در آخرین روزهای آبان، بحث یارانه نقدی دوباره در کانون توجه افکار عمومی قرار گرفته است؛ پرداختی که با تکرار روال ماه‌های گذشته انجام می‌شود اما این بار، نگرانی از حذف نام برخی خانواده‌ها از فهرست مشمولان، جدی‌تر از همیشه است.
به گزارش سرویس اقتصادی تابناک، سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها طبق برنامه اعلام‌شده، تا ساعاتی دیگر یارانه نقدی آبان‌ماه را برای دهک‌های چهارم تا نهم پرداخت می‌کند. این گروه از مشمولان، طبق قانون، ماهانه به ازای هر عضو خانوار ۳۰۰ هزار تومان دریافت می‌کنند و این پرداخت معمولاً در تاریخ ۳۰ ام هر ماه انجام می‌شود. در مقابل، سه دهک نخست درآمدی کشور، یعنی خانوارهای مشمول یارانه با مبلغ بیشتر، هر ماه مبلغ ۴۰۰ هزار تومان به ازای هر نفر دریافت می‌کنند که مطابق روال، در تاریخ ۲۵ هر ماه پرداخت می‌شود.
در مرحله اخیر، ۲۵ آبان‌ماه، یارانه ۴۰۰ هزار تومانی مربوط به دهک‌های اول تا سوم به حساب ۲۸ میلیون و ۷۷۲ هزار و ۸۶ نفر در ۲۸ بانک عامل واریز شد. مجموع این پرداخت برابر با ۱۱۵ هزار میلیارد ریال بود و در قالب ۵۸۷ هزار و ۸۲ حساب سرپرستی خانوار ثبت شده است.
بررسی آماری (طبق اطلاعات سازمان هدفمندسازی یارانه ها) نشان می‌دهد تعداد مشمولان این سه دهک نسبت به پایان سال قبل، یک میلیون و ۵۹۹ هزار و ۷۲۱ نفر افزایش یافته است؛ رشدی که به نظر می‌رسد ناشی از تغییرات در ترکیب خانوارها، افزایش تعداد اعضا و اعتراض گروه‌هایی از دهک‌های بالاتر نسبت به طبقه‌بندی اقتصادی خود باشد.
با این حال، دهک‌های چهارم تا نهم در ماه‌های اخیر با چالش مهمی مواجه بوده‌اند. بر اساس گزارش رسمی سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، تعداد افرادی که در مهرماه موفق به دریافت یارانه ۳۰۰ هزار تومانی شده‌اند نسبت به اسفند سال گذشته، ۸ میلیون و ۹۶ هزار و ۵۷۱ نفر کاهش داشته است. این یعنی در طول تنها هفت ماه، بیش از ۸ میلیون ایرانی از فهرست یارانه‌بگیران حذف شده‌اند که البته باید توجه داشت برخی از این افراد، طبیعتا فوت شده اند اما بخش قابل توجهی به دلیل قوانین و سیاست های وزارت رفاه از لیست یارانه نقدی حذف شده اند.
مسئولان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، علت این حذف گسترده را تطبیق با معیار «درآمد ماهانه بیش از ۱۰ میلیون تومان برای هر فرد» عنوان کرده‌اند؛ اما بسیاری از مردم این معیار را فاقد تناسب با واقعیت‌های اقتصادی فعلی می‌دانند. رشد تورم، افزایش قیمت کالاهای اساسی و کاهش قدرت خرید خانوارها، همگی سبب شده‌اند که مرز ده میلیونی درآمد دیگر نمایانگر رفاه اقتصادی نباشد.
در شرایطی که امروز سرپرستان خانوار منتظر دریافت یارانه ۳۰۰ هزار تومانی هستند، مهم‌ترین پرسش این است که آیا روند حذف از لیست مشمولان ادامه دارد؟ و اگر خانواده‌هایی با درآمدهای ناپایدار یا کار غیردائم از فهرست حذف شده باشند، وزارت رفاه چه توضیحی خواهد داد؟
واقعیت این است که سیاست‌های حمایت نقدی، اگر بدون بازنگری در سازوکار شناسایی درآمد و وضعیت معیشتی اعمال شوند، نه‌تنها هدف‌گیری درستی ندارند بلکه به افزایش بی‌اعتمادی عمومی دامن می‌زنند. اکنون که یارانه نقدی آبان‌ماه برای دهک‌های چهارم تا نهم در آستانه پرداخت قرار گرفته، نگاه‌ها به فردا دوخته شده است؛ روزی که مشخص خواهد شد چه تعدادی از خانواده‌های ایرانی همچنان در جمع دریافت‌کنندگان حمایت نقدی باقی خواهند ماند و چه کسانی برای احقاق حق خود، باید دوباره مسیر اعتراض را آغاز کنند.
