خبرگزاری مهر، گروه استانها - محدثه نجف زاده: بررسی روایات و گزارش‌های تاریخی نشان می‌دهد که روزهای پس از رحلت پیامبر اکرم (ص)، از سخت‌ترین مقاطع عمر امیرمؤمنان (ع) و خاندان رسالت بود.
مردمی که در غدیر خم با امام خود پیمان بسته بودند، با گذشت اندک زمانی دچار تردید و بی‌وفایی شدند و همین رویگردانی، فرصت را برای غصب حقوق اهل‌بیت (ع) فراهم کرد؛ رخدادی که پیامدهای آن در حوادث بعدی تاریخ اسلام آشکار شد.
در گزارش‌های تاریخی آمده است که بی‌توجهی جامعه نسبت به دو امانت عظیم رسول خدا (ص)، یعنی قرآن و اهل‌بیت (ع)، زمینه‌ساز تحریف مسیر امت اسلامی شد و اگر این پیمان حفظ می‌شد، صحنه‌های جانسوزی که امام حسن مجتبی (ع) در کوچه‌ها نسبت به مادرش شاهد بود رخ نمی‌داد و محسن بن علی (ع) قربانی هجوم‌ها نمی‌شد و امیرمؤمنان (ع) مجبور نمی‌گشت پیکر همسر مظلوم خود را در دل شب در بقیع به خاک بسپارد.
از سوی دیگر، تحلیل تاریخ نشان می‌دهد که رخدادهای نخستین سال‌های پس از رحلت پیامبر (ص)، تنها بخشی از گذشته نیست بلکه آغاز مسیری بود که آینده امت را شکل داد و آن هنگام که جایگاه عدالت از عدالت‌گستران گرفته شد و به دست غاصبان افتاد، بنیان بسیاری از نابسامانی‌هایی که امروز گریبان‌گیر جهان اسلام است در همان روزها نهاده شد.
با وجود همه این تلخی‌ها، سیره اخلاقی حضرت زهرا (س) تصویری متعالی از انسانیت و مهربانی ارائه می‌دهد، در نقل‌های معتبر آمده است که آن حضرت در لحظات شب‌زنده‌داری، تک‌تک مسلمانان را دعا می‌کرد و هیچ‌گاه خود را بر دیگران مقدم نمی‌داشت. این سیره تربیتی که در روایت امام حسن مجتبی (ع) منعکس شده، نشان می‌دهد که آن حضرت حتی در اوج مظلومیت از خیرخواهی برای جامعه دست برنمی‌داشت.
حضور اجتماعی حضرت زهرا (س) در کنار ایفای کامل مسئولیت‌های خانوادگی، نمونه‌ای روشن از تعادل شخصیتی و دینی است و خطبه مشهور فدکیه که یکی از متقن‌ترین مستندات تاریخی به شمار می‌رود، تلاشی برای بازگرداندن امت به مسیر هدایت بود؛ خطبه‌ای سرشار از استدلال‌های روشن و هشدارهایی که اگر جامعه آن روز به آنها گوش می‌سپرد، بسیاری از انحرافات سد راه آینده نمی‌شد و با این حال، زمانی که گناه و دنیاطلبی بر دل‌ها غلبه کرد، گوش‌ها از شنیدن حقیقت بازماندند.
در روایات نبوی، جایگاه محبت به حضرت زهرا (س) ویژگی برجسته‌ای دارد و منابع معتبر حدیثی بیان می‌کنند که دوستی با این بانوی بزرگ در صد موطن از جمله هنگام مرگ، قبر، میزان، صراط و روز حساب سودمند است و اهل محبت او با پیامبر (ص) در بهشت همنشین خواهند بود. این روایات همچنین نشان می‌دهد که خشم و رضایت الهی به رضایت و خشم حضرت زهرا (س) پیوند خورده است.
در برخی نقل‌های امامان معصوم (ع)، نقش شفاعت حضرت زهرا (س) در قیامت به‌گونه‌ای توصیف شده که آن حضرت دوستداران خود را جدا می‌کند، از میان جمع بیرون می‌برد و نجات می‌دهد و حتی بیان شده است که آنان در مسیر ورود به بهشت، به دستور خداوند به‌سوی دنیا بازمی‌گردند تا نیکی‌کنندگان به خود را نیز همراه خویش وارد بهشت کنند، نیکی‌هایی که تنها به‌خاطر محبت به حضرت زهرا (س) انجام شده باشد.
این گزارش‌ها و روایات نشان می‌دهد که جایگاه حضرت زهرا (س) در نظام معرفتی اسلام، تنها یک منزلت تاریخی نیست بلکه حقیقتی پیوسته در امتداد زندگی مؤمنان است؛ حقیقتی که محبت، پیروی و الگوگیری از آن حضرت را به یکی از عوامل مهم سعادت و نجات تبدیل می‌کند.
اختلاف زمان شهادت و نیز مخفی ماندن مزار حضرت زهرا (س)، تصویری آشکار از مظلومیت آن حضرت
حجت الاسلام سید محمد واعظ موسوی در گفتگو با خبرنگار مهر، در تشریح ابعاد مختلف شهادت حضرت صدیقه طاهره (س) گفت: منابع تاریخی، دو زمان متفاوت را برای شهادت حضرت زهرا (س) ذکر کرده‌اند؛ در یک نقل، فاصله شهادت تا رحلت پیامبر اکرم (ص) ۷۵ روز بیان شده و در نقل دیگر، ۹۵ روز عنوان شده و برای هر دو روایت، قرائنی از سوی پژوهشگران ارائه شده که تفاوت آنها را از منظر تاریخی قابل بررسی می‌کند.
این استاد عالی حوزه علمیه با تأکید بر اینکه اختلاف زمان شهادت و نیز مخفی ماندن مزار آن حضرت، تصویری آشکار از مظلومیت بی‌نظیر دختر پیامبر (ص) ترسیم می‌کند، افزود: همین پیشینه تاریخی سبب شده است که احترام، عزاداری و ذکر مصائب آن حضرت در طول سال تکرار شود و شیعیان بر مظلومیت این بانوی بزرگ اشک بریزند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به جایگاه الگو بودن حضرت زهرا (س) در زندگی فردی و اجتماعی افراد تصریح کرد: سیره این بانوی الهی می‌تواند برای همه زنان مسلمان در ابعاد مختلف راهنمایی جامع باشد و در روایت‌ها آمده است که حضرت زهرا (س) در بندگی خداوند، خدمت به پدر، همراهی با همسر، مدیریت امور خانه و تربیت فرزندان، سرآمد روزگار خویش بود و در این فضائل نمونه‌ای کم‌نظیر در میان انسان‌ها به شمار می‌رفت.
حجت الاسلام واعظ موسوی با اشاره به ضرورت تبیین جنبه‌های مختلف زندگی حضرت زهرا (س) بیان کرد: امروز همه صاحبان تریبون، از جمله رسانه‌ها، خطبا، گویندگان و مروجان معارف دینی، باید بیش از گذشته به معرفی سبک زندگی و شخصیت معنوی این بانو بپردازند و بازنمایی دقیق و درست سیره حضرت زهرا (س) می‌تواند در گسترش معنویت و اصلاح سبک زندگی جامعه تأثیرگذار باشد.
وی با اشاره به اینکه زندگی حضرت زهرا (س) تنها در بُعد تاریخی خلاصه نمی‌شود بلکه در حوزه تربیتی و اجتماعی نیز واجد پیام‌هایی برای امروز جامعه است، ادامه داد: از نگاه عالمان دینی، شناخت زوایای مختلف سیره ایشان، نه تنها یک وظیفه علمی بلکه ضرورتی فرهنگی برای ارتقای معنویت و تقویت مقام الگوپذیری در جامعه اسلامی به شمار می‌رود.
معرفت حضرت فاطمه (س) بر امت‌های پیشین نیز واجب بوده است
آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی در سخنانی با اشاره به ابعاد مقام حضرت زهرا (س)، به روایت امام صادق (ع) استناد کرد و گفت: معرفت حضرت فاطمه (س) بر امت‌های پیشین نیز واجب بوده و نبوت هیچ پیامبری کامل نمی‌شده مگر آنکه به مقام و منزلت ایشان اقرار می‌کرده است و از این رو شناخت آن حضرت، در اندازه توان انسان‌ها، تکلیفی الهی برای همه امت‌هاست.
وی با اشاره به برخی شبهات مطرح‌شده در فضای مجازی پیرامون فلسفه عزاداری، این پرسش‌ها را ناشی از بی‌اطلاعی دانست و یادآور شد: هدف از عزاداری تنها اشک نیست، بلکه این اجتماعات فرصتی برای بازخوانی روایات، تبیین جایگاه حضرت زهرا (س) و معرفی شخصیت ایشان است.
وی تأکید کرد: پیامبر اکرم (ص) نیز مقامات حضرت زهرا (س) را برای اصحاب بیان می‌کردند تا در صورت وقوع مصائب، بدانند که این مصیبت‌ها متوجه شخص پیامبر (ص) نیز بوده است.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) با اشاره به شبهه‌ای مبنی بر اینکه امیرالمؤمنین (ع) برای حضرت زهرا (س) مجلس عزای عمومی برگزار نکردند، تصریح کرد: با توجه به شرایط سخت آن زمان، امکان برگزاری چنین مجلسی وجود نداشت، اما امیرالمؤمنین (ع) در کنار مزار آن حضرت، همه دردها و مصائب را بازگو کردند و در سخنانی جانسوز خطاب به پیامبر (ص) اعلام کردند که امت چگونه در حق دخترشان ستم کرده است و چه اندوهی در سینه او نهفته بود.
