به گزارش گروه ترجمه رکنا به نقل از گاردین، مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد توسعه مغز انسان چهار «نقطه عطف» مهم دارد که تقریباً در سنین ۹، ۳۲، ۶۶ و ۸۳ سالگی رخ می‌دهد.
دانشمندان در یکی از جامع‌ترین مطالعات تا کنون درباره چگونگی تغییرات شبکه‌های عصبی از دوران نوزادی تا کهنسالی، پنج «عصر» اصلی در توسعه مغز انسان را شناسایی کرده‌اند.
این مطالعه که بر اساس اسکن‌های مغزی نزدیک به ۴۰۰۰ نفر از سنین کمتر از یک سال تا ۹۰ سال انجام شد، شبکه‌های عصبی و چگونگی تحول آن‌ها در طول زندگی را نقشه‌برداری کرده است. نتایج این تحقیق پنج مرحله کلی را نشان می‌دهد که با چهار «نقطه عطف» تعیین‌کننده از هم جدا شده‌اند و در آن‌ها سازماندهی مغز مسیر جدیدی را در پیش می‌گیرد؛ این نقاط تقریباً در سنین ۹، ۳۲، ۶۶ و ۸۳ سالگی رخ می‌دهند.
«با نگاه به گذشته، بسیاری از ما احساس می‌کنیم زندگی‌مان شامل مراحل متفاوتی بوده است. مشخص شد که مغزها نیز این دوره‌ها را پشت سر می‌گذارند»، پروفسور دانکن استل، پژوهشگر علوم نوروانفورماتیک در دانشگاه کمبریج و نویسنده ارشد این مطالعه، اظهار داشت.
وی افزود: «درک این نکته که مسیر ساختاری مغز یک پیشرفت پیوسته نیست، بلکه شامل چند نقطه عطف اصلی است، به ما کمک خواهد کرد زمان و نحوه آسیب‌پذیری سیم‌کشی عصبی مغز را شناسایی کنیم.»
دوره کودکی از تولد تا سن ۹ سالگی ادامه دارد و سپس به مرحله نوجوانی منتقل می‌شود که به طور متوسط تا سن ۳۲ سالگی طول می‌کشد.
در اوایل دهه ۳۰، سیم‌کشی عصبی مغز به حالت بزرگسالی تغییر می‌کند – طولانی‌ترین دوره که بیش از سه دهه ادامه دارد. نقطه عطف سوم در حدود سن ۶۶ سالگی آغاز فاز «پیر شدن اولیه» مغز را نشان می‌دهد و در نهایت، مغز در «پیر شدن نهایی» حدود سن ۸۳ سالگی شکل می‌گیرد.
دانشمندان سازماندهی مغز را با استفاده از ۱۲ معیار مختلف، از جمله کارآمدی سیم‌کشی، میزان تفکیک شبکه‌ها و اتکا به هاب‌های مرکزی یا شبکه‌های پراکنده، ارزیابی کردند.
از نوزادی تا کودکی، مغزهای ما با «تثبیت شبکه‌ها» مشخص می‌شوند، زیرا سیناپس‌های موجود در مغز نوزاد کاهش یافته و تنها فعال‌ترین آن‌ها باقی می‌مانند. در این دوره، کارایی سیم‌کشی مغز کاهش می‌یابد.
در همین حال، حجم ماده خاکستری و سفید به سرعت افزایش می‌یابد، به طوری که ضخامت قشری – فاصله بین ماده خاکستری خارجی و ماده سفید داخلی – به اوج می‌رسد و چین‌خوردگی‌های قشری مغز تثبیت می‌شوند.
در دومین «عصر» مغز، یعنی دوران نوجوانی، ماده سفید همچنان رشد می‌کند و سازماندهی شبکه‌های ارتباطی مغز به تدریج بهبود می‌یابد. این دوره با افزایش پیوسته کارایی اتصالات در سراسر مغز مشخص می‌شود که با عملکرد شناختی بهتر مرتبط است. این عصرها با باقی ماندن مغز در روند توسعه ثابت برای مدت طولانی تعریف شدند، نه با حفظ وضعیت ثابت.
«ما قطعاً نمی‌گوییم افراد در اواخر ۲۰ سالگی مانند نوجوانان رفتار می‌کنند، یا مغزشان شبیه مغز یک نوجوان است»، آلکسا موسلی، رهبر این تحقیق، گفت. «این واقعاً درباره الگوی تغییرات است.»
وی افزود یافته‌ها می‌تواند بینشی درباره عوامل خطر برای اختلالات سلامت روان ارائه دهد، که اغلب در دوران نوجوانی ظهور می‌کنند.
حدود سن ۳۲ سالگی، بزرگ‌ترین تغییر کلی مسیر مغز مشاهده می‌شود. رویدادهای زندگی مانند والدگری ممکن است در برخی از این تغییرات نقش داشته باشند، هرچند تحقیق به‌طور صریح این موضوع را بررسی نکرد. موسلی گفت: «می‌دانیم زنانی که فرزنددار می‌شوند، مغزشان بعد از آن تغییر می‌کند. منطقی است فرض کنیم بین این مراحل و اتفاقات مغزی رابطه‌ای وجود داشته باشد.»
از سن ۳۲ سالگی، معماری مغز نسبت به مراحل قبلی تثبیت می‌شود که با «سکون در هوش و شخصیت» مطابقت دارد. مناطق مغزی نیز بیشتر تفکیک می‌شوند.
دو نقطه عطف پایانی با کاهش اتصالات مغزی مشخص شدند که اعتقاد بر این است با پیری و تحلیل ماده سفید مغز مرتبط هستند.
