مجید یاوری یکی از صادرکنندگان محصولات صنایع دستی در یزد در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه یزد یک موزه زنده هنرهای دستی است؛ از تار و پود پارچه گرفته تا ضربه‌های چکش روی طلا گفت: این شهر همچنان توانایی تبدیل‌شدن به یکی از قطب‌های صادراتی صنایع‌دستی در منطقه را دارد، به شرط آنکه برنامه‌ریزی منظم و برندینگ جدی‌تری صورت گیرد.
این استادکار و هنرمند صنایع دستی گفت: مهم‌ترین رشته‌های فعال در یزد شامل ترمه‌بافی، دارایی‌بافی، احرامی‌بافی، سفال میبد، زیلوبافی، خاتم‌کاری، قلم‌زنی و هنرهای فلزی است. هرکدام از این رشته‌ها امروز صرفاً یک هنر سنتی نیستند، بلکه بخشی از اقتصاد خلاق استان را شکل می‌دهند و در حوزه‌های مختلف کاربرد دارند. ترمه که از نمادهای یزد محسوب می‌شود، اکنون علاوه بر استفاده در پوشاک سنتی، در طراحی داخلی، تولید هدایای رسمی و محصولات دکوراتیو نیز پرتقاضا شده است. دارایی‌بافی نیز به‌دلیل طرح‌های هندسی و رنگ‌های درخشان خود در بازار طراحی مد و لوازم تزئینی داخلی جایگاهی تازه پیدا کرده است.
وی افزود: سفال میبد که زمانی تنها برای ظروف مصرفی کاربرد داشت، امروز در قالب ست‌های پذیرایی مدرن، اکسسوری‌های مینیمال و محصولات تزئینی وارد بسیاری از خانه‌های نسل جوان شده است. زیلو همچنان یکی از ارکان فرهنگی یزد است و بیشتر در مساجد، فضاهای مذهبی، اماکن فرهنگی و حتی مجموعه‌های گردشگری مدرن مورد استفاده قرار می‌گیرد. از سوی دیگر، خاتم‌کاری، قلم‌زنی و هنرهای چوبی هم بیشتر به‌عنوان محصولات نفیس و هدیه‌های سازمانی شناخته می‌شوند و بسیاری از نهادهای خارجی در سفرهای رسمی به یزد از این محصولات به‌عنوان هدایای ویژه استفاده می‌کنند.
بازار جهانی صنایع‌دستی یزد؛ گسترده اما نیازمند برنامه‌ریزی
این هنرمند تأکید کرد: بازارهای جهانی صنایع‌دستی یزد در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است. ترمه و دارایی اکنون بیشترین مشتری را در اروپا، کانادا و کشورهای خلیج فارس دارند. خریداران خارجی این محصولات را بیشتر برای دکور خانه، طراحی هتل‌ها و حتی صنعت مد تهیه می‌کنند.
به‌گفته وی، سفال میبد یکی از خوش‌شانس‌ترین رشته‌هاست و کشورهای آلمان، هلند، فرانسه و استرالیا بزرگ‌ترین خریداران آن هستند. رنگ‌های آرام و نقوش اصیل باعث شده این محصولات با سلیقه مخاطبان غربی هماهنگ شود.
زیلو نیز، به‌دلیل ثبت جهانی، مخاطبان جدی در کشورهای عربی، ترکیه، اندونزی و مالزی پیدا کرده است و اغلب برای فضاهای مذهبی، فرهنگی و هنری خریداری می‌شود.
در زمینه خاتم‌کاری و هنرهای چوبی نیز، کشورهایی چون قطر، عمان، چین، ژاپن و سنگاپور از مشتریان مهم هستند و این آثار بیشتر به‌عنوان هدیه‌های رسمی و محصولات دکوراتیو لوکس استفاده می‌شوند.
جایگاه زیورآلات سنتی یزد در بازار جهانی
این صادرکننده صنایع دستی که بیش از ۲۵ سال در حوزه طلاسازی سنتی فعالیت دارد، معتقد است که بازار زیورآلات سنتی یزد در پنج سال اخیر به مرحله تازه‌ای رسیده؛ ترکیب اصالت با طراحی مدرن باعث شده تا مشتریان خارجی بیش از گذشته به آن توجه کنند. زیورآلات سنتی یزد که بیشتر بر پایه طراحی‌های الهام‌گرفته از بادگیرها، نقوش قاجاری، معماری خشتی و ترکیب سنگ‌هایی چون فیروزه و عقیق ساخته می‌شود، اکنون در گالری‌ها و نمایشگاه‌های خارجی نیز عرضه می‌شود.
به گفته یاوری، بزرگ‌ترین بازارهای خارجی زیورآلات یزد در آلمان، ایتالیا، آمریکا، فرانسه، استرالیا و کشورهای خلیج فارس شکل گرفته است. مشتریان این بازارها معمولاً به‌دنبال کارهایی هستند که کاملاً دست‌ساز، منحصربه‌فرد و مبتنی بر هویت محلی باشند. همچنین خریداران خارجی به‌دنبال اصالت‌اند، نه تولیدات عمده. کاری که روح داشته باشد برای آنها ارزش بیشتری دارد.
پیوند سنت و زندگی امروز
این هنرمند با اشاره به اینکه بیشتر کارگاه‌های صنایع‌دستی همچنان در بافت تاریخی یزد، بازار خان، بازار زرگرها، محله فهادان و کارگاه‌های میبد فعال هستند، تأکید کرد: بخش بزرگی از فروش صنایع‌دستی امروز از طریق شبکه‌های آنلاین صورت می‌گیرد.
به گفته وی، بسیاری از هنرمندان جوان، کارگاه‌های کوچک سنتی را با شیوه‌های نوین فروش تلفیق کرده‌اند و همین موضوع موجب شده محصولات یزد به‌صورت مستقیم به دست خریداران خارجی برسد.
آینده‌ای روشن به شرط برنامه‌ریزی و برندینگ
این صادرکننده صنایع دستی آینده صنایع‌دستی یزد را «روشن، اما مشروط» دانست و تصریح کرد: برای تبدیل یزد به یک برند بین‌المللی صنایع‌دستی باید موضوعاتی مانند بسته‌بندی استاندارد، حضور مستمر در نمایشگاه‌های جهانی، ایجاد برندهای مشترک هنرمندان و حمایت از صادرات به‌صورت جدی دنبال شود.
وی گفت: یزد ظرفیت آن را دارد که در صنایع‌دستی، همان جایگاهی را پیدا کند که برخی کشورها در فرش یا هنرهای تزئینی دارند. فقط کافی است هنر را با مدیریت دقیق همراه کنیم.
