خبرگزاری مهر، گروه استانها: مدیریت فاضلاب شهری در کلان‌شهرها یکی از بنیادی‌ترین ارکان توسعه پایدار و شاخصی تعیین‌کننده در ارتقای کیفیت زندگی شهروندان و حفظ سلامت محیط‌زیست به شمار می‌رود. کرمانشاه به عنوان یکی از کلان‌شهرهای غرب کشور، سال‌ها با چالش‌های متعدد در حوزه جمع‌آوری و دفع فاضلاب مواجه بوده و این موضوع آثار گسترده‌ای بر سلامت عمومی، منابع آب، محیط‌زیست و حتی توسعه صنعتی و کشاورزی منطقه بر جای گذاشته است. در چنین شرایطی، تکمیل تصفیه‌خانه‌های فاضلاب کرمانشاه و حرکت به سمت «تصفیه ۱۰۰ درصدی فاضلاب شهر» نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی انکارناپذیر و مطالبه‌ای اساسی برای آینده‌ای سالم، ایمن و پایدار است.
اهمیت این موضوع زمانی برجسته‌تر می‌شود که بدانیم سال‌ها بخش قابل توجهی از فاضلاب کرمانشاه بدون تصفیه کافی وارد رودخانه‌ها، مسیل‌ها و منابع پذیرنده می‌شد و این روند علاوه بر ایجاد آلودگی‌های گسترده، موجب تهدید سلامت عمومی، از بین رفتن زیستگاه‌های طبیعی، آلودگی آب‌های سطحی و زیرزمینی و گسترش بیماری‌های مرتبط با آب شد. رودخانه قرسو و مناطق پیرامونی آن، که سال‌ها شاهد ورود مستقیم فاضلاب خام بودند، نمونه‌ای از این آسیب‌های زیست‌محیطی هستند که پیامدهای آن تنها محدود به آلودگی ظاهری نبود، بلکه نظام اکولوژیک منطقه، خاک‌های کشاورزی و کیفیت منابع آب را نیز به شکل جدی تحت تأثیر قرار داد.
از سوی دیگر، شرایط اقلیمی کشور و شدت‌گیری تنش‌های آبی در دهه اخیر، اهمیت مدیریت فاضلاب و تبدیل آن به منبعی پایدار برای تأمین آب را چند برابر کرده است. کرمانشاه نیز مانند بسیاری از استان‌های کشور با کاهش بارندگی‌ها، افت سطح آب‌های زیرزمینی، افزایش نیاز صنعتی و فشار بر منابع آب روبه‌رو است. در چنین شرایطی، آب حاصل از فرآیند تصفیه، که قابلیت استفاده در صنعت، فضای سبز و حتی تغذیه سفره‌های زیرزمینی را دارد، می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در مدیریت بحران آب ایفا کند. تکمیل تصفیه‌خانه‌های فاضلاب کرمانشاه به‌خصوص تصفیه‌خانه شماره ۲ و اجرای فازهای توسعه‌ای آن، این امکان را فراهم می‌کند که آب تصفیه‌شده به عنوان یک منبع قابل اتکا و پایدار وارد چرخه بهره‌برداری شود و نیاز صنایع شهر را بدون برداشت از منابع زیرزمینی تأمین کند؛ اقدامی که در نهایت مانع از فرونشست زمین، تخریب سفره‌های آب زیرزمینی و تشدید بحران آبی می‌شود.
از منظر بهداشت عمومی نیز تکمیل شبکه فاضلاب و تصفیه‌خانه‌ها موجب حذف عوامل بیماری‌زا، کاهش شیوع بیماری‌های مرتبط با آب، پیشگیری از آلودگی محصولات کشاورزی و ارتقای سطح سلامت جامعه می‌شود. وجود فاضلاب خام در محیط‌های شهری و روستایی، علاوه بر خطرات بهداشتی، زمینه‌ساز تولید بوی نامطبوع، افزایش حشرات ناقل بیماری و آلودگی محیط‌های طبیعی است. فاضلاب تصفیه‌شده مطابق استانداردهای محیط‌زیستی می‌تواند به‌عنوان خروجی پاکیزه و بی‌خطر در چرخه بهداشتی و زیست‌محیطی قرار گیرد.
از سوی دیگر، تکمیل پروژه‌های فاضلاب یک ضرورت توسعه‌ای است. هیچ شهر پیشرفتهای بدون زیرساخت فاضلاب کامل و استاندارد قابل تصور نیست. نگاه به آینده توسعه کرمانشاه، به‌خصوص در بخش صنعت، گردشگری، جذب سرمایه‌گذار و افزایش ظرفیت سکونت، به شدت وابسته به تکمیل زیرساخت‌های حیاتی همچون تصفیه‌خانه‌های فاضلاب است. هیچ صنعتی بدون تضمین تأمین آب پایدار و بدون رعایت ملاحظات زیست‌محیطی حاضر به سرمایه‌گذاری گسترده نخواهد بود. بنابراین، بهره‌برداری کامل از تصفیه‌خانه‌ها نه‌تنها یک پروژه فنی بلکه اقدامی راهبردی برای تحول اقتصادی و توسعه شهری است.
در نهایت باید گفت تکمیل تصفیه‌خانه‌های فاضلاب کرمانشاه گامی بزرگ در مسیر ایجاد شهری سالم، پایدار و پویا است؛ شهری که بتواند منابع آب خود را مدیریت کند، از محیط‌زیست خود حفاظت نماید، سلامت مردم را در اولویت قرار دهد و با ارتقای زیرساخت‌های حیاتی، آماده ورود به عرصه توسعه فراگیر و آینده‌نگر شود. رسیدن به «تصفیه ۱۰۰ درصدی فاضلاب» نه یک شعار، بلکه راهی ضروری برای تضمین آینده این کلان‌شهر است.
تکمیل تصفیه‌خانه‌های کرمانشاه راه‌حل پایدار مقابله با خشکسالی و تأمین آب صنعت است
عبدالرضا مصری نماینده مردم کرمانشاه در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر با تشریح اهمیت تکمیل پروژه‌های تصفیه فاضلاب در استان، دو محور اساسی را در این حوزه مورد توجه قرار داد و گفت: هدف نخست، ارتقای شرایط محیط‌زیستی و پایان دادن به مشکلاتی است که سال‌ها از رهاسازی فاضلاب کرمانشاه در مسیر رودخانه قرسو ایجاد شده بود.
مصری توضیح داد: در حوزه فاضلاب دو موضوع جدی داریم؛ نخست اینکه این پروژه‌ها با هدف محیط‌زیستی طراحی شده‌اند تا دیگر شاهد رهاشدگی فاضلاب و مشکلات ناشی از آن نباشیم.
وی در ادامه با اشاره به شرایط تنش آبی و خشکسالی‌های اخیر، تصریح کرد: «در وضعیت فعلی که استان با کمبود منابع آبی مواجه است، همین مقدار آبی که در تصفیه‌خانه شماره ۲ تصفیه می‌شود، می‌تواند نیاز صنایع کرمانشاه را تأمین کند. با این کار، دیگر نیازی به برداشت از منابع زیرزمینی نخواهیم داشت و از پدیده خطرناک فرونشست زمین نیز جلوگیری می‌شود.
نماینده مردم کرمانشاه همچنین از برنامه پیش‌بینی شده برای تکمیل ظرفیت تصفیه فاضلاب استان خبر داد و گفت: فاز سوم نیز در نظر گرفته شده که با آغاز آن، ۱۰۰ درصد فاضلاب کرمانشاه تصفیه خواهد شد و این یک تحول اساسی در مدیریت آب استان ایجاد می‌کند.
تلاش برای رساندن آب سالم به منازل مردم
وی با اشاره به تلاش‌های گسترده‌ای که برای رساندن آب سالم به منازل شهروندان انجام می‌شود، افزود: برای اینکه یک لیتر آب سالم و گوارا به منازل مردم برسد، عملیات اجرایی متعدد و پیچیده‌ای انجام می‌شود. همه باید در مصرف آب ملاحظه داشته باشیم تا بتوانیم سال‌های خشکسالی را با کمترین مشکل پشت سر بگذاریم.
مصری همچنین در بخش دیگری از اظهارات خود از پیشرفتهای پروژه تصفیه‌خانه ماهدشت سخن گفت و اظهار داشت: اقدامات ارزشمندی در این پروژه صورت گرفته و اگر شهرداری ماهدشت در صدور جواز همکاری کند، ظرف چند ماه آینده مشکل تأمین آب ماهدشت و تعدادی از روستاهای اطراف از طریق این مرکز برطرف خواهد شد.
وی افزود: چاهی که در روستای سیدقاسم حفر شده نیز بخشی از آب مورد نیاز منطقه را تأمین می‌کند و مجموع این طرح‌ها حرکت استان به سمت تأمین آب پایدار را تقویت خواهد کرد.
مصری در پایان تأکید کرد: مدیریت صحیح منابع آب و تکمیل پروژه‌های فاضلاب نه‌تنها برای حفظ محیط‌زیست، بلکه برای توسعه صنعتی و رفع بحران‌های آینده ضروری است و این موضوع باید در اولویت دستگاه‌ها قرار گیرد.
پیشرفت ۹۰ درصدی تصفیه‌خانه فاضلاب کرمانشاه
رضا داودی مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه در گفتگو با خبرنگار مهر با تشریح آخرین وضعیت پروژه‌های فاضلاب در استان اعلام کرد: در حال حاضر پروژه مدل ۲ تصفیه‌خانه فاضلاب کرمانشاه با ظرفیت ۴۰۰ هزار نفر و با گنجایش ۲۴.۵ میلیون مترمکعب در سال در حال اجراست. این پروژه از نظر سازه‌ای پیشرفت بسیار خوبی داشته و خوشبختانه اکنون به حدود ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی در بخش سازه‌ای رسیده‌ایم.
داودی با اشاره به روند تأمین تجهیزات این پروژه افزود: در بخش تجهیزاتی، مناقصات در حال برگزاری است و بخشی از تجهیزات مورد نیاز تأمین شده و بخش‌هایی نیز در فرآیند تأمین قرار دارد. تلاش ما این است که تا بهار آینده بتوانیم بخش پساب این تصفیه‌خانه را به بهره‌برداری برسانیم و وارد مرحله بهره‌برداری عملیاتی شویم.
وی در ادامه با اشاره به اقدامات گسترده آبفا در حوزه فاضلاب روستایی گفت: در ذیل قرارگاه محمدحسن مجتبی، ما باید تعداد ۸۶۰ روستا را ساماندهی می‌کردیم. خوشبختانه در بخش‌هایی از شهرستان کرمانشاه از جمله مایش، کوزران و بیلوار پروژه‌های مهمی اجرا شده و ۱۹ روستا نیز اخیراً تنها در بخش کوزران به افتتاح رسیده است.
بهره‌برداری بخش پساب تا بهار آینده
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان افزود: چندین روستای دیگر نیز اکنون در مراحل پایانی کار قرار دارند و برای بهره‌برداری بهار آماده می‌شوند. این اقدامات، شبکه فاضلاب استان را در مسیر توسعه‌ای کم‌نظیر قرار داده و بخش مهمی از مشکلات بهداشتی و زیست‌محیطی روستاها را برطرف خواهد کرد.
داودی تأکید کرد: اجرای پروژه‌های بزرگ فاضلاب شهری و روستایی، نقش اساسی در ارتقای شرایط بهداشتی، حفاظت از منابع آب، و بهبود وضعیت محیط‌زیست در استان دارد و شرکت آبفا کرمانشاه با همه ظرفیت در حال پیگیری تکمیل این طرح‌هاست.
نقض تصفیه خانه فاضلاب در مسائل زیست محیطی
به گزارش خبرنگار مهر، یکی از شهروندان کرمانشاهی با اشاره به تغییرات محسوس در وضعیت رودخانه قره‌سو که از مرکز شهر عبور می‌کند، اظهار کرد: این رودخانه که در گذشته محل ورود بخش قابل توجهی از فاضلاب شهری بود و بوی نامطبوع آن موجب آزار ساکنان و رهگذران می‌شد، امروز شرایط بهتری را تجربه می‌کند.
این شهروند که ساکن محدوده نزدیک به مسیر رودخانه است، گفت: در سال‌های گذشته رودخانه قره‌سو عملاً به محلی برای ورود فاضلاب شهری تبدیل شده بود و بوی تعفن آن به‌ویژه در فصول گرم سال مشکلات زیادی برای مردم ایجاد می‌کرد. اما در مدت اخیر شدت این بو به‌طور قابل توجهی کاهش یافته و وضعیت نسبت به قبل بسیار بهتر شده است.
وی با اشاره به اینکه عبور رودخانه از میانه شهر همواره اهمیت زیست‌محیطی و منظر شهری آن را دوچندان کرده است، افزود: با وجود بهبود شرایط، رودخانه همچنان نیازمند لایه‌روبی و پاک‌سازی است تا بتواند به وضعیت مطلوب و زیبایی گذشته خود بازگردد. رسوبات و انباشت زباله‌های قدیمی سبب شده که چهره رودخانه هنوز با استانداردهای مورد انتظار فاصله داشته باشد.
این شهروند تأکید کرد: کاهش بوی نامطبوع نشان‌دهنده بهبود عملکرد سیستم جمع‌آوری و انتقال فاضلاب در شهر است، اما برای بازگشت قره‌سو به جایگاه واقعی خود به‌عنوان یکی از عناصر طبیعی و بصری شهر، انجام اقدامات تکمیلی ضروری است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: اگر لایه‌روبی و ساماندهی مسیر رودخانه به‌صورت کامل انجام شود، علاوه بر ارتقای کیفیت محیط‌زیست شهری، منظر عمومی کرمانشاه نیز به‌طور چشمگیری بهبود خواهد یافت.
در پایان این گزارش و بر پایه مجموعه اظهارات مسئولان، داده‌های فنی و مطالبه افکار عمومی، آنچه به‌عنوان جمع‌بندی و خواست مردم کرمانشاه برجسته می‌شود، ضرورت تسریع در تکمیل پروژه‌های فاضلاب شهری و به‌ویژه بهره‌برداری کامل از تصفیه‌خانه شماره ۲ کرمانشاه است؛ پروژه‌ای که نقش آن تنها به حوزه فنی و زیرساختی محدود نیست، بلکه مستقیماً با سلامت مردم، آینده منابع آب استان، جلوگیری از آلودگی رودخانه‌ها، حفظ زیست‌بوم شهری و حتی توسعه پایدار صنعتی و اقتصادی گره خورده است. امروز مردم کرمانشاه با مشاهده کاهش بوی نامطبوع رودخانه قره‌سو و لمس آثار اولیه بهبود مدیریت فاضلاب، بیش از گذشته به اهمیت تکمیل این طرح‌ها آگاه شده‌اند و انتظار دارند روند اجرای پروژه‌ها با سرعت، انسجام و نظارت دقیق‌تر دنبال شود. مطالبه اصلی شهروندان این است که تکمیل فازهای باقی‌مانده تصفیه‌خانه‌ها، لایه‌روبی و احیای رودخانه قره‌سو، و ساماندهی فاضلاب روستاهای پیرامونی در اولویت دستگاه‌ها قرار گیرد تا کرمانشاه هرچه زودتر به مرحله «تصفیه ۱۰۰ درصدی فاضلاب» برسد؛ نقطه‌ای که در آن سلامت عمومی، محیط‌زیست شهری، منابع آبی پایدار و آینده توسعه استان تضمین خواهد شد.
