به گزارش خبرنگار مهر، بررسی‌های تازه نشان می‌دهد که جایگاه ایران در میان کشورهای نوظهور و اقتصادهای متوسط از منظر مشارکت در موافقت‌نامه‌های تجاری، همچنان پایین‌تر از میانگین جهانی است. یافته‌ها حاکی از آن است که در مقایسه با چند کشور منتخب آسیایی، ایران هنوز عمدتاً در سطح موافقت‌نامه‌های ترجیحی فعالیت می‌کند و تجربه محدودی از ورود به موافقت‌نامه‌های جامع تجارت آزاد دارد.
براساس مقایسه انجام‌شده درباره موافقت‌نامه‌های تجاری کشورهای منتخب در سال ۲۰۲۴، ایران در حوزه توافق‌های منطقه‌ای نیز در سطح «محدود و تجربی» قرار دارد. در این میان، تنها موافقت‌نامه‌ای که از نظر دامنه پوشش و عمق تعهدات می‌توان آن را در سطح یک توافق تجارت آزاد طبقه‌بندی کرد، موافقت‌نامه ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا است.
این امر نشان می‌دهد که باوجود ظرفیت‌های اقتصادی و ژئوپلیتیکی قابل توجه، شبکه موافقت‌نامه‌های تجاری ایران هنوز توسعه‌نیافته و با استانداردهای رایج در منطقه فاصله دارد.
کارشناسان معتقدند این وضعیت، ضرورت سیاست‌گذاری فعال، هدفمند و آینده‌نگر را در حوزه موافقت‌نامه‌های تجاری دوچندان کرده است. این موضوع به ویژه از آن جهت اهمیت دارد که بسیاری از کشورهای منطقه، از جمله ترکیه، امارات و عربستان سعودی، در سال‌های اخیر با سرعت قابل توجهی دامنه توافق‌های تجاری خود را گسترش داده‌اند و در حال تثبیت جایگاه خود در زنجیره ارزش منطقه‌ای و جهانی هستند.
به باور تحلیلگران، در شرایطی که رقابت برای جذب سرمایه، توسعه صادرات و حضور در بازارهای بین‌المللی شدت گرفته، بی‌توجهی به گسترش موافقت‌نامه‌های تجاری می‌تواند موجب عقب‌ماندگی ایران در مشارکت در زنجیره‌های ارزش و محدود شدن فرصت‌های اقتصادی کشور شود. از این رو، ضرورت بازنگری و تقویت رویکرد ایران در حوزه دیپلماسی اقتصادی بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.
