خبرگزاری مهر- گروه استانها: حجاب، صرفاً یک حکم شرعی شخصی نیست و به خاطر جنبه اجتماعی آن، از احکام اجتماعی اسلام محسوب می‌شود و به عنوان حدی از پوشش، قابلیت قانون‌گذاری دارد و می‌تواند جنبه حقوقی پیدا کند. حکومت اسلامی در قبال حجاب به عنوان یک امر اجتماعی مسئولیت دارد و این مسئولیت می‌تواند در قالب مجموعه‌ای از سیاست‌ها و راهبردها دنبال شود.
استان زنجان به عنوان یک استان با غنای بالای فرهنگ دینی همواره در زمینه عفاف و حجاب یکی از استان‌های مطرح کشور بوده ولی طی سال‌های اخیر این استان با برخی چالش‌ها در این حوزه مواجه بوده است.
در گفتگوی تفصیلی با حجت الاسلام سجاد ناصر دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان زنجان وضعیت حال حاضر حوزه فرهنگ عفاف و حجاب در استان بررسی و فرایند تعامل دستگاه‌های اجرایی بررسی شد.
چرا موضوع پوشش را مسئله‌ای فراتر از انتخاب فردی می‌دانید؟
پوشش و عفاف یک موضوع کاملاً اجتماعی و فرهنگی است که آثار آن تنها متوجه فرد نیست؛ بلکه مانند کشتی است که همه‌ما بر آن سوار هستیم. اگر بخشی از این کشتی آسیب ببیند، همه متأثر می‌شویم و نمی‌توان گفت هرکس مسئول خودش است. بنابراین رعایت حدود پوشش و هنجارهای اجتماعی، نه یک امر صرفاً شخصی، بلکه موضوعی مرتبط با سلامت روانی و امنیت اجتماعی جامعه محسوب می‌شود.
آیا صرفاً با کار فرهنگی می‌توان مسئله پوشش را حل کرد؟
در حوزه پوشش، صرف کار فرهنگی کافی نیست؛ چراکه کار فرهنگی دیر بازده و پرهزینه است و در کنار آن، کار سلبیِ غیر خشونت‌آمیز نیز لازم است؛ همان‌گونه که در همه‌کشورها برای حفظ نظم اجتماعی از ابزارهایی همچون جریمه و محدودیت‌های قانونی استفاده می‌شود.
ما هم فراتر از قانون از مردم انتظاری نداریم، اما نمی‌توان پذیرفت که فردی با وضعیتی کاملاً نامتعارف در سطح شهر تردد کند و کسی کاری با او نداشته باشد؛ زیرا این رفتار قبح‌شکنی و ترویج ناهنجاری است.
در اسناد بالادستی، برای بیش از بیست دستگاه وظایف مشخصی در زمینه عفاف و حجاب تعیین شده است. بهترین دانشگاه‌های دنیا نیز مقررات پوشش را به‌شدت اجرا می‌کنند و پوشش صرفاً امر شخصی نیست، بلکه حق الهی و نیاز اجتماعی است.
در طول تاریخ و تمدن کهن ایران پوشش بخش جدایی‌ناپذیر فرهنگ بوده است و حتی در آثار باستانی و اسناد تاریخی دیده می‌شود
در طول تاریخ ایران و تمدن کهن نیز پوشش بخش جدایی‌ناپذیر فرهنگ بوده است و حتی در آثار باستانی و اسناد تاریخی دیده می‌شود. همانند کتیبه‌های تاریخ هخامنشیان بخصوص کتیبه‌های کوروش و تخت جمشید بانوان با پوشش مناسب بوده‌اند و این اصالت حجاب و حیا را در تمدن ایرانی نشان می‌دهد.
برخی جریان سازی‌ها در حوزه عفاف و حجاب در جامعه وجود دارد، اغناسازی جامعه برای توجه به عفاف و حجاب چگونه باید صورت بگیرد؟
تجربه کشورهای غربی نیز نشان می‌دهد که برهنگی و بی‌قیدی در پوشش، پیامدهای ناگوار اجتماعی و خانوادگی به‌همراه دارد و اکنون موج بازگشت به پوشش مناسب در آن کشورها آغاز شده است و ما نباید مسیری را برویم که دیگران پیموده و از آن پشیمان شده‌اند.
یک نکته مهمی که باید به آن توجه کنیم و متأسفانه این روزها در فضای مجازی روی آن زیاد مانور داده می‌شود بحث «حجاب اجباری» است.
به نظر من، امروز آنچه به‌عنوان اجبار مطرح می‌شود، در واقع بی‌حجابی اجباری است؛ چون حجاب اصل است، مطابق با فطرت انسان‌هاست، قانون است، ریشه در فرهنگ ما دارد و مبتنی بر دستورات شرعی است.
با این حال، برخی تلاش می‌کنند بی‌حجابی را به‌عنوان یک ارزش و حتی یک اصل جا بزنند، در حالی که مقام معظم رهبری نیز تذکر دادند که باید حواسمان به پشت پرده این جریان‌ها باشد و ببینیم چه کسانی در پی ترویج بی‌حجابی و کم‌حجابی هستند.
بنابراین، طرح مسائلی مثل «حجاب اجباری» بیشتر یک بحث انحرافی است؛ در حالی که اصلِ موضوع، خود حجاب است و این تبلیغات، حجاب‌زدایی را هدف گرفته‌اند. همراهی این جریان با شعارهایی خاص باعث شده برخی افراد ناخودآگاه جذب آن شوند، چون این شعارها ظاهری جذاب دارند و فریبنده هستند.
همان‌طور که حضرت آقا فرمودند، گاهی از اقشار مختلف جامعه، این حرف‌ها در فضای مجازی مطرح می‌شود؛ اما اینکه با چه نیتی و از چه پشتوانه‌ای چنین مباحثی را منتشر می‌کنند، جای تأمل دارد و به نظر من درست نیست. بنابراین، باید به اصل‌ها برگردیم: به قرآن، به سنت پیامبر، و به فرهنگ اصیل ایرانی‌مان. اصل، مسئله حجاب است و باید به آن توجه داشته باشیم.
در حوزه تولید و فروش پوشاک ایرانی و اسلامی وضعیت استان زنجان چگونه است؟
ستاد امر به معروف وظیفه دارد عملکرد این دستگاه‌ها را مطالبه و ارزیابی کند. بخشی از این وظایف مربوط به حوزه تولید پوشاک است. وقتی از مردم خواسته می‌شود پوشش نامتعارف نداشته باشند، باید جایگزین مناسب و در دسترس برای آنها فراهم شود.
با تولیدکنندگان، اداره ارشاد، شهرداری و شورای شهر درباره ایجاد نمایشگاه دائمی عرضه‌کالای عفیفانه مذاکره شده است
با تولیدکنندگان، اداره ارشاد، شهرداری و شورای شهر درباره ایجاد نمایشگاه دائمی عرضه‌کالای عفیفانه مذاکره شده است. به‌ویژه در استانی مانند زنجان که قطب نساجی کشور است، اما سهم تولیدکنندگان پوشاک عفیفانه بسیار ناچیز است. بارها با تولیدکنندگان، اداره ارشاد، شهرداری و شورای شهر درباره ایجاد نمایشگاه دائمی عرضه‌کالای عفیفانه مذاکره شده است.
برخی اقدامات محدود انجام شده، اما کافی نیست و تا زمان ایجاد یک فضای رقابتی و حمایت عملی از تولیدکنندگان، پیشرفت جدی رخ نخواهد داد. علاوه بر این، مقابله با قاچاق پوشاک که تولید داخلی را تهدید می‌کند باید جدی‌تر دنبال شود.
تعامل دستگاه‌ها و نهادهای فرهنگی و اجتماعی در زمینه تقویت و نهادینه کردن فرهنگ عفاف و حجاب چکونه است؟
بسیاری از ناهنجاری‌ها نتیجه نبود نظارت کافی در اماکن عمومی، پارک‌ها، آموزشگاه‌ها، باشگاه‌ها و مراکز تفریحی است، خانواده‌ها وقتی احساس ناامنی کنند، بسیاری از فضاهای شهری را ترک می‌کنند و این آسیب جدی اجتماعی است. ستاد امر به معروف موظف است با جدیت ضعف‌های نظارتی دستگاه‌ها را پیگیری کند و در کنار نظارت، ابزارهای مدرن نیز در حال توسعه است، سامانه «سو» یکی از این ابزارهاست که فضایی شفاف برای ارتباط مردم با دستگاه‌ها ایجاد می‌کند.
در این سامانه گزارش‌ها مستقیم به مدیر مرتبط می‌رسد و پیگیری‌ها قابل رصد است و این سامانه باید بیش از پیش به مردم معرفی شود ولی متأسفانه در سطح ملی نیز برخی کم‌کاری‌ها وجود دارد؛ مثلاً در یک سال اخیر، قرارگاه عفاف و حجاب استانداری تشکیل نشده که ضعف جدی است.
وضعیت پوشش جوانان امروز را چگونه می‌بینید؟
استان زنجان از نظر فرهنگی وضعیت بهتری نسبت به برخی استانها دارد، اما این نباید باعث بی‌تحرکی شود؛ زیرا تغییرات اجتماعی به‌سرعت در حال رخ دادن است و بسیاری از شهرهای کوچک هم درگیر کم‌پوششی شده‌اند. از مهم‌ترین نیازهای امروز جامعه، آموزش و آگاهی‌بخشی است و بسیاری از نوجوانان هیچ شناختی از تاریخچه پوشش، آسیب‌های اجتماعی و پیامدهای آن ندارند و صرفاً تحت تأثیر فضای مجازی رفتار می‌کنند.
برای همین در ستاد امر به معروف و نهی از منکر دوره‌های آموزشی مختلفی از جمله دوره‌های پایه امر به معروف تا دوره‌های زیست عفیفانه و نقش حیا در سلامت خانواده تعریف شده و هدف این است که در دو سال آینده دست‌کم ۱۰ درصد جمعیت استان به این آموزش‌ها دسترسی پیدا کنند.
نقش اصناف، مساجد و محلات نیز در این مسیر بسیار مهم است و اگر مساجد به جایگاه اصلی خود در محلات بازگردند و مردم خدمات اجتماعی و حل مشکلات روزمره را از مسجد ببینند، انسجام اجتماعی تقویت خواهد شد.
وضعیت تعامل دولت و مسئولان چطور بوده است؟
در همه ادارات بیش از ۱۵ نفر، شورای امر به معروف تشکیل شده و وظیفه دارد امور را رصد کند. امر به معروف فقط مسئله پوشش نیست؛ بلکه شامل صداقت اداری، رعایت حقوق مردم، سلامت مالی و رفتار صحیح با ارباب‌رجوع نیز می‌شود. پوشش یک موضوع فطری و عقلانی است و همه کشورها برای آن قوانین خاص دارند.
