به گزارش همشهری آنلاین، دکتر علی جعفریان، قائم‌مقام وزیر بهداشت در افتتاحیه بیست‌وهفتمین همایش آسیب‌شناسی ایران و دهمین همایش بین‌المللی آسیب‌شناسی و طب آزمایشگاه با اشاره به سرعت تحولات جهانی در حوزه دیجیتال پاتولوژی و هوش مصنوعی بیان کرد: هیچ گریزی از تحول دیجیتال نیست و یکی از رشته‌هایی که بیش از همه تحت تأثیر هوش مصنوعی قرار خواهد گرفت، پاتولوژی است. برای حفظ جایگاه کشور در عرصه بین‌المللی باید از هم‌اکنون برنامه‌ریزی دقیق و آینده‌نگرانه داشته باشیم.
او با تاکید بر اینکه این رشته از افتخارات علمی ایران است و باید با همفکری و همکاری جمعی، مسیر پیشرفت آن را ادامه دهیم، ادامه داد: ایجاد تحول دیجیتال در نظام سلامت یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است و جامعه پزشکی باید در این مسیر همدل و هماهنگ پیش برود، حفظ جایگاه پزشکی در کشور با چند مدیر ممکن نیست؛ نیازمند مشارکت و همراهی همه جامعه پزشکی است.
مطالبات ۱۰ ماهه
فرید کرمی، عضو هیات مدیره انجمن علمی آسیب‌شناسی ایران هم در نشست خبری این رویداد هم با بیان این که پوشش مناسب بیمه برای خدمات آزمایشگاهی ارائه نمی‌شود، عنوان کرد: از ابتدای آذر بیمه تکمیلی بازنشستگان سازمان تامین اجتماعی برای دریافت خدمات آزمایشگاهی بسته شد و این بدان معناست که سازمان تامین اجتماعی فعلاً ارائه خدمات را به این عزیزان متوقف کرده است.
به گفته کرمی، بیماران بازنشسته به دلیل سن و وضعیت جسمانی نیازمند آزمایش یا بستری هستند و با این روند مشکلات جدی خواهند داشت. البته خود آزمایشگاه‌ها هم با مشکل دریافت مطالبات خود از بیمه مواجه‌اند و حدود ۱۰ ماه است که مطالبات پرداخت نشده است.
عضو هیات مدیره انجمن علمی آسیب‌شناسی ایران تاکید کرد: آزمایشگاه‌ها به دلیل افزایش قیمت کیت‌ها، مواد مصرفی و... با محدودیت‌های مالی جدی مواجه شده‌اند و این در حالی است که افزایش تعرفه‌ها تنها یک بار در ابتدای سال اعمال می‌شود و باقی سال تغییرات قیمت‌ها باید با همان تعرفه ثابت پوشش داده شود. البته این مشکل مختص آزمایشگاه‌ها نیست و داروخانه‌ها و بیمارستان‌ها نیز با شرایط مشابه روبه‌رو هستند. وقتی سازمان تامین اجتماعی و برخی بیمه‌های تکمیلی به تعهدات خود عمل نمی‌کنند، نتیجه این می‌شود که خدمات آزمایشگاهی در عمل به کالایی لوکس تبدیل می‌شوند و تنها کسانی که توان پرداخت هزینه از جیب را دارند می‌توانند از آن استفاده کنند.
او ادامه داد: سیستم ارائه خدمات سلامت نباید مختص افراد با توان مالی بالاتر باشد، این مساله باعث می‌شود که درصد قابل توجهی از مردم از دسترسی به خدمات درمانی محروم می‌شوند. قیمت تمام‌شده خدمات بهداشتی و درمانی در همه جای دنیا باید با توجه به عدالت و حمایت بیمه‌ای محاسبه شود تا دسترسی همگانی به خدمات آزمایشگاهی و درمانی تضمین شود.
کرمی درباره بروز برخی تخلفات در آزمایشگاه‌ها بیان کرد: گاهی شاهد کاهش قیمت و تخفیف در خدمات هستیم که عین تخلف است چون کیفیت خدمات را کاهش می‌دهند. وقتی سیستم بیمه‌گری میان بیمار با بیمارستان و آزمایشگاه نیست، بیمار به دنبال هزینه کمتر است.
سهم ناچیز آزمایشگاه‌ها از هزینه‌های درمان
محمدرضا امینی‌فرد، رئیس انجمن علمی آسیب‌شناسی ایران هم در ادامه با اشاره برگزاری بیست‌وهفتمین همایش آسیب‌شناسی ایران در سطحی هم‌تراز با همایش‌های بین‌المللی بیان کرد: حدود ۱۰۰ شرکت در بخش تجهیزات حضور دارند و حوزه‌های مختلف آناتومیکال از جمله ایستوپاتولوژی، کلینیکال یا تشخیص طبی و مولکول‌دار پوشش داده شده است. مباحث مهم و عمده‌ای برای مرور علمی همکاران ارائه می‌شود و اساتید مطرح از دانشگاه‌های آمریکا و انگلیس به صورت آنلاین آخرین یافته‌های علمی خود را ارائه می‌دهند.
به گفته امینی‌فرد آینده پزشکی نه تنها در ایران بلکه در جهان با محوریت پاتولوژی رقم خواهد خورد. متخصصین این حوزه علاوه بر تشخیص بیماری‌ها، در یافتن راه‌های درمان و مدیریت درمان‌ها نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند چون پاتولوژی به دلیل اشراف به حوزه مولکول‌ها و گره‌های درمان سرطان، اکنون با درمان‌های هوشمند مبتنی بر پاتولوژی در حال پیشرفت و این روند در ایران نیز در حال رخ دادن است.
امینی‌فرد تعداد متخصصان پاتولوژی در ایران را حدود ۴۸۰۰ نفر اعلام کرد و گفت: حتی در محروم‌ترین نقاط کشور که پیش‌تر هیچ پزشک متخصصی نداشت، اکنون متخصصان پاتولوژی در حوزه آزمایشگاه تشخیص و سیتوپاتولوژی خدمات ارائه می‌کنند. البته پرداخت‌ها برای پاتولوژیست‌ها در مناطق محروم و بخش‌های دولتی بسیار زیاد است و گاهی یک پاتولوژیست تازه‌کار تا یک بیستم یک جراح دریافتی دارد. درخواست انجمن علمی آسیب‌شناسی از وزارت بهداشت و دولت این است که پرداخت‌ها ترمیم شود زیرا بدون آزمایشگاه، بخش‌های بیمارستانی از جمله ICU و اتاق عمل فاقد معنا هستند.
او ادامه داد: یکی از تهدیدهای موجود ورود گروه‌هایی است که بدون طی دوره کامل پزشکی و تنها با گذراندن دوره‌های کوتاه قصد ورود به آزمایشگاه‌ها را دارند. این مسئله یک تهدید جدی برای سلامت مردم است و باید اجازه چنین اقدامی داده نشود زیرا پاتولوژی یک رشته تخصصی پزشکی و غیر بالینی است و نباید در اختیار افراد فاقد صلاحیت قرار گیرد.
به گفته رئیس انجمن علمی آسیب‌شناسی ایران از سال گذشته با تغییر دولت، قیمت کیت‌های آزمایشگاهی به صورت ناگهانی ۱۰ تا ۱۵ برابر شد، در حالی که تنها ۳۰ تا ۳۵ درصد افزایش تعرفه رسمی لحاظ شده است. این گپ شدید باعث کاهش کیفیت روش‌ها و به خطر افتادن سلامت مردم، به ویژه اقشار محروم می‌شود. پیشنهاد انجمن این است که دولت تفاوت ارزی برای آزمایشگاه‌ها پرداخت کند و حداقل ۷۰درصد از هزینه‌های خصوصی آزمایشگاه‌ها طبق قانون مجلس پوشش داده شود. سهم آزمایشگاه‌ها از هزینه‌های درمان کشور بین ۳ تا ۵ درصد است، در حالی که دارو ۲۰ تا ۴۰ درصد از هزینه‌ها را به خود اختصاص می‌دهد. تشخیص دقیق بر اساس یافته‌های پاتولوژی می‌تواند مصرف دارو را کاهش دهد و به نفع بیماران و نظام سلامت باشد.
امینی‌فرد تأکید کرد: بیمه‌ها و دولت تاکنون پاسخی به درخواست‌های انجمن برای حمایت از مردم و ارتقای کیفیت خدمات آزمایشگاهی نداده‌اند و امیدواریم نسبت به بازنگری در طرح‌های حوزه آزمایشگاه اقدام کنند.
خوب و بد هوش مصنوعی در آزمایش‌ها
هیوا صفار، دبیر علمی این همایش هم بر اهمیت برگزاری جلسات چندتخصصی در بیمارستان‌ها و همایش‌ها تأکید کرد و گفت: در خارج از کشور برخی همکاران به عنوان داور و سخنران در همایش‌ها شرکت می‌کنند و نقش پاتولوژیست‌ها در انتخاب مسیر درمان در برنامه‌های پزشکی بسیار کلیدی است. برنامه‌های همایش هم با هدف آموزش و یادآوری آخرین تغییرات علمی برای همکاران طراحی شده است. این برنامه‌ها هم در سطح جهانی و هم در ایران قابل اجراست و فرصت مناسبی برای به اشتراک گذاشتن تجربیات اساتید و همکاران فراهم می‌کند.
او تاکید کرد: حوزه‌های کلینیکال هم از دو جنبه بررسی شده‌اند: هم آموزش عمومی و هم حل مشکلات عملی در آزمایشگاه‌ها و مراکز درمانی. سرعت پیشرفت دانش و تکنولوژی در پاتولوژی بسیار بالاست و ممکن است روز به روز تغییر کند. برخی حوزه‌ها در کشور ما هنوز راه زیادی برای رسیدن به تکنولوژی‌های پیشرفته دارند، اما سطح دانش در حال حاضر قابل انجام و در سطح جهانی رقابت‌پذیر است.
صفار درباره ورود هوش مصنوعی در پاتولوژی هم عنوان کرد: این تکنولوژی می‌تواند در تشخیص آزمایش‌ها و افزایش دقت کارایی داشته باشد، اما چالش‌هایی نیز وجود دارد. مردم نمونه‌های آزمایشگاهی را ارائه می‌دهند و انتظار دارند که پاسخ دقیق و سریع دریافت کنند، در حالی که هماهنگی بین پزشک داخلی، آزمایشگاه و آموزش عمومی نیازمند مدیریت و اطلاع‌رسانی صحیح است. هوش مصنوعی می‌تواند نقش مهمی در افزایش سرعت و دقت تشخیص ایفا کند، اما نیاز به آموزش مناسب برای متخصصان و اطلاع‌رسانی جمعی به مردم دارد تا همه ذینفعان سیستم سلامت بتوانند از مزایای آن بهره‌مند شوند.
بیماران قربانی کاهش کیفیت خدمات
محمدعلی برومند، عضو هیات مدیره انجمن علمی آسیب‌شناسی ایران هم در ادامه درباره درجه‌بندی آزمایشگاه‌ها بیان کرد: این مساله در کشور ما وجود ندارد. البته ۱۰ سال پیش وزارت بهداشت برنامه‌ای با عنوان لوح کیفیت درباره آزمایشگاه‌ها انجام داد که چند سالی این مساله بر اساس بازدیدها ادامه داشت اما بر اساس سیستم‌های مدیریتی و تداخل وظایف متوقف شد. به همین دلیل سیستمی برای درجه‌بندی دقیق آزمایشگاه‌ها نداریم. البته ما به عنوان انجمن در گذشته به وزارت بهداشت پیشنهاد دادیم که یک بخش خصوصی در این حوزه فعال شود که تاکنون محقق نشده است.
برومند ادامه داد: در بخش‌های آزمایشگاهی تنوع وسیعی از کیت‌ها و لوازم وجود دارد و هیچ نظارتی وجود ندارد که هر کدام از چه تجهیزاتی و با چه درجه‌بندی استفاده می‌کند. به نظر می‌رسد که سیاست دولت با توجه به محدودیت‌های ارزی ارائه خدمات با حداقل هزینه است. در این شرایط گاهی آزمایشگاه‌ها مجبور به تکرار آزمایش‌ها می‌شوند که هزینه‌های زیادی را به آنها تحمیل می‌کند.
او تاکید کرد: آزمایشگاه یک پایه تشخیصی بسیار مهم است و اگر نادیده گرفته شود، قطعا بیماران ضرر خواهند کرد.
