خبرگزاری مهر؛ گروه استانها: طی روزهای اخیر نام مازندران به طور مکرر در میان فهرست استان‌های دارای هوای آلوده ثبت شده است و شاخص کیفیت هوا در برخی مناطق استان در وضعیت ناسالم و حتی بسیار ناسالم برای گروه‌های حساس قرار گرفته است.
افزایش غلظت آلاینده‌ها موجب شد کارگروه اضطرار آلودگی هوا در چند نوبت محدودیت‌هایی از جمله ممنوعیت فعالیت‌های ورزشی در مدارس اعمال کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد تغییرات اقلیمی، افزایش حجم تردد خودروها، رشد فعالیت‌های صنعتی و کاهش جریان باد از عوامل مؤثر در افت کیفیت هوا در این استان محسوب می‌شوند.
روند آلودگی به گونه‌ای پیش می‌رود که دیگر تصویر همیشگی از آسمان آبی مازندران برای بسیاری از شهروندان دور از دسترس شده است.
پیامدها و اثرات آلودگی هوا
به گفته کارشناسان، افزایش ذرات معلق موجب بروز مشکلات تنفسی، تشدید بیماری‌های قلبی و ریوی و کاهش کیفیت زندگی شهروندان می‌شود. کودکان، سالمندان و مبتلایان به بیماری‌های زمینه‌ای بیشترین آسیب را از این شرایط متحمل می‌شوند و توصیه شده است در روزهای ناسالم از هرگونه فعالیت سنگین در فضای باز خودداری کنند.
نفس‌بُریِ هوای نوشهر با تداوم زباله‌سوزی
در حالی که طی روزهای اخیر کیفیت هوای نوشهر در وضعیت نامطلوب قرار دارد، گزارش‌های مردمی از ادامه آتش‌زدن زباله و لاستیک در حاشیه شهر، به‌ویژه در منطقه کردیکلا، خبر می‌دهد.
علی‌محمدی از شهروندان نوشهری در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفت: با وجود هشدارهای متعدد درباره آلودگی هوا، همچنان بوی دود ناشی از زباله‌سوزی وارد خانه‌های مردم می‌شود و هیچ‌گونه اقدام بازدارنده‌ای از سوی نهادهای مسئول دیده نمی‌شود.
این شهروند تأکید کرد: در شرایط بحرانی فعلی، انتظار می‌رود دستگاه‌های ذی‌ربط با جدیت بیشتری نسبت به شناسایی عاملان و جلوگیری از این رفتارهای مخرب عمل کنند.
به گفته این شهروند، حجم دود و آلایندگی ایجادشده نه‌تنها سلامت ساکنان منطقه را تهدید می‌کند، بلکه آسیب جدی به محیط زیست وارد می‌سازد و ادامه این وضعیت برای مردم قابل قبول نیست.
این در حالی است که بر اساس قوانین، هرگونه زباله‌سوزی خودسرانه ممنوع بوده و دستگاه‌های مسئول پیش‌تر بارها نسبت به پیامدهای زیست‌محیطی و بهداشتی آن هشدار داده‌اند. با وجود این، گزارش‌ها نشان می‌دهد که این تخلف همچنان در برخی نقاط نوشهر ادامه دارد.
شاخص کیفیت هوا در روزهای گذشته در چالوس به و وضعیت ناسالم و گاه بسیار ناسالم رسید و این شهر در میان شهرستان‌های شمال کشور به‌تنهایی وضعیت آلوده را نشان می‌دهد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد ترکیبی از عوامل مختلف باعث این وضعیت شده است؛ از جمله فعالیت کارخانه زباله‌سوز، تردد بیش از ظرفیت خودروهای بومی و غیربومی به دلیل کاهش مسیر پایتخت به این دو شهر، مهاجرت از استان‌های دیگر و نزدیکی شهر به کوه‌های منطقه که موجب تراکم آلودگی هوا می‌شود.
این شرایط به‌ویژه در روزهای آخر هفته که حجم خودروهای پایتخت کاهش پیدا می‌کند، همچنان تأثیر خود را بر زندگی مردم بومی حفظ می‌کند. با توجه به اینکه این منطقه خدمات کلان کشوری ارائه می‌کند، کارشناسان بر ضرورت اتخاذ تدابیر کلان و ایجاد زیرساخت‌های لازم برای مدیریت آلودگی هوا تأکید دارند.
رضا احمدی کارشناس فنی و علمی در حوزه محیط زیست با اشاره به روند افزایشی آلاینده‌ها در استان اظهار داشت: شاخص کیفیت هوا در برخی روزها به مرحله بسیار ناسالم رسیده و سهم اصلی این آلودگی مربوط به ذرات معلق «پی‌اِم ۲.۵» و «پی‌اِم ۱۰» است که توانایی نفوذ به عمق ریه را دارند و خطرات بلندمدتی برای سلامت شهروندان ایجاد می‌کنند.
این کارشناس در گفتگو با خبرنگار مهر تأکید کرد: کاهش استفاده از خودروهای شخصی، خروج خودروهای فرسوده از چرخه تردد، بهبود کیفیت سوخت، توسعه حمل‌ونقل عمومی و گسترش فضاهای سبز شهری از راهکارهای ضروری برای کنترل آلودگی هوای مازندران است. همچنین اطلاع‌رسانی دقیق و روزانه شاخص کیفیت هوا می‌تواند نقش مؤثری در کاهش مخاطرات برای گروه‌های حساس داشته باشد.
آلودگی هوا در استان نتیجه ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی است
محمدرضا کنعانی، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مازندران در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به وضعیت آلودگی هوا در استان اظهار داشت: آلودگی هوا در بسیاری از استان‌های کشور سابقه دارد اما مازندران تاکنون با چنین شرایطی مواجه نبوده و اکنون کیفیت هوا در استان به مرحله اضطرار رسیده و برای گروه‌های حساس ناسالم شده است.
وی عوامل ایجاد آلودگی هوا در استان را ترکیبی از منابع داخلی و خارجی دانست و افزود: فعالیت‌های صنعتی و معدنی، مصرف مازوت در واحدهای صنعتی، برداشت غیر اصولی معادن، فرآوری معدنی بدون رعایت ملاحظات زیست محیطی و همچنین وسایل نقلیه متحرک همگی به عنوان منابع آلاینده عمل می‌کنند. علاوه بر این، ورود جمعیت و خودروهای متعدد به استان موجب افزایش انتشار آلاینده‌ها می‌شود.
کنعانی تشدید آلودگی هوا در روزهای اخیر را ناشی از شرایط جوی خاص دانست و گفت: وارونگی دما، کمبود باد و بارش شرایط را برای افزایش غلظت آلاینده‌ها فراهم می‌کند.
وی افزود: همچنین تالاب میانکاله به عنوان یک کانون فرسایش بادی داخلی مطرح است و با خشک شدن بخش‌هایی از آن گرد و غبار بیشتری تولید می‌شود. بخش عمده گرد و غبار موجود در استان نیز منشأ خارجی دارد.
همچنین تالاب میانکاله به عنوان یک کانون فرسایش بادی داخلی مطرح است و با خشک شدن بخش‌هایی از آن گرد و غبار بیشتری تولید می‌شود. بخش عمده گرد و غبار موجود در استان نیز منشأ خارجی دارد.
مدیرکل محیط زیست مازندران اقدامات کوتاه مدت برای مقابله با آلودگی هوا را شامل مراقبت‌های حفاظتی و هشدار به شهروندان عنوان کرد و ادامه داد: اقدامات میان مدت و بلندمدت شامل نظارت بر فعالیت‌های صنعتی و معدنی، جلوگیری از سوزاندن بقایای کشاورزی و همکاری با سایر دستگاه‌های اجرایی برای کاهش انتشار آلاینده‌ها است. محیط زیست به عنوان ناظر و راهبر عمل می‌کند و دستگاه‌های اجرایی مسئول انجام تکالیف هستند.
تشدید آلودگی هوا با آتش‌سوزی‌های جنگلی مازندران
در یک هفته گذشته وقوع چندین مورد آتش‌سوزی در نقاط مختلف جنگلی مازندران، از الیت تا کارمزد سوادکوه، موجب از بین رفتن بخش‌هایی از پوشش گیاهی، درختان و لایه‌های «لاش‌برگ» شده و روند افزایش آلاینده‌ها در هوای استان را تشدید کرده است.
حسینعلی محمدی مدیر کل مدیریت بحران استانداری مازندران در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: این آتش‌سوزی‌ها که در شیب‌های جنگلی و مناطق سخت‌گذر گزارش شده‌اند، علاوه بر خسارت‌های زیست‌محیطی، حجم قابل‌توجهی از دود و ذرات معلق را وارد جو کرده و شاخص کیفیت هوا را در برخی مناطق به سطوح ناسالم رسانده‌اند.
وی گفت: سوختن لاش‌برگ‌ها که لایه‌ای طبیعی برای حفظ رطوبت خاک و تنظیم دمای جنگل محسوب می‌شود موجب آزادسازی حجم بالایی از ذرات معلق ریز در جو می‌شود و این موضوع در کنار افزایش دمای هوا و کاهش جریان باد، شرایط را برای گسترش آلودگی فراهم کرده است.
مدیرکل مدیریت بحران استان مازندران افزود: عملیات مهار و اطفای آتش در چند نقطه با همکاری نیروهای محلی، محیط‌بانان و گروه‌های امدادی انجام شده، اما به دلیل خشکی پوشش گیاهی و وزش باد پراکنده، احتمال شعله‌ور شدن مجدد برخی کانون‌ها همچنان وجود دارد.
این روند در حالی ادامه دارد که آلودگی هوا در روزهای اخیر به یک نگرانی جدی برای ساکنان استان تبدیل شده است.
کارشناسان هشدار داده‌اند که ترکیب آتش‌سوزی‌های جنگلی با افزایش تردد و فعالیت‌های شهری می‌تواند وضعیت کیفیت هوا را بیش از پیش بحرانی کند.
با توجه به تداوم روند فعلی، آلودگی هوا در مازندران به مسئله‌ای جدی و نیازمند اقدام فوری تبدیل شده است. کارشناسان بر این باورند که همکاری میان دستگاه‌های اجرایی، نهادهای نظارتی و مشارکت شهروندان می‌تواند زمینه بهبود شرایط و بازگشت تدریجی هوای پاک به استان را فراهم کند.
بررسی‌های تخصصی بر اساس داده‌های ایستگاه‌های سنجش کیفیت هوا، تحلیل تصاویر ماهواره‌ای و هم‌اندیشی کارشناسی با اداره‌کل هواشناسی استان نشان می‌دهد افت کیفیت هوا ناشی از وقوع پدیده گرد و غبار است.
مطالعات منشأیابی کانون‌های گرد و غبار که توسط ستاد ملی گرد و غبار انجام شده، کانون‌های فرسایش بادی واقع در شمال و شمال‌شرق کشور و از جمله پهنه‌های بیابانی کشورهای همسایه مانند صحرای قره‌قوم در ترکمنستان را به عنوان مهم‌ترین منابع تأثیرگذار بر استان‌های شمالی کشور، از جمله مازندران، معرفی کرده است.
در کنار آن، برخی فعالیت‌های آلاینده داخلی نظیر فعالیت‌های صنعتی و معدنی و آتش‌زدن کاه و کلش اراضی کشاورزی می‌توانند موجب آلودگی‌های محلی شوند، اما پدیده فراگیر اخیر ناشی از گرد و غبار است.
