصبه گزارش می‌شود و این بیماری در صورت درمان‌نشدن می‌تواند تا ۲۰ درصد کشنده باشد. کارشناسان سلامت معتقدند برای جلوگیری از فاجعه، جهان باید فوراً به دو راهکار اصلی روی بیاورد: گسترش واکسیناسیون و سرمایه‌گذاری در پژوهش و ساخت آنتی‌بیوتیک‌های جدید.
واکسن‌های کنژوگه حصبه، ابزاری کلیدی برای پیشگیری هستند. پاکستان به عنوان اولین کشور، ایمن‌سازی روتین برابر حصبه را آغاز کرده و سازمان بهداشت جهانی نیز تا آوریل ۲۰۲۵ چهار واکسن را تأیید صلاحیت کرده است. با این حال، دسترسی جهانی به واکسن‌ها هنوز محدود است.
مقاومت آنتی‌بیوتیکی امروز به یکی از جدی‌ترین تهدیدهای سلامت عمومی و از مرگبارترین عوامل جهانی تبدیل شده؛ خطری که قربانیانش از ایدز و مالاریا هم بیشتر است و دیگر هیچ فرصتی برای تعلل در مقابله باقی نگذاشته است.
