«جام ارجان»، یادگار شکوهمند عیلامیان (ایلامیان)، گنجینه‌ای که نه‌تنها پرده از تداوم تمدن عیلامی پس از سقوط شوش برمی‌دارد، بلکه با روایت‌های تصویری از موسیقی و شکار تا آیین‌ها و زندگی روزمره، به بستری برای خوانش تازه تاریخ بدل شده است.
به گزارش ایسنا، اکنون با تلاش پژوهشگران و هنرمندان برای جداسازی و رنگ‌آمیزی نگاره‌های آن، این اثر باستانی از دل موزه بیرون آمده تا به زبان امروز با شهروندان سخن بگوید، و پیوندی عاطفی میان اکنون و هزاران سال پیش بسازد و راه را برای بازنگری دوباره در تاریخ به‌ویژه عیلام نو، هموار کند.
به گزارش ایسنا، احمد فضلی‌نژاد، استاد بخش تاریخ دانشگاه شیراز، در توضیحاتی درباره «جام ارجان» گفت: یافته‌های آرامگاه شهر باستانی ارجان، گنجینه‌ای از شواهد تاریخی و باستان‌شناسی را به روی پژوهشگران و دوستداران تمدن باستانی فلات ایران گشود. اهمیت آثار به دست آمده از این آرامگاه نه تنها ارزش باستان‌شناختی آن‌هاست، بلکه نشان‌دهنده ادامه تمدن باشکوه ایلامی ده‌ها سال پس از ویرانی شوش به دست آشوریان است که در منطقه‌ای دیگر از گستره تمدن ایلامی همچنان بر پا ماند و میراث فرهنگی، هنری و تمدنی خود را به شاهنشاهی هخامنشی منتقل کرد.
او افزود: در میان یافته‌های آرامگاه ارجان، جام ارجان و نگاره‌های آن شاهدی بر این تداوم تمدنی پس از ویرانی شوش است. نقشهای پرندگان، حیوانات، مناظر طبیعی، گیاهان و صحنه‌های ورزش و شکار و موسیقی و طبقات گوناگون اجتماعی در کنار خاندان شاهی در ردیف‌های جام ارجان، بیش از هر چیزی به این پایداری تمدنی گواهی می‌دهد.
فضلی‌نژاد ادامه داد: شاید قرار دادن آن حلقه طلایی ارجان در کنار این جام ارزشمند، پیامی از سوی شاهزاده ایلامی به آیندگان بود که فرمانروای آشوری، ویرانگر شوش، برخلاف آنچه در کتیبه‌اش نوشته بود، هم آواز موسیقی و نغمه پرندگان و شادی زندگی و هم راه و رسم فرمانروایی در این تمدن دیرینه همچنان ادامه یافت.
مهدی روحی، سازنده تندیس‌های نمادی بومی در بهبهان که سال‌هاست درباره جام ارجان پژوهش می‌کند، در این ویدئو درباره نشانه‌ها و نمادهای این جام توضیح می‌دهد:
فرزاد صدری، ایده‌پرداز جداسازی و رنگ‌آمیزی تصاویر جام ارگان (جام ارجان یا سینی زندگی)، نیزهدف از تفکیک و رنگ‌آمیزی جام ارجان را بازخوانی دوباره تصویر نگاره‌های تاریخی با تاکید بر تاریخ ایران و بهبهان دانست و گفت: آشتی کردن با پیشینه تاریخی شهرها و هویت بومی هر منطقه نیاز امروز شهروندان در شهرهای مختلف است و هر چقدر اهالی شهرها با گذشته و هویت تاریخی خود آشنا شوند، حسِ تعلقِ خاطرِ شهروندی تقویت می‌شود و مشارکت و مسئولیت‌پذیری شهروندان بیشتر خواهد شد.
این فعال فرهنگی افزود: «جام ارجان» نه تنها میراثی باقی مانده از تاریخ بهبهان و ایران است که میراثِ ماندگار بشری است و بر ماست که از مواریث بشریت پاسداری کنیم. جداسازی و رنگ‌آمیزی تصاویر حلقه‌های جام ارجان به ما کمک می‌کند تا با تاریخ اجتماعی باستان و نوع پوشش آن‌ها و علاقمندی‌شان را بهتر و بیشتر درک کنیم و چه بسا که تاریخ باستان از نو نوشته شود. امیدوارم این کار آغاز پژوهشی تازه در تاریخ عیلامی به‌ویژه عیلام نو باشد و پژوهشگران با دیدن تصاویر بزرگنمایی شده و رنگی به یافته‌های جدیدی از تاریخ دست پیدا کنند.
بنیامین آل‌علی، گرافیست و باز آفرین (رنگ‌آمیزی تصاویر) جام ارجان، درباره پروژه استخراج و رنگ‌آمیزی «جام ارجان» توضیح داد: این پروژه تلاش می‌کند که آن را نه فقط به‌عنوان یک شیء تاریخی، بلکه به‌عنوان یک پنجره روایی دوباره فعال کند. فیگورها و رنگ‌ها به صورت آگاهانه ساده و بدوی، بازسازی و انتخاب شده‌اند تا مخاطب را با همان حس خام و آیینی مواجه کنند که عیلامیان از دل آن جهان را تجربه می‌کردند.
این گرافیست ادامه داد: هر قاب ایستگاه روایتی است و بخشی مستقل که سبک زندگی، جشن، کار و مراسم یا آیین را باز می‌گوید، اما در کنار هم یک نقشه عاطفی از زندگی عیلامی می‌سازند، نقشهای که علم قادر به تکمیل آن نیست و فقط هنر می‌تواند آن را حدس بزند، بیافریند و جاری کند.
او افزود: ارزش اصلی کار در همین «ترکیب تاریخ و تخیل» است، نه ادعای بازسازی، نه مدرن‌سازی، بلکه ایجاد یک پل احساسی میان تماشاگر امروز و مردمی که تصویرشان فقط در خطوط کم‌جزئیات حکاکی شده روی فلز مانده، با قوس‌های زیرین هر قاب که به عنوان همان پل، دو کرانه ی تاریخ را به یکدیگر پیوند می‌دهند و تماشاگر امروز را به مسیر عبور مردمان آن روزگار می‌کشانند.
آل‌علی معتقد است: این مجموعه، احساس را آمیخته با سندیت می‌کند، و گذشته را نه از مسیر دانستن، بلکه از مسیر لمس‌کردن به زمان حال باز می‌گرداند و جام را از درون موزه برای پیوند با زندگی امروزی بیرون آورده، پیوندی دوباره با کهن‌ترین اجدادمان که می‌تواند روی مبلمان خانه مانند پرده، کاغذ دیواری، قاب، روبالشی و... تا نقش لباس و کیف و کفش و... حتی مبلمان شهری شکل بگیرد.
