به گزارش شمال نیوز، از دهم آبان‌ماه، آتش‌سوزی گسترده‌ای در جنگل‌های «الیت» واقع در منطقه مرزن‌آباد شهرستان چالوس استان مازندران آغاز شد که تا سوم آذرماه ادامه داشت. این حریق به‌دلیل ارزش اکولوژیک بالای جنگل‌های هیرکانی، از همان ساعات ابتدایی نگرانی گسترده‌ای را در میان دوستداران منابع طبیعی و محیط‌زیست کشورمان ایجاد کرد. براساس اعلام حسین ساجدی‌نیا، رئیس سازمان مدیریت بحران کشور، در حال حاضر آتش‌سوزی مهار شده است، اما «با توجه به این که همچنان احتمال شعله‌ور شدن کُنده‌ها و برگ‌های انباشته‌شده وجود دارد، نیروهای منابع طبیعی و محیط‌زیست باید تا چند روز آینده در منطقه حضور مستمر داشته باشند.»
برآوردهای اولیه مسئولان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور از این حکایت دارد که دخالت عامل انسانی در شروع آتش‌سوزی در جنگل‌های الیت قطعی است. رضا افلاطونی، رئیس این سازمان تأکید کرده است که «با توجه به صعب‌العبور بودن منطقه، وقوع آتش‌سوزی طبیعی بعید و نقش عامل انسانی قطعی است. البته بررسی‌ها درباره عمدی یا سهوی بودن شروع حادثه ادامه دارد.» رسول اشرفی‌پور، معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی نیز در گفت‌وگو با دیده‌بان ایران، احتمال داده که «بی‌مبالتی یک شکارچی یا گروهی از شکارچیان غیرمجاز منجر به شروع حریق در عرصه‌های جنگلی الیت شده است.»
اما با وجود قطعی بودن نقش عامل انسانی در شروع آتش‌سوزی در جنگل‌های الیت، این حریق بر اثر وزش باد گرم، خشکی شدید پوشش گیاهی و انباشت لایه‌های لاش‌برگ و درختان شکسته، افتاده و ریشه‌کن‌شده، گسترش یافت و این عوامل موجب سرعت گرفتن شعله‌ها و دشواری عملیات مهار آتش برای نیروهای امدادی شد. صعب‌العبور بودن منطقه و وجود شیب‌های تند نیز عملیات اطفای حریق را با چالش‌های جدی روبه‌رو کرد. با این حال، طی سه هفته اخیر، تیم‌های امدادی مختلف شامل نیروهای منابع طبیعی، محیط‌زیست، هلال احمر، بسیج و داوطلبان محلی به‌صورت مداوم در منطقه حضور داشتند.
در این میان اما در روزهای پایانی عملیات، تجهیزات هوایی اطفای حریق نیز به امکانات زمینی اضافه شد و هشت فروند بالگرد از وزارت دفاع، ارتش، سپاه، فراجا و هلال احمر، مأموریت انتقال نیروها و تجهیزات به عرصه آسیب‌دیده را برعهده گرفتند. از ۳۰ آبان نیز دو فروند هواپیمای ایلوشین سپاه هرکدام با ظرفیت حمل حدود ۴۰ هزار لیتر آب در هر پرواز وارد عملیات شدند. روز ۲ آذر نیز براساس هماهنگی‌های انجام‌شده، ترکیه دو فروند هواپیمای آب‌پاش سبک و یک بالگرد آب‌پاش را برای کمک به مهار آتش‌سوزی اعزام کرد؛ تجهیزاتی که در تصاویر منتشرشده، عملکرد دقیق و نقطه‌زن آن‌ها جلب توجه کرده است.
اتفاقاً همین مسأله یعنی عملکرد دقیق‌تر و مطلوب‌تر تجهیزات هوایی اطفای حریق ترکیه نسبت به امکانات هوایی ایران، منجر به ایجاد سؤال در افکار عمومی درباره علت عقب‌تر ماندن کشورمان در تهیه این امکانات، آن هم در شرایطی شده است که ایران از حدود ۱۳.۵ میلیون هکتار جنگل برخوردار است و ارزش اکولوژیک بالای جنگل‌های هیرکانی، زاگرس و دیگر پهنه‌های جنگلی کشورمان، می‌طلبد که از به‌روزترین امکانات هوایی اطفای حریق بهره‌مند باشیم. پرسش مهم دیگر افکار عمومی این است که چرا هواپیماهای آب‌پاش و بالگردهایی که به انتقال نیرو و تجهیزات به عرصه‌های طبیعی کمک می‌کنند، همگی متعلق به هلال احمر و نیروهای مسلح هستند و سازمان منابع طبیعی به‌عنوان متولی حراست از طبیعت ایران، رأسا هیچ تجهیزاتی در این زمینه در اختیار ندارد.
درباره علت ضعف امکانات اطفای حریق عرصه‌های طبیعی در ایران به‌ویژه در حوزه تجهیزات هوایی، دلیل برخورداری ترکیه از امکانات هوایی مطلوب‌تر برای مقابله با آتش‌سوزی در جنگل‌ها نسبت به تجهیزات هوایی ایران و علت بی‌بهره بودن سازمان منابع طبیعی از امکانات هوایی اطفای حریق جنگل‌ها و مراتع، دیده بان ایران با عبدالوحید فیاضی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات و نماینده نور و محمودآباد در مجلس شورای اسلامی گفت‌وگو کرده است.
به گزارش شمال نیوز، مشروح گفت‌وگوی عبدالوحید فیاضی، عضو مجمع نمایندگان استان مازندران در مجلس دوازدهم را در ادامه می‌خوانید.
کمبود نیروی انسانی در یگان حفاظت منابع طبیعی بیداد می‌کند
عبدالوحید فیاضی، نماینده نور و محمودآباد در مجلس شورای اسلامی با تأکید بر این که سازمان منابع طبیعی کشورمان حتی در امکانات اولیه زمینی برای اطفای حریق جنگل‌ها نیز دچار ضعف است، به دیده بان ایران گفت: سازمان منابع طبیعی نه‌تنها تجهیزات لازم برای مقابله با آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی را به‌اندازه کافی در اختیار ندارد، بلکه کمبود نیروی انسانی بخصوص در حوزه عملیاتی در این سازمان بیداد می‌کند. جنگل‌های هیرکانی که در سه استان شمالی واقع شده‌اند و به‌عنوان مهمترین عرصه طبیعی ایران باید از بیشترین نیروی حفاظتی برخوردار باشند، کمترین تعداد جنگلبان را در مقایسه با استانداردهای جهانی دارند؛ یعنی همان‌طور که در کل کشور، دچار کمبود نیروی حفاظت از منابع طبیعی هستیم، در استان‌های شمالی به‌ویژه در استان مازندران نیز این کمبود شدیداً احساس می‌شود.
عضو مجمع نمایندگان استان مازندران در مجلس دوازدهم با بیان این که بیشتر نیروهای انسانی سازمان منابع طبیعی در ستادها و ادارات فعالیت می‌کنند، نه در یگان حفاظت که نقش عملیاتی برای حراست از عرصه‌های طبیعی دارد، به دیده بان ایران گفت: با توجه به کمبود محسوس امکانات عملیاتی در یگان حفاظت منابع طبیعی، اولویت اصلی در تجهیز این یگان، خرید بالگرد یا هواپیمای آب‌پاش نیست، بلکه خرید خودروهای به‌روز و عملیاتی برای یگان حفاظت منابع طبیعی است. پس از آن هم باید امکانات اولیه زمینی به‌منظور مبارزه با آتش‌سوزی و انجام دیگر مأموریت‌ها در عرصه‌های جنگلی را برای این یگان تهیه کنیم، زیرا ما حتی در این امکانات هم دچار نقص شدید هستیم. البته شکی نیست که اطفای حریق به‌صورت زمینی در منطقه‌ای مانند جنگل الیت که اخیراً دچار حریق شد، یا مناطق صعب‌العبور دیگری که دچار آتش‌سوزی می‌شوند، امکان‌پذیر نیست و حتماً باید امکانات هوایی اطفای حریق نیز به‌اندازه کافی در کشورمان وجود داشته باشد.
وی با اشاره به این نکته که آتش‌سوزی در عرصه‌های جنگلی الیت، منجر به وارد شدن خسارت زیادی به جنگل‌های هیرکانی شد، عنوان کرد: در هفته‌های اخیر، حریق‌های مختلفی در نقاط گوناگون جنگل‌های مازندران رخ داده و متأسفانه تداوم کم‌بارشی در سطح این استان باعث شدت گرفتن آتش‌سوزی‌ها شده است. البته نیروهای منابع طبیعی، محیط‌زیست، هلال احمر، بسیج و به‌ویژه مردم محلی و دوستداران محیط‌زیست در این مدت برای مقابله با آتش‌سوزی‌ها فعالیت زیادی انجام داده‌اند که جای تقدیر دارد، اما تشکر از قهرمانانی که به اطفای حریق عرصه‌های جنگلی کمک کرده‌اند، نباید باعث شود که نسبت به کمبود شدید امکانات زمینی و هوایی لازم برای مقابله با آتش‌سوزی جنگل‌ها در کشورمان، بی‌توجه باشیم.
سازمان منابع طبیعی باید رأسا امکانات هوایی داشته باشد، تا بتواند به سرعت آتش جنگل‌ها را خاموش کند
فیاضی در پاسخ به این پرسش که چرا هواپیماهای آب‌پاش و بالگردهایی که به انتقال نیروها و تجهیزات به عرصه‌های طبیعی دچار حریق کمک می‌کنند، متعلق به نهادهایی غیر از سازمان منابع طبیعی هستند و با توجه به این که در طول سال، بارها شاهد وقوع آتش‌سوزی‌های گسترده در عرصه‌های جنگلی گوناگون در سطح کشورمان هستیم، چرا خود این سازمان از امکانات هوایی اطفای حریق بی‌بهره است، به دیده بان ایران گفت: سازمان منابع طبیعی در گذشته درخواست کرده بود که رأسا بتواند تعدادی بالگرد تهیه کند که برای مقابله با آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی از آن‌ها استفاده کند، اما این درخواست هیچ‌گاه مورد موافقت قرار نگرفت. به همین دلیل، اکنون در هر زمانی که در جنگل‌ها آتش‌سوزی رخ می‌دهد، ناچار به استفاده از بالگردهای نیروهای مسلح و هلال احمر هستیم.
نماینده نور و محمودآباد در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: با توجه به عرصه‌های جنگلی گسترده و ارزشمندی که در شمال کشور وجود دارد، لازم است سازمان منابع طبیعی رأسا امکانات هوایی اطفای حریق را در اختیار داشته باشد؛ بخصوص که در آتش‌سوزی اخیر شاهد برخوردار بودن کشور ترکیه از تجهیزات هوایی بهتر اعم از هواپیماهای سبک و بالگرد آب‌پاش برای اطفای حریق بودیم. این مسأله نشان داد که امکانات هوایی اطفای حریق ما در مقایسه با امکاناتی که ترکیه‌ای‌ها در اختیار دارند، ضعیف‌تر است و تجهیزات هوایی آن‌ها می‌تواند عملکرد بهتری در مقابله با آتش‌سوزی جنگل‌ها داشته باشد. طبیعی است که اگر این امکانات در ایران هم وجود داشته باشد، ما راحت‌تر می‌توانیم حریق عرصه‌های جنگلی را خاموش کنیم و این حریق‌ها دیگر مانند آتش‌سوزی جنگل‌های الیت بیش از ۲۰ روز طول نمی‌کشد.
وی در پایان تصریح کرد: در شرایط کنونی، تا زمانی که برای اعزام بالگرد یا هواپیمای آب‌پاش چه از داخل چه از خارج کشور به منطقه دچار حریق هماهنگی انجام شود و امکانات لازم به عرصه ارسال شود، آتش به جان جنگل می‌افتد و بخشی از آن را می‌سوزاند و در هر لحظه چندین درخت ارزشمند را از بین می‌برد، اما اگر سازمان منابع طبیعی رأسا بالگرد یا حتی هواپیمای آب‌پاش در اختیار داشته باشد، خیلی سریع می‌تواند در همان مراحل اولیه و قبل از این که آتش گسترده شود، آن را مهار کند.
