اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت امور خارجه امروز (یکشنبه دوم آذر) در نشست هفتگی با خبرنگاران به تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی پرداخت و به سؤالات مطرح شده پاسخ داد.
وی ضمن تسلیت شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) هفته بسیج را گرامی داشت.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی به ادامه جنایات رژیم صهیونیستی در غزه اشاره کرد و گفت: گزارش‌هایی که این چند روز درباره استفاده رژیم صهیونیستی از سلاح‌های ممنوعه از جمله بمب‌های خوشه‌ای خطرناک و کشنده در جنوب لبنان منتشر شد گویای این واقعیت است که این رژیم هیچ حد و حدودی را در اقدامات خلاق حقوق بین‌الملل خود را نمی‌شناسد.
بقایی در خصوص نامه رئیس جمهور به پادشاه عربستان گفت: ما در این مورد یکی دو نوبت موضع‌گیری کردیم؛ هم بنده در این مورد توضیح دادم و هم سفیر ما در ریاض. این نامه صرفاً نامه‌ای معمولی بوده که در چارچوب مراودات ایران و عربستان در رابطه با برگزاری مراسم حج تبادل شده است.
این نامه حاوی پیام قدردانی جمهوری اسلامی ایران از عربستان بابت خدماتی است که در مراسم حج سال گذشته ارائه شد و نیز اعلام آمادگی و اظهار امیدواری برای اینکه این همکاری‌ها برای برگزاری باشکوه مراسم حج امسال هم تداوم پیدا کند. این را در نظر داشته باشید که مراسم حج سال گذشته یک مقدار متفاوت بود از سال‌های قبل‌تر، به دلیل اینکه ما درگیر دفاع از خود در برابر تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی شدیم و لذا حجاج ما در آنجا دچار مشکلاتی شدند. عربستان و برخی دیگر از کشورهای منطقه از جمله عمان و عراق کمک شایانی انجام دادند تا حجاج ما بتوانند به سلامت به ایران بازگردند. مناسبت نامه نیز این بوده که رئیس جدید سازمان حج و زیارت برای انجام امورشان سفری به عربستان داشتند و لذا این نامه به‌منظور انجام این قدردانی ارسال شد
وی درباره میانجیگری عربستان یا کشور دیگر که بیان کرد: اصلا مسئله، مسئله میانجیگری و واسطه نیست. موضوع به رویکرد و سیاست آمریکا برمی‌گردد و جدی نبودن آن در رابطه با مذاکره و اینکه نگاه آمریکا به مذاکره بیش از آنکه بر مبنای یک امر متعارف دیپلماتیک مبتنی بر داد و ستد باشد براساس دیکته کردن است.
سخنگوی وزارت خارجه عنوان کرد: مادامی آمریکا بر این رویکرد اصرار بورزد مذاکره‌ای شکل نمی‌گیرد. با عربستان رابطه خوبی داریم و برای این رابطه ارزش قائلیم. از عربستان و دیگر کشورها که سعی می‌کنند مساعی جمیله خود را برای کاهش تنش‌ها استفاده کنند، قدردان هستیم. بحث میانجی و مذاکره نیست
وی در پاسخ به سؤالی گفت: از زمان بروز تنش بین افغانستان و پاکستان برای رفع تنش تلاش کردیم.
این دیپلمات ارشد ایرانی در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات نتانیاهو بیان کرد: قطعا اگر جنایات رژیم صهیونیستی و جنگ افروزی این رژیم در منطقه مهار نشود حتما آثار و تبعات آن به سایر مناطق دنیا سرایت خواهد کرد.
وی افزود: خوی تجاوزگری و خودبرترپنداری این رژیم این را نشان می‌دهد که هیچ بخشی از دنیا را از اقدامات جنایتکارانه خود مصون نمی‌دانند.
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سؤالی گفت: ما با آژانس نیاز به میانجیگر نداریم. نمایندگی ما در وین با آژانس در تعامل است و عضو آژانس هستیم.
وی افزود: مادامی که عضو معاهده منع اشاعه هستیم خود را متعهد می‌دانیم.
بقائی در پاسخ به سوالی درباره گفته گروسی مبنی بر میانجیگری میان ایران و آمریکا و همچنین مبنای مذاکره آتی برای رفع بن‌بست کنونی بین ایران و آژانس گفت:
بن بستی وجود ندارد. ما عضو آژانس هستیم و از آژانس و مدیران آژانس مطالبه گر هستیم و انتظار داریم مدیران این سازمان نسبت به وظایف تخصصی و فنی خود متعهد بمانند و اجازه ندهند فشارهای آمریکا و سه کشور اروپایی آژانس را از مسیر خود دور کند.
وی افزود: ما با آژانس بعد از سه دور مذاکره به تفاهم دست یافتیم و شیوه همکاری ایران و آژانس پس از حمله اسرائیل و آمریکا مشخص شده بود متاسفانه سه کشور اروپایی تحت تأثیر و فشار آمریکا این فرصت را از آژانس سلب کردند و با تحرکاتی که در سطح شورای امنیت و سازمان ملل انجام دادند و اقدام اخیر در آژانس باعث اخلال در این روند شدند.
بقائی ادامه داد: موضوع خیلی روشن است ایران در چارچوب تعهداتش وفق ان.پ.تی به تعاملاتش با آژانس ادامه می‌دهد ولی با توجه به قانون مصوب مجلس و در چارچوبی که قانون مجلس مشخص کرده است.وی عنوان کرد: گفت‌وگوها با آژانس در این قالب پی ریزی خواهد شد.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره انتشار مطالبی در روزنامه‌های آمریکایی درباره ارتباط تام باراک با جفری اپستین هم گفت: سیاست داخلی در آمریکا همیشه بر رویکردها و رفتارهای آمریکا در سطح خارجی تأثیرگذار بوده است.
وی افزود: این تحلیل وجود دارد که اقدامات آمریکا در کارائیب و ... تلاشی برای منحرف کردن افکار عمومی داخلی و بین المللی از مسائل داخلی آمریکا.
وی در پاسخ به سؤال خبرنگاری درباره قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و اینکه در اظهاراتی گفته بود که اقدامات دیگری هم در دستورکار هست و اینکه ایران چه اقداماتی را در این راستا در دستورکار دارد؟ بیان کرد: یک گام ما روشن اعلام شد و رسانه‌ای هم شد درباره نامعتبر تلقی کردن تفاهمی که در ۹ سپتامبر (۱۸ شهریورماه) بین ایران و آژانس در قاهره صورت گرفت و چون قابلیت اجرایی نخواهد داشت، با توجه به شرایطی که آمریکا و سه کشور اروپایی ایجاد کردند.
وی افزود: با توجه به جمیع شرایط بهترین تصمیمی را که تامین کننده منافع ملی کشور باشد اتخاذ خواهیم کرد و تصمیم گیری در مورد موضوع هسته‌ای در سطح کلان کشور اتخاذ خواهد شد و هر زمان این تصمیم اتخاذ شود درباره جزئیات آن اطلاع رسانی می‌کنیم.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: مرکزیت هر تصمیم این خواهد بود که منافع کشور و حقوق ملی ایران براساس معاهد منع اشاعه به بهترین وجه حفظ شود.
سخنگوی وزارت خارجه درباره اقدامات و تهدیدات آمریکا علیه ونزوئلا و مخالف‌هایی که در داخل آمریکا در قبال این اقدامات صورت گرفته است، گفت: برای همه روشن است که بهانه مقابله با قاچاق مواد مخدر، صرفا پوششی برای پیشبرد سیاستهای قلدرمابانه و اعمال فشار علیه یک حاکمیت مستقل و تهدید بقیه کشورهاست.
وی تاکید کرد : آمریکایی‌ها علاوه بر ونزوئلا چند کشور دیگر آمریکای لاتین را نیز تهدید کرده‌اند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه «این اقدامات آمریکا از نگاه حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد محکوم است»، گفت: شما نمی‌توانید برای مقابله با جرایم سازمان‌یافته، حاکمیت یک کشور را مورد تعرض قرار دهید. به گفته نهادهای حقوق‌بشری، استفاده از زور علیه قایق‌های ماهی‌گیری، مصداق قتل‌های فراقضایی و خودسرانه بوده است.
بقائی تصریح کرد: می‌شود حدس زد که استفاده از زور با مخالفت‌هایی در داخل آمریکا روبرو شود و حتی در حوزه نظامی هم این اتفاق افتاده است. هر طرفی که اندک آشنایی با سازمان ملل و حقوق بین‌الملل داشته باشد، می‌داند که اقدامات آمریکا علیه ونزوئلا برخلاف حقوق بین‌الملل است.
بقائی در پاسخ به پرسش خبرنگاری درباره ورود ترامپ به حل بحران سودان و اظهارات رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر اینکه با امارات، عربستان، مصر و دیگر شرکا برای پایان دادن به وضعیت جاری در سودان همکاری می‌کند و اینکه موضع ایران در خصوص این رویکرد آمریکا چیست؟ عنوان کرد: تحولات سودان بسیار نگران کننده است.
وی افزود: اگر به تاریخچه بحران سودان نگاه کنیم متوجه می‌شویم طرفی که الان مدعی تلاش برای کمک به حل و فصل موضوع است یعنی آمریکا یکی از طرف‌های اصلی شکل گیری این بحران از حدود دو دهه قبل بوده است و مداخله آمریکا در وضعیت سودان منجر به تشدید تنش‌ها، چندپارگی کشور و کشتار مردم بیگناه شده است.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: هرگونه مداخله طرف‌های ثالث در امور داخلی سودان را مردود می‌دانیم و دولت سودان باید بتواند صلح و ثبات را به سودان برگرداند.
این دیپلمات ارشد ایرانی درباره تنش لفظی چین و ژاپن بیان کرد: درباره تحولات این منطقه کاری که آمریکا انجام می‌دهد و هر از چند مدتی با ارسال محموله‌های تسلیحاتی به تایوان درصدد اقدامات تحریک آمیز علیه چین است از نظر ما مردود است.
وی گفت: موضوع اصولی ما این است که چین واحد باید توسط همه دولت‌ها محترم شمرده شود و این براساس چند قطعنامه مصوب سازمان ملل است. اقداماتی که آمریکا انجام می‌دهد و برخی دیگر را در منطقه در کنار خود می‌آورد و تحریک می‌کند نشانگر این است که آمریکا بزرگ‌ترین تهدید علیه صلح و امنیت بین‌المللی است.
وی در پاسخ به سؤال دیگری در مورد تهدید آمریکا به تحریم ایران، بیان کرد: ما به صورت روزانه مواجه به بسته‌های تحریمی آمریکا علیه ایران هستیم و پنج دهه است این تحریم‌ها ادامه دارد و این تحریم‌ها به دهه ۱۹۵۰ برمی‌گردد و زمانی که ایران تصمیم به ملی کردن صنعت نفت گرفت. این تحریم‌ها به ما آزار می‌رساند ولی نمی تواند بر عزم ما در دفاع از عزت ملی و منافعمان خللی وارد کند.
دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران همچنین در پاسخ به سوالی در مورد رفع توقیف کشتی «تالارا» و آیا که آیا محموله این کشتی نیز آزاد شده یا فقط خود کشتی و خدمه آن آزاد شده است؟ گفت : این اقدام بر اساس حکم قاضی صورت گرفته، این محموله متعلق به ایران بوده و کاری که انجام شده در راستای وظیفه محوله از سوی دستگاه قضایی به نیروی دریایی سپاه بوده است.
بقائی درباره سفر پیش روی وزیر خارجه به هلند گفت: شرکت آقای عراقچی در نشست سالانه سازمان منع سلاح‌های شیمیایی در لاهه سه‌شنبه انجام می‌شود. ما از هر فرصتی برای زنده نگه داشتن حوادث تلخ در جنگ تحمیلی استفاده می‌کنیم. این یک رسالت مستمر برای ایران است و اینکه از این موضوع برای نشان دادن ماهیت غیرانسانی تسلیحات کشتار جمعی استفاده کنیم و از تکرار این فجایع برای آینده استفاده کنیم. این فرصتی از این منظر است.
سخنگوی وزارت خارجه ایران درباره پرونده‌هایی که در این خصوص وجود دارد، گفت: چند پرونده مطرح است. در هلند به نتیجه رسید، یکی دو مورد دیگر هم در جریان است. ما مطالبه مشخصی از آلمان داریم، به عنوان یکی از طرف‌هایی که نقش زیادی در تسلیح رژیم صدام انجام داد.
وی افزود: آنها گفته‌اند در مقطعی به این موضوعات پرداخته‌اند و دستگاه قضایی آلمان احکامی صادر کرده است، ما خواستار آن هستیم که این احکام در اختیار ما نیز قرار بگیرد. ما در حال پیگیری هستیم و با فرستادن یادداشت رسمی به سفارت آلمان پیگر این موضوع هستیم.
وی در واکنش به ادعای ترامپ درباره احتمال بالای توافق ایران و آمریکا گفت: در عمل آمریکا نشان داده که جدی نیست. اساسا یا فهم درستی از مذاکره ندارند یا اینکه ماهیت رفتاری آنان به گونه‌ای است که به هیچ عنوان معنایی جز دیکته کردن قائل نیستند. این گفتارها را باید با عمل آمریکا سنجید.
بقائی در واکنش به اظهارت کارلسون و چارلی کرک برای عدم حمله به ایران گفت: چارلی کرک که ترور شد. این برای ما روشن است که صرفا تایید کننده واقعیتی است که از اول برای ما مشخص بود. این چیزی از مسئولیت دولت آمریکا کم نمی‌کند که حاضر شد مسئولیت سنگین تجاوز به ایران را بپذیرد. رئیس جمهور آمریکا هم این مسئولیت را پذیرفت و مشخص است که آمریکا به عنوان مسئول این تجاوز شمرده می‌شود.
وی در واکنش به محدودیت‌های آلمان برای ارسال سلاح به اسرائیل گفت: اولا آتش بسی در غزه وجود ندارد. چه آتش بسی است که در 45 روز نزدیک به 350 انسان بیگناه به شهادت رسیدند. محدودیت‌های مورد اشاره 3 ماه قبل اعلام شد و از اول معلوم شد نمایشی است. آلمان و تامین کنندگان تسلیحات رژیم صهیونیستی می‌دانند که کابرد این سلاح‌ها جز نسل‌کشی نیست، آنان باید پاسخگو باشند.
بقائی در واکنش به اظهارات عراقچی مبنی بر تعلیق فعلی غنی سازی ایران گفت: ما قطعا همه گزینه‌های ممکن را مدنظر داریم. ما برای صیانت از حقوق خود راه‌های مختلف را مورد بررسی قرار می‌دهیم. اینکه به دلیل یک عمل خلاف حقوق بین‌الملل شرایطی را بر ما تحمیل کنند، به این معنی نیست که ایران از حق خودش بگذرد. وزیر گفتند که غنی سازی ما فعلا تعلیق شده و آن به معنی این نیست که از حق خود که بر اساس حقوق بین‌الملل داریم، از آن بخواهیم بگذریم. ما در ادامه این مسیر مصمم هستیم.
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سؤالی گفت: دولت آمریکا با توجه به عملکردش به ویژه در این ده سال هیچ جایی برای اعتماد باقی نگذاشته است. در ۲۰۱۸ از برجام بدون هیچ دلیلی خارج شد. در دوران بایدن مذاکرات به جاهای خوبی رسیده بود در آخرین مراحل به نوعی نظرشان را تغییر دادند و با بدعهدی اقدام کردند و در آخرین مورد که در خردادماه اقدامی که رخ داد نشان داد آمریکا فاقد حداقل حسن نیت برای ورود به تفاهم معنادار است.
وی درباره آزاد شدن یک تبعه آلمانی فرانسوی بدون هیچگونه مذاکره دیپلماتیک و اینکه هنوز مهدیه اسفندیاری در زندان است گفت: این نشانگر آن است که نظام قضایی ما صرفا با توجه به اتهاماتی که مطرح و جرمی صورت گرفته است، تصمیم گرفته است.
بقائی بیان کرد: جای تأسف دارد در خصوص موضوع خانم اسفندیاری تأکید می‌کنم بدون هیچ مبنا و ارتکاب جرم بازداشت و در این مدت در بازداشت بود مواضع خود را اعلام کردیم.
سخنگوی وزارت خارجه گفت: ایشان خارج از زندان است و امیدواریم بعد از جلسه دادگاه که اواسط دسامبر است زمینه آزادی و بازگشت ایشان به میهن فراهم شود.
خبرنگاری درباره سفر هاکان فیدان به واشنگتن و تماس تلفنی او با عراقچی و اینکه آیا در این گفت‌وگو درباره سوریه و مذاکرات ایران و آمریکا گفت‌وگو شده؟ اظهار داشت: در هر گفت‌وگویی که با کشورهای همسایه داریم طیفی از موضوعات دوجانبه و موضوعاتی که به نوعی از قبل دربارها آن صحبت کردیم بحث می‌شود.
وی افزود: ترکیه به عنوان کشور همسایه ما که در زمینه‌های مختلف به صورت مستمر با آنها رایزنی و مشورت داریم در هر گفت‌وگویی با وزیر خارجه ایران موضوعات مرتبط با امنیت و ثبات منطقه از جمله موضوع سوریه و موضوعات مرتبط با تداوم جنایات رژیم صهیونیستی غزه و فلسطین اشغالی و لبنان و همین طور موضوع هسته‌ای ایران بحث می‌شود.
بقائی درباره صحبت‌های «سعید خطیب‌زاده» معاون وزیر خارجه ایران درباره «مذاکرات مسلحانه» میان ایران و آمریکا گفت: فارغ از واژه‌ها، موضوع مهم این است که آمریکا به دلیل عملکرد خود در ۱۰ سال اخیر از جمله خروج از برجام، عدم بازگشت به برجام و حمله به ایران هیچ جایی برای اعتماد باقی نگذاشته است. این معنا و مفهوم اصلی است که ما در تبیین مواضع خود مدنظر قرار داده‌ایم.
این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران همچنین در پاسخ به این سوال مبنی بر اینکه ترامپ تهدید کرده که ممکن است تحریم‌هایی همچون تحریم‌های روسیه علیه ایران اعمال کند، گفت: ما به صورت روزانه با بسته‌های تحریمی آمریکا علیه ایران روبرو هستیم و ایران نزدیک به پنج دهه است که مورد این تحریم‌ها قرار گرفته است.
وی خاطر نشان کرد: تحریم‌ها حتماً آسیب می‌زند، اما به هیچ عنوان نمی‌توانند در عزم ما در راستای دفاع از عزت و حقوق‌مان خللی وارد کنند و این تحریم‌ها در کنار تحریم‌هایی است که آمریکا علیه کشورهای مختلف انجام می‌دهد.
بقایی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اعلام آمادگی وزیر خارجه لبنان برای مذاکره با وزیر خارجه کشورمان، گفت: ما رابطه خوبی با لبنان داریم و رابطه ایران و لبنان رابطه بسیار طولانی و مبتنی بر احترام متقابل بوده و دوستی موجود بین دو ملت ایران و لبنان نیازمند تشریح و توضیح نیست. صحبتی که وزیر خارجه لبنان داشتند، بلافاصله با پاسخ مثبت وزیر خارجه ایران روبرو شد. در عین حال این امر با تاکید بر این موضوع بود که ما هیچ مداخله‌ای در امور داخلی لبنان نداریم و مسائل داخل لبنان مربوط به خود آنهاست.
سخنگوی وزارت خارجه کشورمان ادامه داد: در یکی دو ماه اخیر مذاکرات خوبی بین مقامات ایران و لبنان انجام شده است. آقای لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی سفری را به لبنان داشتند و با طرف‌های لبنانی گفت‌وگو و رایزنی کردند و در این مدت ملاقات‌های خوبی بین وزرای خارجه دو کشور در حاشیه چند نشست انجام شده است.
