این آتش‌سوزی‌ها به دلیل مجموعه‌ای از عوامل طبیعی و انسانی، از جمله گرمای شدید و کاهش بارندگی، آسیب‌های جدی به اکوسیستم استان وارد کرده است.
از آغاز سال ۱۴۰۴ تا پایان مردادماه، ۲۶۳ فقره آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع کردستان ثبت شده که وسعت قابل توجهی را تحت تأثیر قرار داده و چالش‌های زیادی را برای حفاظت از محیط‌زیست ایجاد کرده است.
وسعت ۴۹۰۰ هکتاری حریق‌ها در کردستان
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره‌کل محیط زیست کردستان، در گفت‌وگو با خبرنگاران به وضعیت بحرانی آتش‌سوزی‌های امسال اشاره کرد و گفت: در هشت‌ماهه نخست امسال، ۲۶۳ فقره آتش‌سوزی در سطح استان به وقوع پیوسته که وسعت کلی این حریق‌ها به ۴۹۰۰ هکتار می‌رسد.
معروف قادری افزود: از این تعداد، ۳۸ فقره آتش‌سوزی در مناطق تحت مدیریت محیط زیست با مساحت ۷۸۳ هکتار ثبت شده است.
به گفته وی، این آتش‌سوزی‌ها، علاوه بر تخریب گسترده جنگل‌ها و مراتع، اثرات منفی زیادی بر اکوسیستم طبیعی استان گذاشته است و آتش‌سوزی‌ها باعث تخریب شدید خاک، افزایش فرسایش، ایجاد روان‌آب‌های مضر و از بین رفتن پوشش گیاهی شده‌اند.
وی یادآور شد: علاوه بر این، حیات‌وحش به ویژه گونه‌های کندحرکت مانند دوزیستان و خزندگان با تهدید جدی روبرو شده‌اند.
عوامل مؤثر در تشدید آتش‌سوزی‌ها
بر اساس گزارش‌های معاون محیط زیست کردستان، مجموعه‌ای از عوامل طبیعی و انسانی در تشدید و گسترش آتش‌سوزی‌ها در این استان نقش دارند.
قادری تغییرات اقلیمی، کاهش بارندگی‌ها و گرمای بی‌سابقه را از عوامل طبیعی و مهم دانست و افزود: علاوه بر این، کاهش تعداد دام در مراتع و توزیع نامناسب آن نیز به تشدید آتش‌سوزی‌ها منجر شده است.
وی همچنین به نقش فعالیت‌های انسانی در گسترش حریق‌ها اشاره کرد و گفت: آتش‌سوزی‌ها در بسیاری از موارد به دلیل حریق‌های عمدی برای توسعه زمین‌های کشاورزی، تولید زغال، بی‌احتیاطی گردشگران و چوپانان رخ می‌دهد و علاوه بر این، جاده‌سازی‌ها و حتی برخی مانورهای نظامی در مناطق حساس، به گسترش حریق‌ها کمک کرده‌اند.
یکی از مسائل دیگری که معاون محیط زیست کردستان به آن اشاره کرد، کمبود تجهیزات و زیرساخت‌های مورد نیاز برای مقابله با آتش‌سوزی‌ها در مناطق حساس بود که عدم وجود پایگاه‌های اطفای حریق در برخی از مناطق کوهستانی و دورافتاده باعث شده تا عملیات اطفای حریق به تأخیر بیفتد و این امر خسارات بیشتری به منابع طبیعی وارد کند.
اقدامات پیشگیرانه و عملیاتی
برای مقابله با این روند فزاینده، اداره‌کل منابع طبیعی و اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان کردستان مجموعه‌ای از اقدامات پیشگیرانه و عملیاتی را در دستور کار قرار داده‌اند.
قادری در این زمینه گفت: برای مقابله با آتش‌سوزی‌ها و کاهش اثرات منفی آن‌ها، اقداماتی از جمله آموزش جوامع محلی، به‌کارگیری دیده‌بان‌ها، ایجاد آتش‌بر، تشکیل تیم‌های واکنش سریع، ورود کنترل‌شده دام، آموزش نیروهای عملیاتی و برخورد قضائی با عاملان حریق و زمین‌خواری انجام شده است.
در سال جاری، برخی اقدامات تقویتی در راستای تقویت توانمندی‌های عملیاتی نیز صورت گرفته است.
قادری به برخی از این اقدامات اشاره کرد و افزود: تأمین تجهیزات فردی اطفای حریق برای نیروهای اجرایی، تهیه ۱۵۰ پک عملیات برای گروه‌های محلی و داوطلبان، ساخت و تجهیز سه واحد محیط‌بانی جدید، خرید چهار دستگاه خودرو کمک‌دار و استخدام نیروهای اجرایی از جمله اقدامات مهمی هستند که در راستای مقابله با آتش‌سوزی‌ها انجام شده است.
تشکیل تیم‌های واکنش سریع و استقرار آتش‌بان‌ها
یکی از مهم‌ترین برنامه‌ها برای مقابله با آتش‌سوزی‌ها، تشکیل تیم‌های واکنش سریع و استقرار نیروهای محلی به عنوان "آتش‌بان" در مناطق حساس بوده است.
قادری در این رابطه گفت: در راستای پیشگیری و نظارت مستمر، ۲۵ نفر از افراد محلی تحت عنوان آتش‌بان در مناطق حساس استان استقرار یافته‌اند و این افراد به‌طور دائمی پایش مناطق مختلف را انجام می‌دهند و در صورت وقوع آتش‌سوزی، فوراً اقدام به اطلاع‌رسانی و مقابله با حریق می‌کنند.
معاون محیط زیست کردستان در پایان سخنان خود گفت: برای مقابله با این چالش‌ها و کاهش اثرات منفی آتش‌سوزی‌ها، نیازمند همکاری بیشتر و هم‌افزایی میان دستگاه‌های مختلف و جوامع محلی هستیم و تنها با همکاری می‌توانیم به حفاظت از منابع طبیعی و کاهش آسیب‌های ناشی از آتش‌سوزی‌ها دست یابیم.
با وجود تلاش‌های گسترده، چالش‌هایی که پیش‌روی دستگاه‌های اجرایی و محیط زیست استان قرار دارد، همچنان بسیاری از مشکلات موجود را حل نکرده است.
کمبود منابع مالی و نیروی انسانی متخصص، نبود زیرساخت‌های کافی برای مقابله با حریق‌های گسترده، و تشدید تغییرات اقلیمی از جمله مشکلاتی هستند که نیازمند تدابیر فوری و اساسی هستند.
آتش‌سوزی‌ها در جنگل‌ها و مراتع استان کردستان همچنان یک تهدید جدی برای منابع طبیعی و محیط‌زیست منطقه به شمار می‌آید و اگرچه تلاش‌های گسترده‌ای برای پیشگیری و مقابله با این بحران‌ها صورت گرفته است، اما برای مقابله مؤثر با روند فزاینده این حوادث، نیاز به همکاری بیشتر بین دستگاه‌های اجرایی، جوامع محلی و نهادهای مختلف است.
