تاریخچه حضور سینما در ایران؛ اولین سینمادار ایران که بود؟

رکنا پنج شنبه 06 آذر 1404 - 21:31
رکنا: روسـی خـان، نخستیـن سینمادار حرفه‌ای ایـران و عکاسبـاشی دربـار در دوران قاجار نقش کلیدی را در گسترش هنر عکاسی و سینما در ایران ایفا کرد.
تاریخچه حضور سینما در ایران؛ اولین سینمادار ایران که بود؟

به گزارش رکنا، سرکار مهدی ایوانوف معروف به روسی خان، از عکاسان دوران قاجار ، توانست به عنوان یکی از تأثیرگذارترین شخصیت‌های عکاسی و سینما در ایران شناخته شود. او که پس از درگذشت مظفرالدین شاه و آغاز حکومت محمدعلی شاه به سمت ریاست بخش عکاسی دارالفنون و عکاسباشی دربار رسید، در تغییر و تحول رسانه‌ای نقش مهمی ایفا کرد.

افتتاح عکاسخانه مستقل روسی خان

روسی خان در سال ۱۲۸۶ هجری شمسی عکاسخانه مستقلی را در خیابان علاالدوله (فردوسی امروزی) افتتاح کرد. او به‌منظور اطلاع‌رسانی عمومی، اطلاعیه‌ای را منتشر ساخت که در آن قید شده بود:

«سرکار روسی خان عکاس معروف به تازگی در اوایل خیابان علاالدوله (فردوسی فعلی) عکاسخانه به طرز فرنگستان دایر کرده و اقسام عکس‌های ممتاز اعلا در آن جا گرفته می‌شود.»

شهرت روسی خان به دلیل عکس‌هایی که از اشراف و نجبا گرفت، به حدی بود که محمدعلی شاه به وی لقب "روسی خان" اعطا کرد. دقت و کیفیت بالای کار او، باعث استقبال گسترده‌ای از فعالیت‌هایش شد.

آغاز نمایش فیلم‌های سینمایی

در سال ۱۲۸۶، دو تبعه روس به افتخار ولیعهد وقت، احمد میرزا، دو فیلم در تالار آینه کاخ گلستان به نمایش گذاشتند. این جلسه‌ها که بیش از دو ساعت به طول می‌انجامید، همراه با صدای گرامافون برگزار می‌شد. بعدها این افراد جلسات نمایشی دیگری برای افراد سرشناس و حتی در جشن‌های عروسی ترتیب دادند، اما گرامافون در این نمایش‌ها حضور نداشت.

روسی خان که شاهد چنین استقبال گسترده‌ای بود، اهمیت این اختراع را از نظر تجاری درک کرد. او دستگاه نمایش فیلم و ۱۵ حلقه فیلم از کمپانی پاته خریداری کرد. طول هر حلقه به حدود ۶۰۰ تا ۸۰۰ متر می‌رسید. او این فیلم‌ها را در دربار و خانه اشراف نمایش داد و سپس در عکاسخانه خود نیز نمایش فیلم‌ها را آغاز کرد.

تبلیغات برای نمایش فیلم در عکاسخانه

آگهی‌هایی از نمایش فیلم در عکاسخانه روسی خان در روزنامه حبل المتین در پاییز ۱۲۸۶ به چاپ رسید. در این آگهی‌ها نوشته شده بود:

۱. خیابان علاالدوله در عکاسخانه روسی خان، یک ساعت و نیم از شب گذشته تا ۶ ساعت پرده‌های نوظهور به عمل سینه ماتوگراف که عکس متحرک تازه‌ترین اختراعات است، تماشا می‌دهد. بلیت‌های واردین دو قران و سه قران است.

۲. اعلان تماشای سینه ماتوگراف عکس متحرک از اول ماه رمضان در خیابان علاالدوله عکاسخانه روسی خان هر شب دایر بود، حال از اول شهر (ماه) شوال هفته دوشب، شب دوشنبه و شب جمعه از یک ساعت بعد از شب گذشته، سر ساعت معین نمایش داده می‌شود. همچنین یک دستگاه به‌همراه لوازمات به قیمت مناسب به فروش می‌رسد.

سالن نمایش و شکل‌گیری نخستین تجربه حرفه‌ای

روسی خان برای نمایش منظم‌تر و حرفه‌ای‌تر فیلم‌ها، در تیرماه ۱۲۸۷ خورشیدی و همزمان با وقایع سیاسی نظیر به توپ بسته شدن مجلس، حیاط خانه جنب عکاسی خود را تبدیل به یک سالن نمایش کرد. او با قرار‌دادن نیمکت‌ها فضایی مناسب برای تماشاگران ایجاد کرد و فیلم‌ها را به‌صورت حرفه‌ای‌تری به نمایش گذاشت. این اقدام، نقطه‌عطفی در شکل‌گیری نخستین تجربه‌های جدی سینما در ایران بود.

وبگردی

منبع خبر "رکنا" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.